အမ်ိဳးေပ်ာက္မွာ စိုးေၾကာက္ပါလွသည္ ရခိုင္ျပည္

ေဆာင္းပါးကို မေရးသားမီ ႀကိဳတင္ဝန္ခံလိုပါသည္။ မိမိအေနျဖင့္ မိမိကိုယ္ကိုယ္ တတ္လွၿပီသိလွၿပီ ဟူ၍ေရးသားျခင္းမဟုတ္ပါ။ မိမိက်င္လည္ခဲ့ရသည့္ အေတြ႕အၾကဳံမ်ား၊ လဝက ဆိုင္ရာ ဥပေဒမ်ားႏွင့္ သမိုင္းေရးရာ ျဖစ္စဥ္မ်ား အေပၚ အေျခခံ၍ မိမိသိရွိသမၽွကို ဗဟုသုတ အေနျဖင့္ မၽွေဝေပးျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ မိမိထက္အေတြ႕အၾကဳံမ်ား၍ သိရွိ နားလည္သူမ်ားအေန ျဖင့္ ျဖည့္စြက္နားလည္ သေဘာေပါက္ေပးၾကပါရန္ႏွင့္ ျဖည့္စြက္ ေရးသားၾကပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံလိုပါသည္။
ဤေဆာင္းပါးေရးသားရျခင္းမွာလည္း လြန္ခဲ့ေသာ ရက္သတၱ တစ္ပတ္မေတြ႕ရသည္မွာၾကာၿပီျဖစ္ေသာ မိတ္ေဆြေဟာင္းတစ္ဦး မိမိအိမ္သို႔အလည္ေရာက္ခိုက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ရခိုင္လူမ်ိဳး တို႔၏ ပဋိပကၡ၊ အၾကမ္းဖက္မီးရွို႔ဖ်က္ဆီးမႈကို အေၾကာင္းျပဳ ေဆြးေႏြး ေျပာၾကရာမွ ေဆာင္းပါးေရးရန္ မိတ္ေဆြ၏ အႀကံျပဳခ်က္အရ ေရး သားခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။
မိတ္ေဆြ - ခင္ဗ်ားနဲ႔ မေတြ႕ရတာ ၾကာၿပီဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္ လည္း ဒီဘက္ေရာက္တုန္း ခင္ဗ်ားနဲ႔ ေတြ႕ခ်င္ ေမးခ်င္တာေလးမ်ား ရွိလို႔ ဝင္ခဲ့တာပါ။ ခင္ဗ်ား အခ်ိန္ရရဲ့လား။
မိမိ - ရပါတယ္ဗ်ာ။ ပင္စင္စားဆိုေတာ့ ဝန္ထမ္းဘဝတုန္းက လိုေတာ့ အလုပ္မမ်ားေတာ့ပါဘူး။ ခင္ဗ်ားလာလည္တာပဲ ကၽြန္ေတာ္ က ဝမ္းသာရမွာပါ။
မိတ္ေဆြ - တျခားေတာ့မဟုတ္ဘူးဗ်။ အခုတေလာ အမ်ား စိတ္ဝင္စားေနတဲ့ ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာဘက္ ဆူပူအၾကမ္းဖက္ မွုေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ခင္ဗ်ားကိုယ္တိုင္ ေမာင္ေတာဘက္မွာ သုံးႏွစ္ ေက်ာ္ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့တယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္သိထားတဲ့အတြက္ ခင္ဗ်ား ထင္ျမင္ခ်က္ေလးေတြ သိခ်င္တယ္ဗ်ာ။ အဲဒီမွာ ဘဂၤါလီေတြ အေတာ္မ်ားတယ္ဆို ဟုတ္လား။
မိမိ - မွန္တာေပါ့ဗ်ာ ကၽြန္ေတာ္တာဝန္ထမ္းေဆာင္စဥ္ကာလ ၁၉၉၂-၉၅ ခုႏွစ္ေလာက္ကဆိုရင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္အတြင္းမွာ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးက ၉၅ ရာခိုင္ႏွုန္း ေလာက္ရွိၿပီး ဗမာနဲ႔ ရခိုင္မ်ိဳးႏြယ္စု အေရအတြက္က ၅ ရာခိုင္ႏွုန္းထက္ မပိုဘူးလို႔ သိရွိရတယ္။
မိတ္ေဆြ - ခင္ဗ်ားတို႔က ဘယ္မွာ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ရတာ လဲ။ ဘာအတြက္လဲ။
မိမိ - ဒါကေတာ့ အမ်ိဳးသားေရး ကိစၥတစ္ရပ္ ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ။ ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘူးသီးေတာင္ ၿမိဳ႕နယ္ေတြမွာ ဘဂၤါလီေတြ ဝင္ေရာက္ အေျခခ်တာမ်ားလြန္းလို႔ တခ်ိဳ႕ဗုဒၶဘာသာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ား ေတာင္ ဆြမ္းကြမ္းကိစၥ အခက္အခဲ ရွိလာလို႔ တခ်ိဳ႕ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းေတြ ေျပာင္းၾကၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ အတြင္းပိုင္း ရေသ့ေတာင္၊ စစ္ေတြစတဲ့ ေနရာေတြမွာ သီတင္းသုံးၾကရတယ္လို႔ ၾကားရတယ္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပဲ ေမာင္ေတာဘက္ကမ္းမွာေနတဲ့ ဘဂၤါလီေတြထဲက တခ်ိဳ႕ေတြက ေမာင္ေတာမွာေနတဲ့ ဘဂၤါလီေတြကို တရားမဝင္ေရာက္ ေနတဲ့ လူေတြျဖစ္တာေၾကာင့္ ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်ေတာ့မယ္ ဆိုတဲ့ တစ္ဖက္နိုင္ငံက ထုတ္လႊင့္တဲ့ ေကာလာဟလေၾကာင့္ တစ္ဖက္နိုင္ငံ ကို ထြက္ေျပးၾကတယ္။ တစ္ဖက္နိုင္ငံကလည္း ထြက္ေျပးေရာက္ရွိ လာတဲ့ လူေတြကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ဒုကၡသည္စခန္းေတြထား လက္ခံ၊ ဒုကၡသည္ေတြ အေၾကာင္းခံၿပီး ကုလသမဂၢဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ုံး ( UNHCR ) က ဝန္ထမ္းေတြ ကလည္း ႀကိဳက္တယ္။ အဲဒါအေၾကာင္းျပဳၿပီး ျမန္မာနိုင္ငံကို တရားဝင္ ျပန္လည္ ဝင္ေရာက္ လိုလၽွင္ ( UNHCR ) ႀကီးၾကပ္မွု ပါဝင္တာေၾကာင့္ အေရးယူ မခံရတဲ့ အျပင္ စားနပ္ရိကၡာက အစ ေထာက္ပံ့ေၾကးပါ ရမယ္စတဲ့ ဒုကၡသည္ လက္ခံရမဲ့ ကိစၥေတြနဲ႔ တရားမဝင္ ထပ္ေရာက္လာမယ့္ ဘဂၤါလီေတြကို တားဆီး ကာကြယ္ဖို႔အတြက္ သြားရတာေပါ့ဗ်ာ။
မိတ္ေဆြ - အရင္တုန္းက အဲဒါမ်ိဳးေတြ မျဖစ္ဘူးလားဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားတို႔က ဘယ္ေနရာကေန တားဆီး ကာကြယ္တာေတြ လုပ္ေနၾက တာလဲ။
မိမိ - အရင္ကလည္း ျဖစ္ခဲ့တာေပါ့ဗ်ာ။ ၁၉၇၈ ခုႏွစ္ ေလာက္ တုန္းကလည္း အဲဒီလို ေကလာဟလေတြေၾကာင့္ ထြက္ေျပးၾကတဲ့ ဘဂၤါလီေတြကို စာရင္းဇယား ျပဳစုတဲ့ 'နဂါးမင္း စီမံခ်က္' အရ စာရင္း ေကာက္ယူၿပီး အဲဒီလူေတြကို လည္း 'ဟသၤာစီမံခ်က္' ႏွင့္ ျပန္လည္ လက္ခံခဲ့ရဖူးတယ္ေလ။ အခုတစ္ႀကိမ္က ကၽြန္ေတာ္တို႔ သြားရတာ ဟာ ေမာင္ေတာႏွင့္ ၉ မိုင္အကြာမွာရွိတဲ့ က်ီးကန္းျပင္ နယ္စပ္ေဒသ လူဝင္မွု စစ္ေဆးေရးႏွင့္ ကြပ္ကဲမွု ဌာနခ်ဳပ္ (နစက) ရဲ့ေအာက္မွာ တာဝန္ ထမ္းေဆာင္ရပါတယ္။ သမိုင္းအရ မဟာဗႏၶဳလ ရခိုင္ကို စစ္ခ်ီ ခဲ့စဥ္က စခန္းခ်ခဲ့တဲ့ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္ ေျမာက္ဖ်ားေတာႀကီး ေတာင္ႀကီးထဲမွာရွိေနတဲ့ ဗႏၶဳလစခန္း၊ ေဝလာေတာင္စခန္း၊ ေအာင္ သေျပစခန္း၊ ငါးရံ့ေခ်ာင္းစခန္း၊ မီးတိုက္စခန္း၊ ေတာင္ၿပိဳဝဲေတာင္ ၿပိဳယာစခန္း၊ ႀကိမ္ေခ်ာင္း၊ ငါးခူရစခန္း၊ ကညင္ေခ်ာင္းစခန္း၊ ေမာင္ေတာ၊ မက်ီးေခ်ာင္းစခန္း၊ အလယ္သံေက်ာ္စခန္း၊ ျမင္းလြတ္စ စခန္း၊ အင္းဒင္စခန္း၊ ဒုံးပိုက္စခန္း၊ အငူေမာ္စခန္း စသျဖင့္ စခန္း ေပါင္းမ်ားစြာ ခြဲၿပီးတာဝန္ ထမ္းေဆာင္ ၾကတာေပါ့။ ေျပာေတာ့သာ ေမာင္ေတာလို႔ေျပာတာ တကယ္ေတာ့ ေမာင္ေတာကေန နတ္ျမစ္ အတိုင္းေျမာက္ဖ်ားကို ေမာ္ေတာ္ႏွင့္သြားတာ ႀကိမ္ေခ်ာင္းစခန္းအထိ ပဲ ေမာ္ေတာ္က ေရာက္တယ္။ ေန႔တစ္ဝက္ေမာင္းရတယ္။ အဲဒီကေန ကၽြန္ေတာ္တို႔ တာဝန္က်တဲ့ ငါးရံ့ေခ်ာင္းကို ကိုယ့္ပစၥည္းကိုယ္ထမ္း ၿပီး ေလးနာရီသာသာ လမ္းေလၽွာက္ ရတယ္ဗ်။ လမ္းပန္း ဆက္သြယ္ေရး ကခက္ခဲ၊ အလုပ္အကိုင္က ပင္ပန္းၿပီး ေရာဂါဘယထူေျပာ၊ အစား အေသာက္က ရွားပါးနဲ႔ အဲဒီနယ္စပ္က ပထမအသုတ္က လူ ၄၀ ေက်ာ္ ငွက္ဖ်ားႏွင့္ ေသခဲ့ၾကတာေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္လည္း ငွက္ဖ်ား မိၿပီး ေဆး႐ုံ ႏွစ္ႀကိမ္ တက္ရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စခန္းနားမွာ ၿမိဳ လူမ်ိဳးေတြရွိတယ္။ ေတာင္ေပၚမွာ အိမ္ေလးငါးအိမ္ေဆာက္ၿပီး ေတာင္ေပၚမွာသာ ေနေလ့ရွိတယ္။ ေဈးဝယ္စရာရွိမွ ေတာင္ေအာက္ ဆင္းတယ္။ က်န္တဲ့ ရြာေတြမွာေတာ့ ဘဂၤါလီေတြပဲရွိတယ္။

ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးေတြ ဘယ္တုန္းက စၿပီး ေရာက္လာၾကသလဲ

မိတ္ေဆြ - ေနပါဦးဗ် အဲဒီ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးေတြ ဘယ္တုန္းက စၿပီး အဲဒီကိုေရာက္လာၾကတာလဲ။
မိမိ - တိတိက်က်ေတာ့ ေျပာရခက္တယ္ဗ်။ ေျပာနိုင္တာက ေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀ နီးပါးခန႔္က စခဲ့တယ္လို႔ ထင္တာပဲ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နိုင္ငံဟာ အဂၤလိပ္နဲ႔ စစ္သုံးႀကိမ္ျဖစ္ ခဲ့တယ္ေလ။ ဘႀကီးေတာ္ မင္းတရား လက္ထက္ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္ မတ္လ ၅ ရက္ေန႔မွာ ပထမအႀကိမ္ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲအၿပီးမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရခိုင္နဲ႔ တနသၤာရီကို အဂၤလိပ္က သိမ္းယူသြားခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ မွာ အိႏၵိယက အဂၤလိပ္လက္ေအာက္ သူ႔ကၽြန္ဘဝ ေရာက္ႏွင့္ ေနၿပီေလ။ အဲဒီတုန္းက အခု ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ (ယခင္အေရွ႕ ပါကစၥတန္ျပည္နယ္) ကလည္း အဂၤလိပ္လက္ေအာက္က ျပည္နယ္တစ္ခုေပါ့။ အဲဒီေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္က ေမာင္ေတာႏွင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရဲ့ တကၠနပ္ၿမိဳ႕ ဟာ နတ္ျမစ္ ကသာ ပိုင္းျခားထားတာ မို႔လို႔ တစ္ဖက္ကမ္းကို ေက်ာ္ျဖတ္ လိုက္႐ုံနဲ႔ ေမာင္ေတာကို ေရာက္သြားတာေပါ့။ နတ္ျမစ္ႀကီးဟာ ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္နဲ႔ နီးလို႔ ျမစ္ျပင္က်ယ္ႀကီး ျဖစ္ေပမယ့္ အထက္ကို တက္သြားေလေလ က်ဥ္းေျမာင္းသြားေလေလ ျဖစ္ၿပီး ခြဲထြက္သြား တဲ့ အခ်ိဳ႕ျမစ္လက္တက္ ေနရာေတြမွာ က်ဥ္း႐ုံသာမက ေရအနက္ပါ တိမ္သြားတာမို႔လို႔ ေႏြအခါမွာ ဒီအတိုင္း ျဖတ္ကူး သြားနိုင္တယ္ဗ်။ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာအေနနဲ႔သာ ျမန္မာ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရယ္လို႔ ေျပာေနၾကေပမယ့္ ပကတိေျမျပင္မွာေတာ့ ဟိုနားဒီနား ျဖစ္ေနတာ ေပါ့ဗ်ာ။ တ႐ုတ္ျပည္လို မဟာတံတိုင္းႀကီးလည္း ကာဆီးထား တာ မဟုတ္ေတာ့ ေမာင္ေတာရဲ့ ေျမာက္ဖ်ားမွာ နယ္နိမိတ္ဆိုတာ သာမန္လူေတြအေနနဲ႔ မသိနိုင္ဘူးေပါ့။ ေသခ်ာတာကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နယ္ေျမေတြမွာ ေရွာင္တခင္ လိုက္စစ္တဲ့အခါ ေတြ႕ရ တာက အသက္ ၆၀ ေက်ာ္ ၇၀ ေက်ာ္ ဘဂၤါလီ အဘိုးႀကီးေတြကေတာင္ သူတို႔ရဲ့ ဘိုးဘြား လက္ထက္ ကတည္းက ဒီမွာ ေရာက္ရွိေနတာပါလို႔ ေျပာတယ္ .... ၾကာလွၿပီေပါ့ဗ်ာ။
အဲဒီလိုအေနအထားကေန ၁၈၉၇ ခုႏွစ္မွာ အဂၤလိပ္တို႔က ျမန္မာနိုင္ငံကို အိႏၵိယနိုင္ငံနဲ႔ ပူးေပါင္းလိုက္ၿပီးေနာက္ အဂၤလိပ္ပိုင္ အိႏၵိယျပည္နယ္ တစ္နယ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ လိုက္ၾက ျပန္တယ္။ ျမန္မာ နိုင္ငံကို အိႏၵိယရဲ့ ဒုတိယ ဘုရင္ခံ တစ္ဦးက အုပ္ခ်ဳပ္ေစခဲ့တယ္။ အဲဒီ မွာ ပြဲၿပီး သြားတာ ေပါ့ဗ်ာ။ ဘူးသီးေတာင္ ၊ ေမာင္ေတာဟာ အိႏၵိယ လက္ေအာက္ ေရာက္သြားမွေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူ အိႏၵိယဘုရင္ခံက သူ႔ကၽြန္ အခ်င္းခ်င္း ႀကိဳက္သလို ေျပာင္းေရႊ႕ေနတာ ဘာေျပာေတာ့မွာ လဲ။ ဓညဝတီေခတ္က ရခိုင္ဘုရင္ေတြ ပိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုတယ္။ မိတ္ေဆြ - ဒါထက္ အဲဒီဘက္ကမ္းေတြမွာ ဒီဘက္က ရခိုင္ လူမ်ိဳးေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ ၾကားရတယ္ ဟုတ္သလားဗ်။
မိမိ - ဒါကေတာ့ သမိုင္းပညာရွင္ေတြရဲ့ အလုပ္ေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္ၾကားခဲ့ရတာကေတာ့ ဓညဝတီေခတ္ ရခိုင္ဘုရင္ေတြ တန္ဖိုး အာဏာရွိစဥ္က ေကာ့ဘဇားအထိ ရခိုင္ပိုင္လို႔ ဆိုတယ္ဗ်။ ရခိုင္ေတြ က ေကာ့ဘဇားကို သူတို႔ေခၚ ဖေလာက္ခ်ိတ္လို႔ေခၚတယ္ဗ်။ ေမာင္ေတာမွာ ရွိတဲ့ ရခိုင္အခ်ိဳ႕ရဲ့ အမ်ိဳးေတြထဲက အခ်ိဳ႕က ယခုထက္ထိ အဲဒီမွာေနၾကတဲ့ လူေတြရွိၾကတယ္လို႔သိရတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ေမာင္ေတာ အမွတ္ (၁) ဝင္ထြက္စခန္းမွာ တာဝန္ထမ္းေဆာင္စဥ္က တစ္ဖက္ နိုင္ငံမွာ အေျခခ် ေနထိုင္ေနၾကတဲ့ ေတာင္ကုန္းေဒသလို႔ ဆိုတဲ့ ေကာ့ဘဇား ဧရိယာမွာရွိတယ္ လို႔ၾကားရတယ္။ အဲဒီေဒသမွာ ေရွးရခိုင္ အမ်ိဳးသား မ်ား ကိုယ္ပိုင္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပုံစံနဲ႔ ေနထိုင္ၾကၿပီး အဲဒီမွာ တည္ထားတဲ့ ဗုဒၶ ဘာသာ ေစတီေတာ္ႀကီး ထီးေတာ္တင္ဖို႔အတြက္ ထီးေတာ္ကို ျမန္မာ နိုင္ငံဘက္က တာဝန္ရွိသူမ်ားထံ အကူအညီ ေတာင္းခံခဲ့တဲ့အတြက္ ေမာင္ေတာကို ေရာက္လာတဲ့ အဲဒီထီးေတာ္ႀကီး (အခ်င္းေျခာက္ေပ) ေလာက္ရွိမယ္ထင္တယ္။ အဲဒီထီးေတာ္ႀကီးကို နတ္ျမစ္ကိုျဖတ္ၿပီး တစ္ဖက္နိုင္ငံ တကၠနပ္က တစ္ဆင့္ ေမာ္ေတာ္ကားနဲ႔တင္ၿပီး သြားပို႔ခဲ့ ရဖူးပါတယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ေလာက္က ျဖစ္မယ္ထင္တယ္။

 

ဘူးသီးေတာင္ ေမာင္ေတာမွာေနတဲ့ ဘဂၤါလီ လူမ်ိဳးေတြကို ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္က ဘယ္လိုသတ္မွတ္လဲ

မိတ္ေဆြ - အဲဒီေလာက္အထိ ေနထိုင္ခဲ့ၾကတဲ့ ဘဂၤါလီလူမ်ိဳး ေတြကို တစ္ဖက္နိုင္ငံက သူ႔လူမ်ိဳးေတြလို႔ သတ္မွတ္ ၾကေသးသလား။
မိမိ - လူမ်ိဳးနဲ႔ နိုင္ငံသားဆိုတာ တျခားစီဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘက္ကေတာ့ တခ်ိဳ႕ကို ျမန္မာနိုင္ငံသားလို႔ သတ္မွတ္ၿပီး တခ်ိဳ႕ကို ေတာ့ တရားမဝင္ေရာက္ရွိ ေနထိုင္ၾကသူေတြလို႔ သံသယရွိတဲ့ အတြက္ သက္ေသခံ ကတ္ျပားကိုသာ ထုတ္ေပးထားတယ္။ သူတို႔ဘက္ ကေတာ့ သူတို႔လူမ်ိဳးလို႔ သတ္မွတ္ေပမယ့္ ျမန္မာနိုင္ငံသားလို႔ သတ္ မွတ္ၾကတယ္။
မိတ္ေဆြ - ဘာလို႔ ျမန္မာနိုင္ငံသားလို႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္က သတ္မွတ္တယ္လို႔ ခင္ဗ်ားေျပာနိုင္သလဲ။

မိမိ - ကၽြန္ေတာ္အမွတ္ (၁) ဝင္ထြက္စခန္းမွာရွိစဥ္က ၁၀ ႀကိမ္ထက္ မနည္း တစ္ဖက္နိုင္ငံ တကၠနပ္ကို တာဝန္နဲ႔ သြားခဲ့ရတယ္။ ႏွစ္နိုင္ငံ ေဆြးေႏြးပြဲ တရားခံ လႊဲေျပာင္းရယူေရး ကိစၥေတြ အတြက္ ျဖစ္ပါ တယ္။ ျမန္မာဘက္ကမ္းမွာ ေနတဲ့သူေတြကို ေလွတစ္စီးနဲ႔ ျမန္မာ ဘက္က ကုန္ပစၥည္းေတြနဲ႔ အတူ သူတို႔ဘက္ကမ္းမွာ ဖမ္းမိရင္ေတာ့ ေကာ့ဘဇား အက်ဥ္းေထာင္မွာ ေထာင္ခ် အေရးယူ ပစၥည္းသိမ္းၿပီး ျပန္လႊတ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ (နစက) ကို စာပို႔တတ္တယ္။ အေၾကာင္းအရာမွာ ျပန္လႊတ္မယ့္ ေလးေယာက္ဆိုရင္ Push Back to (4) Myanmar Nationalities လို႔ ေရးေလ့ရွိၾကတယ္။ တကယ္သြား လက္ခံေတာ့ အဲဒီ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြ ဆိုတာက ေမာင္ေတာဘက္ကမ္း မွာေနတဲ့ ဘဂၤါလီေတြခ်ည္း ပဲဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔က နိုင္ငံသားစိစစ္ေရး ကတ္ျပား ေပးမထားတာေၾကာင့္ Myanmar Citizen လို႔ေတာ့ မေရး ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ သို႔ေသာ္လည္း ဒီဘက္ကမ္းမွာ ေနတယ္ဆိုတဲ့ အစစ္ခံ ခ်က္ ေနရပ္လိပ္စာနဲ႔ အေထာက္အထားမ်ားအရ လက္မခံခ်င္ေပမယ့္ လက္ခံခဲ့ရတယ္။
မိတ္ေဆြ - သူတို႔ နိုင္ငံထဲမွာ ေနတဲ့ ရခိုင္လူမ်ိဳးေတြကို သူတို႔ ဘယ္လိုသတ္မွတ္လဲဗ်။
မိမိ - ကၽြန္ေတာ့္အေတြ႕အၾကဳံတစ္ခုေျပာျပမယ္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ေလာက္ကတည္းကျဖစ္မယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံသား ႏွစ္ဦး လႊဲေျပာင္းေပး ဖို႔အတြက္ လာ လက္ခံပါဆိုတဲ့ စာရတယ္။ တာဝန္ေပးခ်က္အရ ကၽြန္ေတာ္ တစ္ဖက္နိုင္ငံ တကၠနပ္မွာရွိတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္တပ္ စခန္း ကိုေရာက္ခဲ့တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ တပ္စခန္းက ဒီလူႏွစ္ေယာက္ကို ျမစ္ထဲမွာ ေလွတစ္စီးႏွင့္ သူတို႔ဘက္ကမ္းမွာ ေမာင္ေတာဘက္က ပစၥည္းေတြနဲ႔ ဖမ္းမိတယ္။ သူတို႔ စကားလည္းမတတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ျပန္ေခၚသြားပါလို႔ ေျပာတယ္။ ေမးၾကည့္တဲ့အခါ တရားခံႏွစ္ဦးက ေရွးမရမာႀကီး လူမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ၿပီး ရခိုင္ အဆက္အႏႊယ္ေတြ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ သူတို႔မိသားစုနဲ႔အတူ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ တကၠနပ္ခရိုင္အတြင္းဘက္ေက်း ရြာမွာ အေျခခ်ေနထိုင္သူမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ သူတို႔မိဘဘိုးဘြားလက္ ထက္ကတည္းက အဲဒီရြာ (သူတို႔အေခၚ - ရခိုင္စုရြာ) မွာေနေၾကာင္း ေျပာပါတယ္။ သူတို႔ ဘဂၤါလီစကား မေျပာတတ္ေပမယ့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နဲ႔ ျမန္မာသံခပ္ဝဲဝဲနဲ႔ ေျပာတတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ စစ္တပ္ကို မင္းတို႔ေျပာေတာ့ တရားခံေတြက တို႔ေမာင္ေတာကလို႔ ေျပာတယ္။
သူတို႔ေျပာေတာ့ မင္းတို႔ဘက္မွာ ေနတယ္တဲ့။ မိသားစုေတြ ပါဒီမွာရွိေနတာ ငါတို႔ ဘာလို႔ ေခၚသြားရမွာလဲ ျပန္ေျပာေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ စစ္တပ္က ဒါမျဖစ္နိုင္ဘူး။ တို႔ဆီမွာေနတဲ့လူ ငါတို႔ နိုင္ငံ သားဆိုရင္ တို႔ စကားတတ္ရမယ္။ တို႔စကား မတတ္တဲ့အတြက္ မင္းတို႔ ေမာင္ေတာက လူဆိုတာ ေသခ်ာတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ဒါနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ က နယ္စပ္ဆိုတာ ဒီလိုပဲ ရွိေနတတ္တာပဲ။ အဲလိုေျပာေၾကးဆိုရင္ တို႔ေမာင္ေတာဘက္ကမ္းမွာ ရွိတဲ့ ဘဂၤါလီေတြဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ဗမာစကားမတတ္ၾကဘူး။ သူတို႔ဟာ မြတ္ဆလင္ေတြျဖစ္ၾကတယ္။မင္းတို႔႐ုပ္နဲ႔ တူသလား၊ တို႔႐ုပ္နဲ႔ တူသလား။ မင္းတို႔ဘာသာ ကိုးကြယ္ သလား၊ ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္သလား ဒါအားလုံးအသိပဲ။ တို႔စကား မေျပာတတ္လို႔ မင္းေျပာသလို တို႔ဘက္က မဟုတ္ဘူးဆိုရင္ အဲဒီ ေမာင္ေတာက ဘဂၤါလီေတြ မင္းတို႔ဘက္ လႊဲေျပာင္းေပးမယ္။ မင္းတို႔ လက္ခံမလားဆိုေတာ့မွ သူတို႔အခ်င္းခ်င္း ကုလားလို စကားေတြေျပာ ၿပီးမွ ဒါဆို ထားလိုက္ပါေတာ့ ဆိုၿပီး အဲဒီမရမာႀကီး ႏွစ္ေယာက္ကို လက္ခံ ထားလိုက္တယ္။ နယ္စပ္ သဘာဝကေတာ့ ဒီလိုပဲ။ ေမာင္ေတာ ေျမာက္ဖ်ားက ေဒသေတြဆိုရင္ နယ္စပ္မွာ သဘာဝ အေျခအေနေတြ က ခြဲမရေအာင္ ေရာေထြးေနတယ္။ ဒီဘက္ကမ္းမွာ အေျခခ် ေရာက္ရွိ ေနထိုင္သူကို ျပန္လက္ခံဖို႔ေတာ့ သူတို႔ကလည္း လက္မခံဘူးဗ်။ အျဖစ္ အပ်က္တစ္ခု ေျပာျပမယ္။ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္အတြင္းမွာပဲ ျဖစ္မယ္။ ေတာင္ၿပိဳဝဲ ရြာဘက္မွာ ေခ်ာင္းေလး တစ္ခုရွိတယ္။ အဲဒီဘက္ကမ္းမွာ ေနတဲ့ သူတို႔လူ ဘဂၤါလီတစ္ေယာက္က ေခ်ာင္းတစ္ဖက္ကမ္းက သူတို႔ ပိုင္နက္ထဲမွာ ေနတဲ့ ဒိုင္းနက္ အမ်ိဳးသမီးကို ခ်စ္ႀကိဳက္ၿပီး အဲဒီဘက္ကမ္း ဒိုင္းနက္ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ သြားေနတယ္။ ဘယ္ေလာက္မွ မေဝးဘူးေပါ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ထြက္ေျပး ကုလားေတြ ျပန္လက္ခံဖို႔ စာရင္းေကာက္ေတာ့ ေစာေစာကေျပာတဲ့ ဘဂၤါလီဟာ ထြက္ေျပးစာရင္းမွာ ပါသြားတယ္။ လဝက ဥပေဒအရ ဒီအတိုင္းျပန္ဝင္ရင္ အေရးယူခံရမယ္။ ဥပေဒ အရ နိုင္ငံျခားသားျဖစ္ေစ၊ နိုင္ငံသားျဖစ္ေစ တရားဝင္ခြင့္ျပဳခ်က္ မရဘဲ ကိုယ့္နိုင္ငံထဲကို ဝင္လာရင္ နိုင္ငံျခားသားဆိုရင္ လဝက အက္ ဥပေဒပုဒ္မ ၃(၁) အရလည္းေကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံသား ဆိုရင္ အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၃(၂) အရလည္းေကာင္း အေရးယူခံရၿပီး အဲဒီ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ျမန္မာနိုင္ငံ လူဝင္မွုႀကီးၾကပ္ေရး (လတ္တေလာ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ား) အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၁၃ (၁) အရ ျပစ္ဒဏ္ခံရမယ္ဗ်။ နိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားမွု တည္ေဆာက္ေရး အဖြဲ႕က အစိုးရလက္ထက္ ၂၂.၁.၉၀ ရက္စြဲမွာ အမိန႔္ အမွတ္စဥ္ ၂/၉၀ ျပင္ဆင္ခ်က္ ဥပေဒအရ အနည္းဆုံး ေငြဒဏ္က်ပ္ ၁၅၀၀ သို႔တည္းမဟုတ္ေထာင္ဒဏ္အနည္း ဆုံး ေျခာက္လမွ အမ်ားဆုံး ေထာင္ဒဏ္ ငါးႏွစ္ သို႔တည္းမဟုတ္ ေငြဒဏ္ေထာင္ဒဏ္ ႏွစ္ရပ္ေပါင္း က်ခံနိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုလ သမဂၢ ဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းႀကီး႐ုံးရဲ့ အစီအစဥ္နဲ႔ အဲဒီ ထြက္ေျပး ကုလားက တစ္ဖက္နိုင္ငံသူ ျဖစ္တဲ့ သူ႔ဇနီးကိုပါ ေခၚၿပီး ျပန္ဝင္တယ္။ အဲဒီမွာ ျပႆနာ စေတာ့တာပါပဲ။ သူ႔ကိုဝင္ခြင့္ျပဳ ေပမယ့္ သူ႔မိန္းမက ခြင့္ျပဳခ်က္ မရွိဘဲ လိုက္ပါလာတဲ့ တစ္ဖက္ နိုင္ငံသူ ျဖစ္တဲ့အတြက္ လဝက ဥပေဒအရ ၃(၁)၊ ၁၃(၁) နဲ႔ အေရးယူေတာ့တာ ေပါ့။ ဒုကၡသည္ကို ဒုကၡေပး ရမလားဆိုၿပီး ေျပာၾက ဆိုၾက ေဝဖန္ၾက တယ္။ မဟုတ္ဘူး။ ဒါမူလက ရွိၿပီးဥပေဒအရ စည္းကမ္းအတိုင္း ေဆာင္ရြက္ရတာပါ။ တမင္ ဒုကၡေပးတာမဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီမိန္းမကို ျပည္ျပန္ႏွင္ရမယ္။ ေလာေလာဆယ္ ခဏ ခ်ဳပ္ထားရမယ္။ (ဒါက လည္း ဥပေဒညႊန္ၾကားခ်က္အရပါ။) အဲဒီလိုခ်ဳပ္ထားစဥ္ ဝင္လာစဥ္ ကတည္းက ကိုယ္ဝန္ပါလာေတာ့ အခ်ဳပ္ထဲမွာပဲ ကေလးေမြးတယ္။ ေမြးၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ ျပည္ႏွင္ဖို႔ စီစဥ္ၿပီး ျပည္ျပန္ႏွင္တဲ့အခါ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဘက္က သူတို႔နိုင္ငံသူကိုသာ လက္ခံမယ္။ ကေလးကို လက္မခံဘူးဆို လို႔ အဲဒီကိစ္ စအေတာ္ပဲ အခက္ေတြ႕ၿပီး အမွုမျပတ္နိုင္ ျဖစ္ရတယ္။ ေနာက္ဆုံး အဲဒီဘက္ကမ္းက လူႀကီးေတြနဲ႔ ေတြ႕ၿပီး သားအမိကို မခြဲ ထားပါနဲ႔၊ မိခင္လည္း ေသြးႏုႏုနဲ႔ ကေလးထားၿပီးသြားလို႔ ဘယ္ျဖစ္ မလဲ လက္ခံေပးပါလို႔ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ လက္ခံေပးလို႔ အဆင္ေျပသြား ရ ပါတယ္။ သူတို႔ဘက္က ျပန္လက္ခံဖို႔ဆိုရင္ ကေလးေတာင္ တရားဝင္ လက္မခံပါဘူး။ ဒုကၡသည္ အေနနဲ႔ ဝင္လာရင္ ထြက္ေျပးရင္ေတာ့ တစ္မ်ိဳးေပါ့ဗ်ာ။ မိတ္ေဆြ - တိုင္းရင္းသား မဟုတ္တဲ့ တ႐ုတ္၊ ကုလားစတဲ့ လူမ်ိဳးျခားေတြ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရး ကတ္ျပား ရပိုင္ခြင့္ရွိသလား။ သူတို႔ လက္ထဲမွာ နိုင္ငံသား စိစစ္ေရး ကတ္ျပားေတြ ကိုင္ထားတာ ေတြ႕ရပါ တယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဗ်ာ။
မိမိ - အဲဒါ အေရးႀကီးဆုံးပဲဗ်။ ေမးသင့္တဲ့ ေမးခြန္းပဲ၊။ သမိုင္း ခ်ီၿပီး ေျဖရွင္းရမယ့္ ကိစၥ။ ကိုလိုနီဘဝ ေရာက္ခဲ့ရတာေတြ၊ သမိုင္းရဲ့ ဆိုးေမြေတြ အမ်ားႀကီးပါတယ္။ သမိုင္းကို ခ်ီေျပာရင္ လူေတြက သိပ္လက္မခံ ခ်င္ၾကဘူး။ ခင္ဗ်ားတို႔ လဝက ေတြ ဘက္က ေရွ႕ေနလိုက္ တာလား။ လဝက ေတြ ေငြစားၿပီး ထုတ္ေပးခဲ့တာ မဟုတ္ဘူးလားလို႔ ေျပာေလ့ရွိၾကတယ္။ မ်က္ႏွာလည္း ပူပါတယ္။ ရွိတဲ့လူေတြလည္း ရွိမွာေပါ့။ ဒါေပမဲ့ အဓိကကေတာ့ သမိုင္းရဲ့ ဆိုးေမြေတြေပၚ မူတည္ၿပီး ဒါေတြ ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ အစ မေကာင္းလို႔ အေႏွာင္း မေသခ်ာ ျဖစ္ခဲ့ရတာ ေပါ့။ အခုလက္ရွိ က်င့္သုံးေနတဲ့ ၁၉၈၂ ျမန္မာနိုင္ငံသား ဥပေဒ အာဏာ တည္တဲ့ ၁၅.၁၀.၈၂ ေနာက္ပိုင္း ေမြးဖြားတဲ့ သူေတြအတြက္ကေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္ျခင္း၊ ဧည့္နိုင္ငံသားျဖစ္ျခင္း၊ နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရ သူျဖစ္ျခင္း စတာေတြကို တိတိက်က် ျပ႒ာန္းၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာ နိုင္ငံသား ျဖစ္မွုနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒေတြထဲမွာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္း ပုံ အေျခခံ ဥပေဒကေတာ့ အေစာဆုံးေပါ့ဗ်ာ။

၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ပါ နိုင္ငံသား ျဖစ္မွု သတ္မွတ္ခ်က္

မိတ္ေဆြ - အဲဒီမတိုင္မီက ဘယ္လို ဥပေဒေတြ ရွိခဲ့ေသးလို႔ လည္းဗ်။
မိမိ - အေစာဆုံး ဥပေဒကေတာ့ ကၽြန္ေတာ္သိသေလာက္ နိုင္ငံ ျခားသားမ်ား အက္ဥပေဒေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကသာ မသိတာ ကမၻာ မွာ နယ္ခ်ဲ႕ေနတဲ့ နိုင္ငံႀကီးေတြကေတာ့ သူတို႔ အခ်င္းခ်င္း သိတယ္ဗ်။ ဥပမာ - ဗီယက္နမ္၊ လာအို၊ ကေမၻာဒီးယား၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ မေလးရွား၊ အင္ဒိုနီးရွားေနာက္ အိႏၵိယကၽြန္းဆြယ္ ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီနိုင္ငံေတြက သူ႔ ကၽြန္ဘဝ ေရာက္ေနတာခ်င္း တူေပမယ့္ အရွင္သခင္ခ်င္း မတူၾကဘူး ေလ။ တခ်ိဳ႕က ျပင္သစ္ လက္ေအာက္ခံ၊ တခ်ိဳ႕ အဂၤလိပ္ လက္ေအာက္ခံ၊ တခ်ိဳ႕က စပိန္ လက္ေအာက္ခံ စသည္ျဖင့္ ရွိၾကတယ္။ နယ္ခ်ဲ႕ေတြထဲမွာ ေပၚတူဂီ၊ ဒတ္ခ်္ စတဲ့နိုင္ငံေတြလည္း ပါတာေပါ့ဗ်ာ။ ထားပါေတာ့ အဲဒီေတာ့ နယ္ခ်ဲ႕နိုင္ငံေတြက သူတို႔ ကိုလိုနီနိုင္ငံေတြကို တျခားကိုလိုနီ နိုင္ငံေတြနဲ႔ စည္းျခားထားျခင္း ျဖစ္ဟန္ တူတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံ ေအာက္ ပိုင္းကို အဂၤလိပ္က သိမ္းၿပီးတာနဲ႔ ၁၉၆၄ ခုႏွစ္မွာ နိုင္ငံျခားသားမ်ား အက္ဥပေဒကို ထုတ္ျပန္တယ္။ နိုင္ငံျခားသားဆိုတာဟာ ျမန္မာနိုင္ငံ သား မဟုတ္သူကို ဆိုလိုသည္လို႔ အဓိပၸာယ္ဖြင့္ပါတယ္။ ဝင္ေရာက္ လာတဲ့နိုင္ငံျခားသားေတြကို မွတ္ပုံတင္ဖို႔ ၂၈.၃.၁၉၄၀ မွာနိုင္ငံျခား သားမ်ား မွတ္ပုံတင္ေရး အက္ဥပေဒကို ထုတ္ျပန္ခဲ့တယ္။ လြတ္လပ္ ေရးမရခင္ ရွစ္ႏွစ္ေပါ့ဗ်ာ။

မိတ္ေဆြ - ကဲပါဗ်ာ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ အေၾကာင္းဆက္ ပါဦး။
မိမိ - ေစာေစာက ေျပာခဲ့သလို ျမန္မာနိုင္ငံကို အိႏၵိယရဲ့ ျပည္နယ္တစ္ခုအျဖစ္ သြတ္သြင္းခဲ့ၿပီး အိႏၵိယ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ရဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္မွု ေအာက္ကို ေရာက္သြားၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ အိႏၵိယက ဘက္ကလည္း ျမန္မာျပည္ထဲဝင္၊ ဘဂၤါလီေတြကလည္း ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာ ကို နတ္ျမစ္ျဖစ္ၿပီး ႀကိဳက္သလို ဝင္ေတာ့တာေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဘက္မွာသာ အဲဒီတုန္းက ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာဟာ နယ္စြန္ နယ္ဖ်ား လူဦးေရ ခပ္ပါးပါး ျဖစ္ေပမယ့္ ကပ္လ်က္ျဖစ္တဲ့ တစ္ဖက္နိုင္ငံ မွာေတာ့ လူဦးေရထူထပ္၊ ေနရာကလည္း မရွိေလေတာ့ သူတို႔အတြက္ ေတာ့ ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာဟာ ေက်နပ္စရာပါ။ ျမန္မာနိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရးရခါနီးမွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တို႔ဦးစီးၿပီး ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ကိုေရးဆြဲခဲ့တယ္။ အဲဒီအေျခခံဥပေဒမွာပါတဲ့ နိုင္ငံသားျဖစ္မွုနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ တစ္ခုကို ေဖာ္ျပပါ့မယ္။ အဲဒါကေတာ့ ဥပေဒပုဒ္မ ၁၁(ခ) မွာ ျမန္မာနိုင္ငံ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးတြင္ ျဖစ္ေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ ဘိုးဘြားမ်ားအနက္ အနည္းဆုံး တစ္ဦးမွ ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံတြင္ ပါဝင္လတၱံ့ေသာ အာဏာပိုင္နက္ အတြင္း ေမြးဖြားသူတိုင္းသည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံသား ျဖစ္ရ မည္ဆိုတဲ့ အခ်က္တစ္ခ်က္ ပါတယ္ဗ်။ ဆိုလိုတာက ဘိုးဘြားေလးဦး အနက္တစ္ဦးဟာ တိုင္းရင္းသားျဖစ္႐ုံမၽွနဲ႔ ေျမးျဖစ္တဲ့သူဟာ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း ေမြးဖြားသူျဖစ္လၽွင္ နိုင္ငံသား ျဖစ္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ က်န္ဘိုးဘြားသုံးဦးက ဘာလူမ်ိဳးပဲျဖစ္ျဖစ္ ေပါ့ဗ်ာ။ ျမန္မာျပည္တြင္းေရာက္ေနၾကတဲ့ နိုင္ငံျခားသားေတြ ၾကာလြန္း၊ မ်ားလြန္းလို႔ အဲဒီလို ေလၽွာ့ေပါ့ေပးခဲ့ရတယ္ ထင္တယ္။ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ အတည္ျပဳတဲ့ေန႔ ၂၄-၉-၁၉၄၇ ျဖစ္ပါတယ္။

 

၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံသား ျဖစ္မွု အက္ဥပေဒအရ နိုင္ငံသားျဖစ္မွု

မိတ္ေဆြ - ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေတာ့ဗ်ာ။ ဘာ ေျပာင္းလဲမွု ရွိေသးသလဲ။
မိမိ - လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေတာ့ ၄-၁-၁၉၄၈ ေန႔မွာ အာဏာ တည္ေစခဲ့တဲ့ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္မွု အက္ဥပေဒကို ေရးဆြဲ ခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီမွာ ေမြးရာပါ နိုင္ငံသား ျဖစ္သူေတြကို အဲဒီဥပေဒအပိုဒ္ ၃ အပိုဒ္ခြဲ (၁) မွာ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ အပိုဒ္ ၁၁ ပါ ျမန္မာနိုင္ငံ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ဆိုတာကို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ ထားတာက ျမန္မာ နိုင္ငံ တိုင္းရင္းသား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး ဆိုသည္မွာ ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ ခ်င္း၊ ျမန္မာ၊ မြန္၊ ရခိုင္ သို႔တည္းမဟုတ္ ရွမ္းလူမ်ိဳးကိုလည္းေကာင္း၊ ၁၈၂၃ ခုႏွစ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၈၅ ခုႏွစ္) မတိုင္မီ ကာလမွစ၍ ျပည္ေထာင္စုတြင္ ပါဝင္ေသာ နယ္ေျမတစ္ခုခု၌ မိမိတို႔၏ပင္ရင္း တိုင္းျပည္အျဖစ္ျဖင့္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္ခဲ့ေသာ မ်ိဳးႏြယ္စုမ်ားကိုလည္း ေကာင္း ဆိုလိုသည္လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဒီတိုင္းရင္းသားနဲ႔ မ်ိဳးႏြယ္စု (၁၃၅) မ်ိဳးက ေမြးတဲ့သူေတြသာ ေမြးရာပါ နိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ၾကပါ တယ္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ေသြးကေျပာတဲ့ နိုင္ငံသားေတြေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီ အထဲမွာ မပါတဲ့သူေတြဟာ ေမြးရာပါ နိုင္ငံသား မဟုတ္ပါဘူး။ နယ္ေျမေတာင္းခြင့္ ဆိုတာကေတာ့ ပိုမျဖစ္နိုင္ တာေပါ့။
မိတ္ေဆြ - ဒါျဖင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာကေကာဗ်ာ၊ ရိုဟင္ဂ်ာ ဆိုတာဘာလဲ။
မိမိ - ကၽြန္ေတာ္ သိသေလာက္ ေျပာရရင္ ရိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စု (၁၃၅) မ်ိဳးထဲမွာ မပါဘူးဗ်။ ဘဂၤါလီလို 'ရြာႀကီးသား' လို႔ အဓိပၸာယ္ ရတယ္လို႔ ၾကားဖူးတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာကို အတို ေကာက္ RSO လို႔ေခၚတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာ အမ်ိဳးသား စည္းလုံး ညီညြတ္ ေရး (ႀကံ့ခိုင္ေရး) အဖြဲ႕ေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီ လူမ်ိဳးေတြဟာ အေစာဆုံး တရားမဝင္ ဝင္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ေက်းရြာ ထူေထာင္ၿပီး စုစည္း ေနထိုင္ရာက သူတို႔ဟာ သူတို႔ အမည္ေပးခဲ့ မွာေပါ့ဗ်ာ။ ရခိုင္ ျပည္နယ္ အတြင္း လက္နက္ကိုင္ ဆူပူ ေသာင္းက်န္းသူမ်ားျဖစ္လို႔ အစိုးရကေတာ့ 'ကုလားဆိုး' အဖြဲ႕လို႔ ေခၚေဝၚ ခဲ့ဖူးတယ္။ ျပည္နယ္ေတာင္းဖို႔ ဆိုတာ ဘယ္လိုမွ မျဖစ္နိုင္တဲ့ သဘာဝပါ။
မိတ္ေဆြ - ဒါေပမဲ့ တိုင္းရင္းသား မဟုတ္တဲ့ လူမ်ိဳးေတြ၊ ဥပမာ- တ႐ုတ္လူမ်ိဳး၊ အိႏၵိယလူမ်ိဳး၊ ဘဂၤါလီစသူေတြထဲမွာ နိုင္ငံသား စိစစ္ေရး လက္မွတ္ ရွိေနတာေတြ ေရာဗ်ာ။
မိမိ - အဲဒီလူေတြဟာ ေမြးရာပါေသြးအရ နိုင္ငံသားျဖစ္ၾက သူေတြမဟုတ္ဘဲ ေလၽွာ့ေပါ့ေပးခဲ့ရတဲ့ ဥပေဒပါ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ နိုင္ငံ သားျဖစ္ခြင့္ ရၾကသူ အခ်ိဳ႕ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆက္ၿပီးရွင္းျပပါ့မယ္။ အဲဒီ ၁၉၄၈ ျမန္မာနိုင္ငံသား ျဖစ္မွု ဥပေဒ ပုဒ္မ ၄ ပုဒ္ခြဲ (၂) ျပည္ေထာင္စု တြင္ပါဝင္ေသာ နယ္ေၿမ တစ္ခုခုတြင္ အနည္းဆုံး ဘိုးဘြား အားလုံး လက္ထက္မွစ၍ မိမိတို႔၏ပင္ရင္း တိုင္းျပည္အျဖစ္ျဖင့္ မ်ိဳးဆက္ မျပတ္ ထာဝစဥ္ အေျခစိုက္ ေနထိုင္လာခဲ့သည့္ အျပင္ မိမိ၏ မိဘႏွစ္ပါး ႏွင့္တကြ မိမိကိုယ္တိုင္ ထိုနယ္ေၿမ တစ္ခုခုတြင္ ေမြးဖြားသူျဖစ္လၽွင္ ထိုသူအား ျမန္မာနိုင္ငံသား ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူရမည္။ ပုဒ္မ ၅ မွာ ကေတာ့ အေျခခံဥပေဒ စတင္ အာဏာတည္ၿပီးမွ ေမြးဖြားသည့္ေအာက္ ၌ ေဖာ္ျပေသာ သူမ်ားသည္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံသားမ်ား ျဖစ္ရ မည္။
(က) ျပည္ေထာင္စု နိုင္ငံသားျဖစ္သည့္ မိဘ တစ္ပါးပါးမွ ျပည္ေထာင္စု နိုင္ငံတြင္ ေမြးဖြားသူ သို႔ေသာ္ ဖခင္သည္ နိုင္ငံျခားသား ျဖစ္လၽွင္ ထိုသူသည္ အရြယ္ေရာက္ၿပီး ေနာက္တစ္ႏွစ္ အတြင္း နိုင္ငံျခားသား အျဖစ္ကို စြန႔္လႊတ္ေၾကာင္းႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု နိုင္ငံသားအျဖစ္ တည္ျမဲေစရန္ ေရြးခ်ယ္ေၾကာင္း ေၾကညာျခင္း မျပဳလၽွင္ ထိုတစ္ႏွစ္ ကုန္ဆုံးေသာအခါ ျပည္ေထာင္စု နိုင္ငံသား အျဖစ္မွ ရပ္စဲရမည္လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဒါအၾကမ္းဖ်င္း ေဖာ္ျပတာေပါ့ေနာ္။ ဥပေဒပုဒ္မ အားလုံးေတာ့ မေဖာ္ျပေတာ့ပါဘူး။ ေနာက္ အဲဒီ ဥပေဒပုဒ္မ ၇(၁) မွာ နိုင္ငံျခားသား တစ္ဦးသည္ နိုင္ငံသား ျပဳမွု လက္မွတ္ကို ေအာက္ပါ အေၾကာင္းမ်ားကို ေဖာ္ျပေလၽွာက္ ထားနိုင္သည္။ ဝန္ႀကီးက ေက်နပ္ လက္ခံလၽွင္ နိုင္ငံသားျပဳမွု လက္မွတ္ကို ေပးနိုင္သည္လို႔ ဆိုထား တယ္။
ေဖာ္ျပရမည့္အခ်က္ေတြကေတာ့ -
(က) မိမိသည္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္ၿပီျဖစ္ေၾကာင္း၊
(ခ) မေလၽွာက္ထားမီက မိမိသည္ ငါးႏွစ္ေအာက္ မနည္း အဆက္မျပတ္ ျပည္ေထာင္စု နိုင္ငံအတြင္းတြင္ ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံ၏ အာဏာေအာက္၌ ေနထိုင္ခဲ့ေၾကာင္း၊
(ဂ) မိမိသည္ အက်င့္စာရိတၱ ေကာင္းမြန္၍ ျမန္မာနိုင္ငံ တိုင္းရင္းသားဘာသာ စကား တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ေျပာတတ္ေၾကာင္း၊
(ဃ) မိမိအား နိုင္ငံသားျပဳမွုလက္မွတ္ ေပးအပ္လၽွင္ မိမိသည္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ ေနထိုင္ရန္ သို႔တည္းမဟုတ္ အစိုးရျပည္နယ္ အစိုးရ၌ အမွုထမ္းရန္၊ ဆက္လက္ အမွုထမ္းရန္ သို႔မဟုတ္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ တည္ေထာင္ထားေသာ ဘာသာ၊ သာသနာေရး၊ လွူဒါန္းေရး၊ ကုန္သြယ္ေရးဆိုင္ရာလုပ္ငန္းတစ္ခုခုတြင္ ပါဝင္ေဆာင္ ရြက္ရန္ စတဲ့ အခ်က္ေတြ ေဖာ္ၿပ ေလၽွာက္ထားလၽွင္လည္း နိုင္ငံသား ျပဳမူ လက္ခံ ရရွိနိုင္တယ္တဲ့။
မိတ္ေဆြ - နိုင္ငံသား ျဖစ္ဖို႔ ေတာ္ေတာ္ ေလၽွာ့ေပးခဲ့တာပဲဗ်။ ဆက္ပါဦး။
မိမိ - ဒါနိုင္ငံသားျဖစ္မွု ဥပေဒမွာသာ ရွိေသးတာ။ ေရြးခ်ယ္ ခြင့္ ဥပေဒက်ရင္ သည့္ထက္ေတာင္ ေလၽွာ့ေပးထားေသးတယ္။ အခု နိုင္ငံသားျဖစ္မွု ဥပေဒမွာတင္ ပုဒ္မ (၁၁) မွာ ျပည္ေထာင္စု နိုင္ငံသား ႏွင့္ အိမ္ေထာင္ျပဳေသာ မိန္းမသည္ တစ္ႏွစ္ၾကာျမင့္ေအာင္ ျပည္ေထာင္စုတြင္ အဆက္မျပတ္ ေနထိုင္ၿပီးေနာက္ နိုင္ငံသားလက္ မွတ္ရ လိုေၾကာင္း ဝန္ႀကီးထံ ေလၽွာက္ထားနိုင္တယ္လို႔လည္း ေဖာ္ၿပ ထားတယ္။ အရည္အခ်င္း သတ္မွတ္ခ်က္ေတာ့ ရွိတာေပါ့ဗ်ာ။ အဲဒီ အခ်က္ေတြကလည္း ခက္ခက္ခဲခဲေတြ မဟုတ္ပါဘူး။

မိတ္ေဆြ - ကဲဗ်ာ ဆက္ပါဦး။

မိမိ - အဲဒီ ၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္မွုဥပေဒပုဒ္မ ၁၂ ပုဒ္မခြဲ (၃) မွာ ျပည္ေထာင္စုအတြင္းတြင္ ျပည္ေထာင္စု၏ အာဏာ ေအာက္၌ ထာဝစဥ္ေနထိုင္သည့္ ျပည္ေထာင္စု နိုင္ငံသား မဟုတ္ေသာ မိဘႏွစ္ပါးမွ ျပည္ေထာင္စုအတြင္းတြင္ ေမြးဖြားသူသည္ အက်င့္ စာရိတၱ ေကာင္းသူ ျဖစ္၍ အရည္အခ်င္း ခ်ိဳ႕ငဲ့သူ (အရြယ္မေရာက္ေသး ေသာသူ၊ လူ႐ူး၊ ဝမ္းတြင္း႐ူး) မဟုတ္လၽွင္ ၁၉၅၅ ခုႏွစ္ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔ မတိုင္မီျဖစ္ေစ၊ အရြယ္ေရာက္ၿပီး တစ္ႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ေစ နိုင္ငံသားလက္မွတ္ ရလိုေၾကာင္း ေလၽွာက္ထားနိုင္တယ္လို႔ ေဖာ္ျပထား တယ္။ တစ္ခုေတာ့ရွိတာေပါ့ဗ်ာ။ ေလၽွာက္လႊာတင္တာတို႔၊ အစိုးရ ဌာန႐ုံးမ်ားႏွင့္ ဆက္သြယ္ ေလၽွာက္ထားတဲ့ကိစၥေတြမွာ နယ္စပ္က လူေတြ ေက်းရြာမွာေနၿပီး ၿမိဳ႕နဲ႔ေဝးတဲ့ေဒသက လူေတြကေတာ့ မလုပ္ ခ်င္ဘူး၊ မလုပ္တတ္ဘူး သူ႔ေဒသမွာပဲ ဒီလိုပဲ ေနသြားတတ္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း နိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္၊ နိုင္ငံသားလက္မွတ္ရသြားတဲ့သူ မ်ားဟာ အမ်ားအားျဖင့္ ၿမိဳ႕မွာေနတဲ့ လူမ်ိဳးျခားေတြပဲ ျဖစ္တာ ေတြ႕ရ တယ္။ သူတို႔က လူရည္လည္ၾက တယ္ေလ။ ျမန္မာျပည္ထဲ ေရာက္တာ တခ်ိဳ႕ ဘိုးဘြား လက္ထက္ကတည္းက ဆိုေတာ့ ၾကာလွၿပီ။ သူတို႔ လူေတြကလည္း မ်ားၾကၿပီ။ စီးပြားျဖစ္ၿပီး လူခ်မ္းသာေတြလည္း ရွိေနၿပီ။
မိတ္ေဆြ - ကဲပါဗ်ာ။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ နိုင္ငံသားျဖစ္မွု ဥပေဒမွာ ဒီေလာက္ သိရလၽွင္ ေက်နပ္ပါၿပီ။ မကုန္ေသးဘူးလား။
မိမိ - ၿပီးေတာ့ ပါမယ္ဗ်ာ။ အေရးႀကီးတာေလး တစ္ခ်က္ကို ထည့္ေျပာခ်င္လို႔ပါ။ ဒါေတာင္ခင္ဗ်ားကို အကုန္ေျပာတာမဟုတ္ပါ ဘူး။ သိထားသင့္တယ္ ထင္လို႔ ေျပာတာဗ်။ အဲဒါကေတာ့ အဲဒီဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၃ မွာ ျပည္ေထာင္စုနိုင္ငံ၏ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႕မ်ားတြင္ ကာလ အပိုင္းအျခား ဆက္လ်က္ ျဖစ္ေစ၊ မဆက္ဘဲ ျဖစ္ေစ စုစုေပါင္း သုံးႏွစ္ထက္ မနည္း သစၥာရွိစြာ အမွုထမ္းခဲ့ေသာ သူသည္ အမွုထမ္းေန စဥ္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အမွုထမ္း ရပ္စဲၿပီးေနာက္ ေျခာက္လအတြင္း၌ ေသာ္လည္းေကာင္း နိုင္ငံသား ျပဳေစလိုေၾကာင္း ေလၽွာက္ထားလၽွင္ ထို႔ျပင္ ေအာက္ပါ ႁခြင္းခ်က္မ်ားမွ တစ္ပါး ဤအက္ဥပေဒရွိ အျခား ျပ႒ာန္းခ်က္အားလုံးကို အျပည့္အစုံ လိုက္နာလၽွင္ ထိုသူအား နိုင္ငံသား ျပဳ လက္မွတ္ကို ေပးအပ္နိုင္သည္လို႔ ဆိုထားတယ္ -
(၁) ႀကံရြယ္ျခင္းကို ႀကိဳတင္ အေၾကာင္းၾကားရန္ မလို၊
(၂) ျပည္ေထာင္စု အတြင္းတြင္ ေနထိုင္ခဲ့ရန္ မလို၊
မိတ္ေဆြ - ခင္ဗ်ားေျပာေတာ့ အေရးႀကီးတာေလးဆို ဘာကို ဆိုလိုခ်င္တာလဲဗ်။
မိမိ - ဒီလိုဗ်။ လြတ္လပ္ေရး မရမီက အဂၤလိပ္စစ္တပ္ႏွင့္ ပါလာၿပီး ဗမာ့တပ္မေတာ္မွာ လႊဲေျပာင္း တာဝန္ထမ္းေဆာင္တဲ့ အိႏၵိယ၊ ပါကစၥတန္နဲ႔ ေဂၚရခါး လူမ်ိဳးေတြ ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕က အဲဒီေခတ္ အေခၚအေဝၚ ပုလိပ္တပ္ဖြဲ႕လည္း ရွိတယ္။ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အေနၾကာ လာၿပီး လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႕မွာလည္း အမွုထမ္း ခဲ့ေလေတာ့ သူတို႔ရဲ့ သစၥာရွိမွုကို ေထာက္ထားေသာအားျဖင့္ ဒီအခ်က္ကို ခြင့္ျပဳခဲ့ဟန္ တူတယ္။ ခင္ဗ်ား သတိမထားမိဘူး ထင္တယ္။ ေရႊတိဂုံ ေစတီေတာ္ႀကီး ေတာင္ဘက္မွာရွိတဲ့ ေရႊတိဂုံ ဘုရားလမ္းေပၚမွာ အမွတ္ (၁) ဆက္သြယ္ေရး တပ္ေနရာမွာ ဟိုတုန္းက ေဂၚရာတပ္ေတြ ရွိတယ္။ အဲဒီ ေနရာကို ေဂၚရာကုန္းလို႔ေခၚၾကတယ္ဗ်။ ေဂၚရာေခၚတဲ့ ေဂၚရခါး လူမ်ိဳးမ်ားဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တိုင္းရင္းသား မဟုတ္ဘူးေလဗ်ာ။ နီေပါ နိုင္ငံသားေတြပဲ။ သူတို႔ေတြလည္း နိုင္ငံသားျပဳ လက္မွတ္ရခဲ့တယ္။ အဲဒီလိုလူေတြႏွင့္ သူတို႔ အဆက္အႏႊယ္ေတြဟာ အခုခ်ိန္မွာ နိုင္ငံသား စိစစ္ေရး လက္မွတ္ ရရွိေနၾကၿပီေလ။ ဒါဥပေဒပါ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ နိုင္ငံသားျဖစ္သြားတဲ့ လူေတြပါပဲ။
မိတ္ေဆြ - ကဲဗ်ာ နိုင္ငံသားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ေရး အေၾကာင္း ေျပာပါဦး။
မိမိ - ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ေမလ ၃ ရက္ေန႔မွာ အာဏာတည္တဲ့ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံသား အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ေရး အက္ဥပေဒထဲက ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ တခ်ိဳ႕ကို ေျပာျပမယ္။
အဲဒီအက္ဥပေဒပုဒ္မ (၃) မွာ မည္သူမဆို ေအာက္ပါအရည္ အခ်င္းမ်ားႏွင့္ျပည့္စုံလၽွင္ မိမိေနထိုင္သည့္ ခရိုင္ဆိုင္ရာ အရာရွိထံတြင္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံသား လက္မွတ္ ရလိုေၾကာင္း ေလၽွာက္ထားနိုင္ သည္ -
(က) ေမြးဖြားစဥ္က ၿဗိတိသၽွ ဘုရင္မင္းျမတ္၏ အာဏာပိုင္ နက္တြင္ ပါဝင္ေသာ နယ္ေၿမ တစ္ခုခု၌ ေမြးဖြားခဲ့သူျဖစ္ျခင္း၊
(ခ) ၁၉၄၂ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၁ ရက္ေန႔မွ သို႔တည္းမဟုတ္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔မွအထက္ အျခားမဲ့ေသာ ဆယ္ႏွစ္ အတြင္း ရွစ္ႏွစ္ေအာက္ မယုတ္ေသာ ကာလအဖို႔ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာ နိုင္ငံ၏ အာဏာပိုင္နက္အတြင္း၌ ေနထိုင္ခဲ့ဖူးသူျဖစ္ျခင္း၊
(ဂ) အက်င့္စာရိတၱ ေကာင္းသူ ျဖစ္ျခင္း၊
(ဃ) ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံ၏ လုံျခဳံမွုကိုလည္းေကာင္း၊ ၿငိမ္ဝပ္ပိျပားေရးကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အက်ိဳးစီးပြားကိုေသာ္ လည္းေကာင္း ပ်က္ျပား နစ္နာေအာင္ မျပဳလုပ္ ခဲ့ဖူးသူ ျဖစ္ျခင္း၊
ထို႔ျပင္ -
(င) ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္မွု အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၂ တြင္ အဓိပၸာယ္ ေဖာ္ျပထားသည့္ အရည္အခ်င္း ခ်ိဳ႕ငဲ့သူ မဟုတ္ျခင္း (အရည္အခ်င္း ခ်ိဳ႕ငဲ့သူ ဆိုသည္မွာ အရြယ္မေရာက္ေသးသူ သို႔တည္း မဟုတ္ သူ႐ူး၊ သို႔တည္းမဟုတ္ ဝမ္းတြင္း႐ူးကို ဆိုလိုသည္။) လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္ဗ်။
မိတ္ေဆြ - ဟာဗ်ာ မဟုတ္တာ။ အဲဒီတုန္းက အဂၤလိပ္က ေနမဝင္ အင္ပါယာႀကီး ထူေထာင္ထားတာ။ ၿဗိတိသၽွ ဘုရင္မင္းျမတ္၏ အာဏာ ပိုင္နက္အတြင္း ေမြးဖြားခဲ့သူျဖစ္ျခင္း ဆိုေတာ့ တစ္ကမၻာလုံး သူပိုင္တာေတြက အမ်ားႀကီးပဲဟာ ဘယ္ေနရာမွာ ေမြးဖြားေပးရမွာ လားဗ်။
မိမိ - အဲဒီလို မဟုတ္ဘူးဗ်။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္မွု အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၃ (၂) မွာ ၿဗိတိသၽွ ဘုရင္မင္းျမတ္၏ အာဏာ ပ်ံ႕ႏွံ့ရာ နယ္ေျမဆိုသည္မွာ ၁၉၄၇ ခုႏွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ လြတ္လပ္ေရး အက္ဥပေဒပုဒ္မ ၂ (၂) တြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ နယ္ေျမမ်ားကို ဆိုလိုသည္လို႔ ရွင္းျပထားပါတယ္။ ဆိုလို တာကေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံ လြတ္လပ္ေရး ရတဲ့အခါ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္၏ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္နက္ အတြင္း ဘယ္မွာ ေမြးေမြးေပါ့ဗ်ာ။
မိတ္ေဆြ - အဲဒီတုန္းကေတာင္ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ့ လုံျခဳံမွု ၿငိမ္ဝပ္ ပိျပားေရးနဲ႔ ႏွစ္နိုင္ငံရဲ့ အက်ိဳးစီးပြား ပ်က္ျပား နစ္နာေအာင္ လုပ္ခဲ့ သူေတြကို ခြင့္မျပဳဘူးဆိုတာ အခု ေမာင္ေတာတို႔၊ ရခိုင္ျပည္နယ္တို႔မွာ လူစုလူေဝးႏွင့္ ဆူပူ အၾကမ္းဖက္ လုယက္၊ မီးရွို႔ေနတဲ့ လူေတြကို ထိထိ ေရာက္ေရာက္ အေရးယူ သင့္တယ္ဗ်။
မိမိ - မပူပါနဲ႔ေလ။ ဒါက တာဝန္ရွိသူေတြရဲ့ အလုပ္ေပါ့ဗ်ာ။ ၾကည့္လုပ္ ပါလိမ့္မယ္။
မိတ္ေဆြ - ေနပါဦးဗ်။ အဲဒီ လူမ်ိဳးျခားေတြကို နိုင္ငံသားျပစ္မွု ဥပေဒေတြ၊ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ ဥပေဒေတြနဲ႔ ျမန္မာနိုင္ငံသား ျဖစ္သည္ဟု မွတ္ယူရမည္လို႔ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံသား လက္မွတ္ ထုတ္ေပးတာ တို႔ လုပ္ေနစဥ္က ခင္ဗ်ားတို႔က ကၽြန္ေတာ္တို႔ နိုင္ငံသားစစ္စစ္ေတြ ကိုေတာ့ ဘာေတြ ထုတ္ေပးထားသလဲ။
မိမိ - ဘာမွ မထုတ္ေပးထားဘူးဗ်။ ေမြးရာပါ တိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးမ်ားကေတာ့ ကိုယ့္ျပည္မွာေမြး ကိုယ့္ျပည္မွာ ေနၾကေတာ့ ေအးေဆးပဲေလ။ ဒါေပမဲ့ တာဝန္ရွိသူ ေတြကေတာ့ အခ်ိန္ယူ စဥ္းစား တာေပါ့ေလ။ အဲဒီအခ်ိန္အထိ ေစာေစာကေျပာတဲ့ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံသား အျဖစ္ (ေရြးခ်ယ္ေရး) အက္ဥပေဒႏွင့္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္မွု အက္ဥပေဒတို႔အရ အဲဒီလူမ်ိဳးျခား ေတြကို တစ္ျပည္တစ္ရြာက လူေတြဆိုေပမယ့္ အေနၾကာလာေတာ့ ဥပေဒပါ ခြင့္ျပဳခ်က္အရ ေအာက္ပါ အသိအမွတ္ျပဳ လက္မွတ္ေတြ ထုတ္ေပးခဲ့ရတယ္။

နိုင္ငံသား လက္မွတ္ သုံးမ်ိဳး

Union of Citizenship Certificate (UCC)
(၁) နိုင္ငံသားလက္မွတ္ (က) ၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာ နိုင္ငံသားျဖစ္မွုအက္ဥပေဒပုဒ္မ (၁၁) ပုဒ္မခြဲ (၁) အရ ထုတ္ေပး သည္။
(ခ) ၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္မွုအက္ဥပေဒ ပုဒ္မ (၆) အရ ထုတ္ေပးသည္။
(ဂ) ၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္မွု အက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၁၂ ပုဒ္မခြဲ (၂) (၃) ပုဒ္မ ၁၂ (က) အရ ထုတ္ေပးသည္။
(ဃ) ၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္မွုအက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၆ ပုဒ္မခြဲ (၂) အရ ထုတ္ေပးသည္။
(၂) နိုင္ငံသားျပဳမွုလက္မွတ္ (က) ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္မွုအက္ဥပေဒပုဒ္မ ရ အရ ထုတ္ေပးသည္။
(ခ) ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္မွု အက္ဥပေဒပုဒ္မ (၈) ပုဒ္မ (၁၃) အရ ထုတ္ေပးသည္။
(၃) ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံသားလက္မွတ္ (က) ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံသားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ေရးအက္ဥပေဒ ပုဒ္မ ၃ (က) အရ ထုတ္ေပးသည္။
(ခ) ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံသားအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ ေရးအက္ဥပေဒပုဒ္မ ၃ (ခ) အရ ထုတ္ေပးသည္။
အဲသည္လိုလူမ်ိဳးျခားေတြကို အသိအမွတ္ျပဳစာရြက္ေတြ ဓာတ္ပုံနဲ႔တကြ ေဖာ္ၿပ ကိုယ္ေရး အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ ေပးအပ္ခဲ့ၿပီး ကိုယ့္မူရင္း ေမြးရာပါ နိုင္ငံသားေတြ အတြက္ မွတ္တမ္းထားၿပီး မွတ္ပုံတင္ဖို႔ တာဝန္ရွိသူေတြက ေဆာင္ရြက္ၾကတယ္။ လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ ေၾကာင္း သိေပမယ့္ အားလုံး သိၾကတဲ့အတိုင္း လြတ္လပ္ေရးရဲ့ ဖြားဖက္ေတာ္လို႔ ဆိုရမည့္ျပည္တြင္း ေသာင္းက်န္းမွု ကိစၥႀကီးကို ေျဖရွင္း ေနၾကရတာလည္း ရွိေနတာကိုး။ ဒီလိုနဲ႔ ကိုယ့္တိုင္းရင္းသား ေမြးရာပါ နိုင္ငံသားေတြ အတြက္ မွတ္တမ္းတို႔၊ မွတ္ပုံတင္တို႔ လုပ္ၾက တယ္။

အမ်ိဳးသား မွတ္ပုံတင္ ကတ္ျပား (National Registration Card) NRC ထုတ္ေပးျခင္း

၁၉၄၉ ခုႏွစ္မွာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္အတြင္း ေနထိုင္ တဲ့သူမ်ားကို မွတ္ပုံတင္ စာရင္းျပဳစုဖို႔ မွတ္ပုံတင္ေရး အက္ဥပေဒကို ေရးဆြဲခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီအက္ဥပေဒကို လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔အတြက္ နည္းဥပေဒ ေရးဆြဲဖို႔ လိုလာျပန္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ေရးဆြဲမည့္ ဥပေဒ (နည္းဥပေဒ) မွာ ေအာက္ပါ ကိစၥေတြလည္း ပါတယ္ဗ်ာ -
(က) စာရင္းမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း၊ စုေဆာင္းျခင္း သို႔တည္းမဟုတ္ ေပးအပ္ျခင္း၊
(ခ) စာရင္းပုံစံ၊
(ဂ) သက္ေသခံကတ္ျပားပုံစံ၊
(ဃ) သက္ေသခံ ကတ္ျပားမ်ားကို စစ္ေဆးရန္ တင္ျပျခင္း၊
(င) ေပ်ာက္ဆုံးသြားေသာ သို႔တည္းမဟုတ္ ပ်က္စီးသြားေသာ သက္ေသခံ ကတ္ျပားမ်ား အစား သက္ေသခံ ကတ္ျပား အသစ္မ်ားကို အခေၾကးေငြယူ၍ ထုတ္ေပးျခင္း၊
(စ) သက္ေသခံ ကတ္ျပားမ်ား ျပန္အပ္ျခင္း၊
(ဆ) မွတ္ပုံတင္ စာရင္းမွ ထုတ္ပယ္သင့္သူမ်ားကို ထုတ္ပယ္ ျခင္း စတဲ့အခ်က္ေတြပါတဲ့အျပင္ အဲဒီ သက္ေသခံကတ္ ရယူေရး၊ ျဖည့္စြက္ရမည့္ အခ်က္ေတြကို မမွန္မကန္ လိမ္လည္ ျဖည့္စြက္ ေရးသား ျခင္း၊ ေဖာ္ျပျခင္း သက္ေသခံ ကတ္ျပားႏွင့္ အထင္မွား ေစေလာက္ ေအာင္ ဆင္တူယိုးမွား ျပဳလုပ္ထားေသာ စာရြက္စာတမ္း တစ္ခုခုကို လက္ရွိထားလၽွင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အေရးယူရမည့္ ျပစ္ဒဏ္ႏွင့္ ပတ္သက္တာေတြပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရပါတယ္။ အခုေခတ္မွာ ဆိုရင္ မိတၱဴေတာင္းတဲ့ ကိစၥမ်ိဳးမွာ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္ကို မိတၱဴကူး အဲဒီအေပၚ ဖ်က္ေဆး သို႔မဟုတ္ တစ္ခုခုႏွင့္ဖ်က္ၿပီး ျပင္ေရးၿပီးမွ မိတၱဴထပ္ကူးၿပီး ေပးတတ္ၾကတယ္။ စိစစ္တဲ့လူေတြ အထူးသတိထား ဖို႔လိုပါတယ္။

မွတ္ပုံတင္မွာ ေရးသြင္းရမည့္အခ်က္ေတြကေတာ့ -
(၁) အမည္
(၂) ေယာက္်ား သို႔တည္းမဟုတ္ မိန္းမ
(၃) အသက္ႏွင့္ ေမြးဖြားသည့္ေန႔ရက္
(၄) ေမြးဖြားရာတိုင္းျပည္
(၅) နိုင္ငံသား
(၆) အလုပ္အကိုင္၊ အေရာင္းအဝယ္
(၇) ေနရပ္
(၈) အိမ္ေထာင္ရွိလၽွင္ လင္ သို႔တည္းမဟုတ္ မယားအမည္
(၉) ေရတပ္၊ အရန္ေလတပ္၊ ကုန္းတပ္၊ အရန္ကုန္းတပ္ သို႔တည္းမဟုတ္ ေလတပ္၊ အရန္ေလတပ္တြင္ တပ္သားတစ္ဦးျဖစ္ ေၾကာင္း သို႔တည္းမဟုတ္ နယ္ေစာင့္တပ္စစ္တပ္ သို႔တည္းမဟုတ္ အကူတပ္မ်ားမွ တပ္သားတစ္ဦးျဖစ္ေၾကာင္း သို႔တည္းမဟုတ္ ၿမိဳ႕ၿပ ကာကြယ္ေရးအဖြဲ႕မ်ား သို႔တည္းမဟုတ္ အရန္အဖြဲ႕မ်ားတြင္ အဖြဲ႕ဝင္ တစ္ဦးျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပရပါတယ္။
အဲဒီအခ်က္ေတြကို ေဆြးေႏြးၾကၿပီးေနာက္ ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံအတြင္း ေနထိုင္သူမ်ား မွတ္ပုံတင္ေရးနည္း ဥပေဒကို ေရးဆြဲၾကပါတယ္။ ေရးဆြဲတဲ့ မူၾကမ္းကို ၿမိဳ႕ၿပ အက္ဥပေဒ ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး ၃၁-၁-၅၂ ေန႔မွာ ျပင္ဆင္ခ်က္ထည့္ပါတယ္။ တစ္ခါ သက္ေသခံ ကတ္ျပားမွာ မွတ္ပုံတင္ ကတ္ျပားနဲ႔ မွတ္ပုံတင္ပုံစံ ေတြမွာ ဓာတ္ပုံေတြ ကပ္ဖို႔ပါရွိဖို႔နဲ႔ ဓာတ္ပုံရိုက္ကူးခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ၂၂-၉-၅၃ မွာ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္မွု ျပဳရျပန္ပါတယ္။ သက္ေသခံ ကတ္ျပားနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး လိုက္နာရမယ့္အခ်က္ေတြ၊ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ျပင္ဆင္ျဖည့္စြက္ရျပန္တယ္။

မိတ္ေဆြ - ဒါျဖင့္ မွတ္ပုံတင္ကတ္ျပားကို ဘယ္ေတာ့မွ ထုတ္ေပးတာလဲဗ်။
မိမိ - ကၽြန္ေတာ္သိသေလာက္ေတာ့ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္ေလာက္မွ စတင္ ထုတ္ေပးတယ္ဗ်။ အဲဒီမွတ္ပုံတင္ကတ္ (သက္ေသခံကတ္ျပား) ကို ၁၉၈၉ အထိ ေနာက္ဆုံးထုတ္ေပးခဲ့တယ္လို႔ သိရတယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ထုတ္ေပးတဲ့ မွတ္ပုံတင္ ကတ္ျပားေခၚတဲ့ သက္ေသခံ လက္မွတ္မွာ ပါဝင္တဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့
၁။ အမည္
၂။ အဘအမည္
၃။ က်ား/မ
၄။ ေမြးဖြားသည့္ေန႔ရက္
၅။ ေမြးဖြားရာေဒသႏွင့္ နိုင္ငံသား
၆။ အလုပ္အကိုင္
၇။ အိမ္ေထာင္ေရးအေျခအေန
၈။ သက္ေသခံအမွတ္အသားမ်ား ... တို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။
အေပၚဆုံးမွာေတာ့ ရဲဌာနအပိုင္၊ ၿမိဳ႕ရြာ၊ လမ္းအိမ္အမွတ္ပါ ပါတယ္။
မိတ္ေဆြ - ၁၉၈၂ ခုႏွစ္မွာ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္ေတြထုတ္ ေပးတယ္ဆိုဗ်။ ဘာလို႔ ၁၉၈၉ အထိ မွတ္ပုံတင္ေတြထုတ္ေပးေနရ တာလဲ။

အမ်ိဳးသား မွတ္ပုံတင္ ကတ္ျပားႏွင့္ နိုင္ငံေရး စိစစ္ေရး ကတ္ျပား ျခားနားခ်က္

မိမိ - အဲဒါ ရွင္းျပရမွာေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ နိုင္ငံတြင္းမွ ေနထိုင္တဲ့ အရြယ္ေရာက္သူတိုင္းမွာ သက္ေသခံကတ္ျပား တစ္ခုမဟုတ္ တစ္ခု ကိုင္ရတယ္ဗ်ာ။ နိုင္ငံျခားသားဆိုရင္ နိုင္ငံျခားသားမွတ္ပုံတင္ ကတ္၊ နိုင္ငံသားဆိုရင္ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္ သို႔မဟုတ္ ဧည့္နိုင္ငံ သားကတ္ သို႔မဟုတ္ နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ကတ္ သို႔မဟုတ္ အမ်ိဳးသားမွတ္ ပုံတင္ကတ္ သို႔မဟုတ္ ျပည္တြင္းခရီးသြားနိုင္ဖို႔ ယာယီသက္ေသခံ ကတ္ျပား ( White Card ) တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကိုင္ရတယ္ဗ်ာ။ မွတ္ပုံတင္လက္ မွတ္ကို ၁၉၈၉ ခုႏွစ္အထိ ထုတ္ေပးတယ္ဆိုေပမယ့္ ေလၽွာက္ထားသူ ေတြဟာ ၁၅-၁၀-၈၂ မတိုင္မီ ေလၽွာက္ထားခဲ့တဲ့ လူေတြျဖစ္ရမယ္ လို႔ သတ္မွတ္ ထုတ္ေပးခဲ့တာပါ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံသား ဥပေဒ စတင္ အာဏာ တည္တဲ့ေန႔ရက္ဟာ ၁၅-၁၀-၈၂ ေန႔ျဖစ္လို႔ပါပဲ။ ၁၅-၁၀-၈၂ မတိုင္မီ ေလၽွာက္ထားခဲ့တယ္ ဆိုေပမယ့္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ေႏွာင့္ေႏွး ၾကန႔္ၾကာခဲ့မွု ေတြေၾကာင့္ တစ္ ေၾကာင္း၊ နိုင္ငံသား စိစစ္ေရး ကတ္ထုတ္ ေပးနိုင္ဖို႔ စိစစ္ျခင္း၊ ထုတ္ ေပးရန္ သံသယရွိျခင္းတို႔ေၾကာင့္ မွတ္ပုံတင္ကတ္ကို ျပန္ထုတ္ေပးရ ျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။
မိတ္ေဆြ - မွတ္ပုံတင္ ကတ္ျပားႏွင့္ နိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ ဘာျခားနားလို႔လဲဗ်။
မိမိ - ျခားနားတာေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေျပာေနတဲ့ မွတ္ပုံတင္ ကတ္ျပားဟာ တကယ္ေတာ့ မည္သူမည္ဝါျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဘယ္မွာ ေနတဲ့လူျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသခံတဲ့ ကတ္ျပားသာျဖစ္တယ္ဗ်။ ဒါေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ကို ထုတ္ေပးတဲ့ သုံးေခါက္ခ်ိဳး မွတ္ပုံတင္ကတ္ ျပား ေယာက္်ားေလးဆိုရင္ အစိမ္း၊ မိန္းကေလးဆိုရင္ ပန္းေရာင္ျဖစ္ ၿပီး ကတ္ျပားရဲ့မ်က္ႏွာစာ မ်က္ႏွာဖုံးမွာ နိုင္ငံေတာ္ တံဆိပ္ေအာက္မွာ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံေတာ္ စာတမ္း အဲဒီေအာက္ကပ္လ်က္အလယ္ မွာ 'သက္ေသခံကတ္ျပား'လို႔ေဖာ္ျပထားတယ္။ အဲဒီေအာက္ စတုဂံ ပုံအကြက္ရွိၿပီး အဲဒီအကြက္ထဲမွာ သက္ေသခံ ကတ္နံပါတ္ကို ေဖာ္ၿပ ရိုက္ႏွိပ္ေပးတယ္။ အဲဒီေအာက္မွာ-

မွတ္ခ်က္ ။ မည္သည့္ နိုင္ငံသားဟု ေဖာ္ျပျခင္းမွာ လက္မွတ္ ကိုင္ေဆာင္သူသည္ အကယ္စင္စစ္ ထိုနိုင္ငံသားျဖစ္ေၾကာင္း သက္ေသခံ အလ်ဥ္းမျဖစ္ေစရလို႔ ေဖာ္ျပပါရွိပါတယ္။
သက္ေသခံ ကတ္ျပား အမွတ္စဥ္(၅)မွာ ေမြးဖြားရာ ေဒသႏွင့္ နိုင္ငံသားဆိုတဲ့ စာသားအတြက္ ရွင္းျပထားတာပါ။
ဒါေၾကာင့္ မွတ္ပုံတင္ကတ္ျပားေခၚတဲ့ သက္ေသခံကတ္ျပား ကိုင္ေဆာင္ထား႐ုံနဲ႔ နိုင္ငံသားျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာမရပါဘူး။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံသား ဥပေဒအရ ထုတ္ေပးတဲ့ နိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ ' Citizenship scrutiny Card' ရရွိမွသာ နိုင္ငံသားျဖစ္ေၾကာင္း သက္ ေသခံ လက္မွတ္ရတယ္လို႔ ေျပာနိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ နိုင္ငံသား စိစစ္ေရး ေလၽွာက္ထားတဲ့အခါမွာ မိဘဘိုးဘြား မိသားစု ဇယားကစၿပီး လက္ေဗြအစုံ ဓာတ္ပုံေတြပါ အျပည့္အစုံကပ္ၿပီး ေလၽွာက္ထားရတာ ေပါ့ဗ်ာ။
မိတ္ေဆြ - ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ လက္ရွိ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ လဝက ဥပေဒေပၚလာၿပီးေတာ့ အရင္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဥပေဒေတြအရ နိုင္ငံသား လက္မွတ္ ထုတ္ေပးတဲ့ ကိစၥေတြက ၿပီးသြားေရာလား။
မိမိ - အဲဒါေတြျပတ္ခ်င္လို႔ လြတ္လပ္ေရး ရတာလည္း ၾကာၿပီ ျဖစ္လို႔ ၁၉၈၂ ဥပေဒကို ထုတ္ျပန္တာပဲ ၁၉၈၂ ဥပေဒ ေနာက္ဆုံးအပိုဒ္ ဥပေဒပုဒ္မ ၇၆ မွာ ဒီလို ေဖာ္ျပထားတယ္ဗ်။
ပုဒ္မ ၇၆ - ေအာက္ပါ ဥပေဒတို႔ကို ဤဥပေဒျဖင့္ ႐ုပ္သိမ္းလိုက္ သည္။
(က) ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံသားအျဖစ္ (ေရြး ခ်ယ္ေရး)အက္ဥပေဒ
(ခ) ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံသား ျပစ္မွုအက္ ဥပေဒ
သို႔ေပမဲ့ မျပတ္တဲ့ ကိစၥက က်န္ေနတယ္။ အဲဒီမျပတ္တဲ့ကိစၥ ေၾကာင့္ နိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္ျပားအျပင္ ဧည့္နိုင္ငံသား လက္မွတ္ ႏွင့္ နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ ရသူမ်ားအျဖစ္ လက္မွတ္မ်ား ဆက္ထုတ္ေပးဖို႔ ျဖစ္လာတယ္။ အဲဒါ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဥပေဒမ်ားရဲ့ အက်ိဳးဆက္ေပါ့။ တစ္ခုေတာ့ရွိတယ္ဗ်။ ဒီဥပေဒ ေပၚလာတဲ့အတြက္ နိုင္ငံျခား သားတစ္ဦးဟာ ဒီနိုင္ငံမွာ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာေနေန သူ႔တစ္သက္ ေတာ့ အလိုအေလ်ာက္ ျမန္မာနိုင္ငံသားမျဖစ္ေတာ့ဘူးဗ်။ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံသား ဥပေဒ ပုဒ္မေတြထဲက သိသင့္တာေလး ေတြကို ကၽြန္ေတာ္ေျပာျပမယ္။
ပုဒ္မ ၁၃။ နိုင္ငံသား တစ္ဦးသည္ အျခားနိုင္ငံ၏ နိုင္ငံသား အျဖစ္ကိုပါ ခံယူခြင့္မရွိေစရ။
၁၅ (က)။ နိုင္ငံသား တစ္ဦးသည္ နိုင္ငံျခားသားႏွင့္ အိမ္ေထာင္ ျပဳကာမၽွျဖင့္ နိုင္ငံသားအျဖစ္မွ အလိုအေလ်ာက္ မဆုံးရွုံးေစရ။
ပုဒ္မ ၁၅(ခ)။ နိုင္ငံျခားသား တစ္ဦးသည္ နိုင္ငံသားႏွင့္ အိမ္ ေထာင္ျပဳကာမၽွျဖင့္ နိုင္ငံသား အျဖစ္ အလိုအေလ်ာက္ မရွိေစရ။
ပုဒ္မ ၁၆။ နိုင္ငံသားတစ္ဦး သည္ နိုင္ငံေတာ္မွ အၿပီးအပိုင္ ထြက္ခြာလၽွင္ ျဖစ္ေစ၊ အျခားနိုင္ငံ၏ နိုင္ငံသား အျဖစ္ကို ခံယူလၽွင္ သို႔မဟုတ္ မွတ္ပုံတင္လၽွင္ျဖစ္ေစ၊ အျခားနိုင္ငံ၏ နိုင္ငံကူးလက္မွတ္ သို႔မဟုတ္ အလားတူ လက္မွတ္ကို ထုတ္ယူလၽွင္ ျဖစ္ေစ နိုင္ငံသား အျဖစ္မွ ရပ္စဲသည္လို႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။

ဧည့္နိုင္ငံသား

အဲဒီေတာ့ နယ္စပ္ေဒသမွာ ေနထိုင္တဲ့ တိုင္းရင္းသား မဟုတ္တဲ့ လူမ်ိဳးေတြကို နိုင္ငံသားအျဖစ္ နိုင္ငံသား စိစစ္ေရး ကတ္ျပား ထုတ္ေပး ဖို႔မွာ သံသယျဖစ္စရာ စဥ္းစား စရာေတြက အမ်ားႀကီးပါ။ ေစာေစာက ေဆြးေႏြးခဲ့သလို ၁၈၂၃ ခုႏွစ္ မတိုင္မီကတည္းက ျမန္မာနိုင္ငံမွာ အစဥ္တစိုက္ မ်ိဳးဆက္ မျပတ္ ေနထိုင္ခဲ့တဲ့ ကခ်င္၊ ကယား၊ ကရင္၊ ခ်င္း၊ ဗမာ၊ မြန္၊ ရခိုင္၊ ရွမ္း စတဲ့တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ့ မ်ိဳးႏြယ္စုထဲမွာပါတဲ့ တိုင္းရင္းသား ၁၃၅ မ်ိဳးထဲမွာပါတဲ့သူေတြက ေတာ့ ေသြးအရ ေမြးရာပါနိုင္ငံသားေတြေပါ့။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္ စုျမန္မာနိုင္ငံသားအျဖစ္ (ေရြးခ်ယ္ေရး)ဥပေဒႏွင့္ ျမန္မာနိုင္ငံသား ျဖစ္မွုဥပေဒအရ နိုင္ငံသားျဖစ္လာၾကတဲ့ နိုင္ငံျခားသားမ်ားနဲ႔ ေသြး ေႏွာ နိုင္ငံျခားသားေတြကေတာ့ ဥပေဒပါခြင့္ျပဳခ်က္အရ နိုင္ငံသား ေတြေပါ့။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာနိုင္ငံသား ျဖစ္မွုအက္ဥပေဒအရ နိုင္ငံ သားျဖစ္ရန္ ေလၽွာက္ထားသူမ်ား (ေလၽွာက္ထားၿပီးသူမ်ားျဖစ္ေသာ္ လည္း ခြင့္ျပဳခ်က္မရေသးသူမ်ား)သည္ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ အရည္အခ်င္းမ်ားကို ကိုက္ညီပါက ဧည့္နိုင္ငံသားအျဖစ္ ဗဟိုအဖြဲ႕က သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဧည့္နိုင္ငံသားလက္မွတ္တြင္ ေလၽွာက္လႊာ၌ ေဖာ္ျပထားေသာ သားသမီး၏အမည္ကို ဗဟိုအဖြဲ႕က ထည့္သြင္းနိုင္ ၿပီး အမည္ထည့္သြင္းေပးျခင္းခံရတဲ့ သားသမီးသည္ ဧည့္နိုင္ငံသား ျဖစ္ပါတယ္။

နိုင္ငံသား ျပဳခြင့္ရသူ ျဖစ္ျခင္း

ပုဒ္မ (၄၂) ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ဇန္နဝါရီလ ၄ ရက္ေန႔မတိုင္မီ ကာလတြင္ နိုင္ငံေတာ္အတြင္း၌ ေရာက္ရွိေနထိုုင္သူႏွင့္ ထိုသူတို႔မွ နိုင္ငံေတာ္အတြင္း ေမြးဖြားသည့္ သားသမီးသည္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ ေထာင္စုျမန္မာနိုင္ငံသား ျဖစ္မွုအက္ဥပေဒအရ ေလၽွာက္ထားရန္ က်န္ ရွိေနေၾကာင္းခိုင္လုံမွသာ အေထာက္အထားမ်ားျဖင့္ ဗဟိုအဖြဲ႕သို႔ နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ ရရန္ေလၽွာက္ထားနိုင္သည္လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ နိုင္ငံ သားျပဳခြင့္ေလၽွာက္ထားနိုင္သူေတြကေတာ့ ပုဒ္မ ၄၃။ ဤ ဥပေဒ အာဏာတည္သည့္ ေန႔မွစ၍ (၁၅-၁၀-၁၉၈၂) နိုင္ငံေတာ္အတြင္း၌ျဖစ္ေစ နိုင္ငံေတာ္ျပင္ပ၌ျဖစ္ေစ ေမြးဖြား သည့္ေအာက္ပါ သူတို႔သည္လည္း နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရရန္ ေလၽွာက္ထား နိုင္သည္။
(က) နိုင္ငံသားႏွင့္ နိုင္ငံျခားသားမိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူမ်ား
(ခ) ဧည့္နိုင္ငံသားမ်ားႏွင့္ နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူ မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူမ်ား
(ဂ) ဧည့္နိုင္ငံသားႏွင့္ နိုင္ငံျခားသားမိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူ မ်ား
(ဃ) နိုင္ငံျခားသားျပဳခြင့္ရသူ မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူမ်ား
(င) နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူႏွင့္ နိုင္ငံျခားသားမိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြး ဖြားသူမ်ားလို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
မိတ္ေဆြ - ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ ဗဟိုအဖြဲ႕ဆိုတာက ဘာအဖြဲ႕လဲဗ်။ ဘယ္သူေတြပါသလဲ။
မိမိ - ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥပေဒအမွတ္ ၄ ျမန္မာ နိုင္ငံသား ဥပေဒအခန္း(၆) ဗဟိုအဖြဲ႕နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ဥပေဒပုဒ္မ- ၆ရ မွာ ဗဟိုအဖြဲ႕မွာ ျပည္ထဲေရး ဝန္ႀကီးက ဥကၠ႒အဖြဲ႕ဝင္ ႏွစ္ဦးက ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာန ဝန္ႀကီးနဲ႔ နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာန ဝန္ႀကီး ေပါင္း သုံးဦးျဖင့္ဖြဲ႕စည္းေပးခဲ့ၿပီး အဲဒီဖြဲ႕စည္းပုံကို နိုင္ငံေတာ္ၿငိမ္ဝပ္ ပိျပားမွုတည္ေဆာက္ေရးအဖြဲ႕ အစိုးရလက္ထက္မွာ နဝတဥပေဒ အမွတ္ ၄/၉ရ (ရက္စြဲ- ၂.၃.၉၇)အရ ပုဒ္မ ၆ရကို ေအာက္ပါအတိုင္း ျပင္ဆင္ဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါတယ္။
(က) ဥကၠ႒ - လူဝင္မွုႀကီးၾကပ္ေရးႏွင့္ ျပည္သူ႔အင္အားဝန္ႀကီး ဌာနဝန္ႀကီး
(ခ) အဖြဲ႕ဝင္- ကာကြယ္ေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(ဂ) အဖြဲ႕ဝင္- ျပည္ထဲေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(ဃ) အဖြဲ႕ဝင္- နိုင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီးဌာနဝန္ႀကီး
(င) အတြင္းေရးမွူး ဥကၠ႒မွ တာဝန္ေပးအပ္သူ
မိတ္ေဆြ - ကဲခင္ဗ်ား ေျပာသလို ဧည့္နိုင္ငံသားျဖစ္မွုနဲ႔ နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူ ျပစ္မွုတို႔အတြက္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ဥပေဒမ်ားရဲ့ အက်ိဳး ဆက္ေနာက္ဆက္တြဲလို႔ ေျပာသြားခဲ့တယ္။ ဒါျဖင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရထား တဲ့ နိုင္ငံသားျဖစ္ဖို႔ အရည္အခ်င္းေတြကို ဥပေဒကဘယ္လိုသတ္မွတ္ ခဲ့သလဲဗ်။
မိမိ - ခင္ဗ်ားကို ေသြးအရတိုင္းရင္းသားမ်ိဳးႏြယ္စု ၁၃၅ မ်ိဳးကေမြးဖြားသူေတြဟာ ေမြးရာပါနိုင္ငံသားေတြျဖစ္ေၾကာင္းေျပာၿပီး ၿပီ။ တစ္ခါဧည့္နိုင္ငံသားႏွင့္ နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူေတြအေၾကာင္း ေျပာ ၿပီးၿပီ၊ အဲဒီအေပၚအေျခခံၿပီး နိုင္ငံသားအျဖစ္သတ္မွတ္ပုံကေတာ့ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ျမန္မာနိုင္ငံသားဥပေဒအခန္း(၂) အက္ဥပေဒအမွတ္ (၇) မွာ နိုင္ငံတြင္း၌ျဖစ္ေစ၊ နိုင္ငံေတာ္ျပင္ပ၌ျဖစ္ေစ ေမြးဖြားသည့္ ေအာက္ပါသူတို႔သည္ နိုင္ငံသားျဖစ္သည္လို႔ဆိုထားတယ္။ အဲဒါေတြ ကေတာ့ -
(က) နိုင္ငံသားမိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူမ်ား
(ခ) နိုင္ငံသားႏွင့္ ဧည့္နိုင္ငံသားမိဘႏွစ္ပါးမွေမြးဖြားသူမ်ား
(ဂ) နိုင္ငံသားႏွင့္ နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူ မိဘႏွစ္ပါးမွေမြးဖြား သူမ်ား
(ဃ) ဧည့္နိုင္ငံသားမိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားေသာသားသမီးႏွင့္
(၁) နိုင္ငံသား သို႔မဟုတ္
(၂) ဧည့္နိုင္ငံသား သို႔မဟုတ္
(၃) နိုင္ငံသားျပဳခြင့္ရသူ မိဘႏွစ္ပါးမွ ေမြးဖြားသူမ်ားလို႔ အတိ အလင္းေဖာ္ျပထားပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ နိုင္ငံသားျဖစ္ဖို႔ မလြယ္သလို ျဖစ္ေနတဲ့လူတိုင္းကိုလည္း မတရားရထားသူေတြလို႔ အရမ္းေျပာလို႔ မရပါဘူး။ သူတို႔ရဲ့မိဘအဆက္အႏႊယ္အရ နိုင္ငံသားလက္မွတ္ တစ္ မ်ိဳးမ်ိဳးကို ၁၉၄ရ ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါ အခြင့္အေရး ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံသားျဖစ္မွုအက္ဥပေဒနဲ႔ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာနိုင္ငံသားအျဖစ္(ေရြးခ်ယ္ေရး)အက္ဥပေဒမ်ား အရ နိုင္ငံသားလက္မွတ္တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးကို ဥပေဒပါခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ ရယူ ပိုင္ဆိုင္ခဲ့သူမ်ားဟုတ္၊ မဟုတ္ မသိဘဲနဲ႔ နိုင္ငံသား လက္မွတ္ဆိုတာ ေငြေပးရင္ ရတယ္လို႔ေတာ့ မမွတ္သင့္ဘူးဗ်။
မိတ္ေဆြ - ခင္ဗ်ားက လဝကဘက္ကေရွ႕ေနလိုက္တာလား ဗ်ာ။
မိမိ - ခင္ဗ်ားအဲဒီလိုထင္ရင္မွား ေပါ့ဗ်ာ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လဝက ေတြထဲမွာလည္း ေဖာက္ျပန္တဲ့လူေတြရွိေကာင္း ရွိမွာေပါ့ဗ်ာ။ အားလုံး ေတာ့ သိမ္းက်ဳံးမထင္လိုက္ပါနဲ႔ အထူးသျဖင့္ နယ္စပ္မွာတိုင္းရင္း သားေတြ ေရာေထြးေနလို႔ တခ်ိဳ႕ဝန္ထမ္းေတြ နားမလည္တာလည္း ပါတာေပါ့။ ဥပမာ- ရွမ္းတ႐ုတ္နယ္စပ္က လီေရွာလူမ်ိဳးတို႔၊ တနသၤာရီ ေအာက္ပိုင္းက ပသၽွုးလူမ်ိဳးတို႔ဟာ အဲဒီေဒသေတြမွာ ေရာေထြးေန ေတာ့အမွတ္တမဲ့ ကိုယ့္တိုင္းရင္းသားေတြလို႔ပဲထင္မိတတ္တာလည္း ရွိေသးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ျဗဟၼစိုရ္တရား ေလးပါးထဲမွာ ဥေပကၡာတရားနည္းတယ္လို႔ပဲဆိုခ်င္ဆို မဟုတ္တာလုပ္တဲ့လူမဟုတ္ တာျဖစ္ေစခ်င္တယ္ဗ်။ ခ်မ္းသာခ်င္ရင္- ေငြလိုခ်င္ရင္- သူေဌးျဖစ္ ခ်င္ရင္- အစကတည္းက ဝန္ထမ္းမလုပ္နဲ႔ စီးပြားေရးသမားလုပ္၊ ႀကိဳက္သေလာက္ ခ်မ္းသာပါေစ ဥပေဒနဲ႔ညႇိစြန္းရင္ သူျဖစ္သူခံေပါ့ ဘာမွေျပာစရာမလိုဘူး ဝန္ထမ္းလုပ္ၿပီး ခ်မ္းသာခ်င္ေနလို႔ကေတာ့ ခ်မ္းသာေနလို႔ကေတာ့ မိဘအေမြရထားသူလည္းမဟုတ္ဘဲနဲ႔ တျခား စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးလည္းရွိေနတဲ့တရားဝင္ ဝင္ေငြေတြရထားသူ လည္းမဟုတ္ဘဲနဲ႔ေတာ့ ဒီေကာင္ လုပ္ငန္းအေပၚမတရားတဲ့နည္းနဲ႔ လာဘ္ရွာထားလို႔ပဲလို႔ မွတ္ခ်က္ခ်မိသည္။ တကယ္ေတာ့ လဝကဆို တာ တိုင္းျပည္ရဲ့တံခါးမွူးမ်ား တံခါးမ်ားျဖစ္သလို အမ်ိဳးကိုေစာင့္ စည္းရမယ့္ လူမ်ားလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကိုယ့္အလုပ္ ေပၚ သစၥာမေစာင့္တဲ့လူေတြကို တိတိက်က်ေဖာ္ထုတ္ၿပီး လူသိရွင္ ၾကား ရာထူးႀကီးငယ္မေရြး အေရးယူေစခ်င္တယ္ဗ်။ လူအမ်ားကိုတရား ျပၿပီး သူေတာ္ေကာင္းေယာင္ေဆာင္ေနၿပီး သူတို႔နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ လာဘ္ ေပးတဲ့လူအေပၚက်ေတာ့ ဟိုဟာကနင့္အေမ ဒီဟာကငါ့အေမဟဲ့လို႔ ဘက္လိုက္တတ္သူ ေတြကို အလုပ္ျဖဳတ္ပစ္ ႐ုံသာမက ေထာင္ပါခ်သင့္ တယ္ဗ်။
မိတ္ေဆြ - ခင္ဗ်ားဟာက လြန္လွခ်ည္လား။
မိမိ - မလြန္ဘူးဗ် တခ်ိဳ႕ဝန္ထမ္းေတြထဲမွာ ဒါ(လဝက)တစ္ခု တည္းကို ေျပာတာမဟုတ္ဘူးေနာ္။ တခ်ိဳ႕ဝန္ထမ္းေတြဟာ ဝန္ထမ္း ဘဝမွာမဟုတ္မဟပ္ရွာထားတာေတြကို သိန္းေပါင္းေထာင္ေသာင္း မကခ်မ္းသာသြားၾကတယ္။ သူတို႔ပိုင္ဆိုင္မွုဟာ သားစဥ္ေျမးဆက္ တိုက္ႀကီးတာႀကီးေတြ၊ ေျမကြက္ေတြဘယ္ႏွကြက္ေတာင္ ရထားလည္း မသိဘူး။ ရိုးရိုးသားသား အမွုထမ္းခဲ့တဲ့ အမွုထမ္းေတြကေတာ့ အႏွစ္ ၄၀ ေလာက္လုပ္ခဲ့တာေတာင္ ရတဲ့ဆုေၾကးက သူတို႔တိုက္ႀကီး တာ ႀကီးေတြကာရံထားတဲ့ အုတ္တံတိုင္းတန္ဖိုးေတာင္မရွိဘူး။ တစ္သက္ လုံးရတဲ့လစာကို မစားဘဲနဲ႔စုထားရင္ေတာင္ ဒီေလာက္မရွိနိုင္ဘူး။ ဒီလိုလူေတြကို ရာထူးႀကီးငယ္မေရြး ေဖာ္ထုတ္၊ ေထာင္ခ်ၿပီး ပစၥည္း သိမ္းသင့္တယ္ဗ်။ ရာထူးျဖဳတ္႐ုံေလာက္နဲ႔ေတာ့ က်ဴးလြန္တဲ့ျပစ္မွု ႏွင့္ ခ်မွတ္တဲ့ျပစ္ဒဏ္မမၽွတဘူး။
ေလာကပါလတရားနတ္ေစာင့္တယ္ ဆိုတာ မဟုတ္ဘူးျဖစ္ေနတယ္။
မိတ္ေဆြ - ေတာ္ေလာက္ပါၿပီဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားလည္းေျပာရင္းနဲ႔ မေက်နပ္သံေတြပါေနတယ္။
မိမိ - ဟုတ္ပါတယ္ဗ်ာ။ မေက်နပ္ရင္ ေဒါသတဲ့၊ ေဒါသဆိုတာ အကုသိုလ္ပါပဲ။ အဲဒီေတာ့ ဒီေန႔ရခိုင္ျပည္နယ္က စတဲ့ ေဆြးေႏြးမွု အဆုံးသတ္ပါမယ္။ အဆုံးမသတ္မီ တစ္ခု သတိရသဗ် ဘာလဲဆို ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျပည္သူေတြက ဥပေဒတစ္ရပ္ ေပၚထြက္လာရင္ လည္း သိပ္စိတ္မဝင္စားဘူးဗ်။ ေခါင္းစဥ္ေလာက္ပဲဖတ္သြားတယ္။ တစ္ခါက ကၽြန္ေတာ့မိတ္ေဆြ ဒုညႊန္ၾကားေရးမွူးတစ္ေယာက္ (အျခား ဌာနတစ္ခုမွ)နဲ႔စကားေျပာရင္းက နိုင္ငံသားစိစစ္ေရးကတ္အေၾကာင္း ေျပာေတာ့ သူ႔မွာ အဲဒီ ကတ္ျပားမရွိဘူးတဲ့၊ မွတ္ပုံတင္ကတ္ျပားပဲရွိ တယ္တဲ့။ ကၽြန္ေတာ္က ခင္ဗ်ား အဲဒါမျဖစ္မေန လဲရမယ္ မွတ္ပုံတင္ ကတ္က နိုင္ငံသားျဖစ္ေၾကာင္း အာမခံတာ မဟုတ္ဘူးလို႔ေျပာေတာ့ ဒါဆိုခင္ဗ်ားတို႔မွာ တာဝန္ရွိတာေပါ့။ တျခားဌာနက လူေတြပါ သိေအာင္ ေျပာရမွာေပါ့တဲ့။ ကၽြန္ေတာ္က ခင္ဗ်ားအရာရွိတစ္ေယာက္ျဖစ္ေနၿပီး ဥပေဒရဲ့ သေဘာကို နားမလည္ေသးဘူးလား၊ ဥပေဒဆိုတာ လက္တို႔ ၿပီး ပုန္းလၽွိုးကြယ္လၽွိုးထုတ္လို႔ရတာမဟုတ္ဘူးဗ်။ ဥပေဒဆိုတာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဒါမွမဟုတ္ နိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲ နိုင္ငံေတာ္ သမၼတ စသည္တို႔က ေၾကညာထုတ္ျပန္ရတာမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ေန႔စဥ္ ထုတ္ သတင္းစာေတြမွာ အေသးစိတ္ေဖာ္ျပရတယ္။ ခင္ဗ်ားမသိဘူး လို႔ ေျပာလို႔မရဘူးဗ်။ ခင္ဗ်ားက်ိဳင္းတုံကို ေရာက္ဘူးသလား၊ က်ိဳင္းတုံမွာလူအမ်ားျမင္သာတဲ့ ၿမိဳ႕ရဲ့အခ်က္အခ်ာေနရာေတြမွာ စာလုံးအႀကီး ႀကီးေတြ (အခ်င္းတစ္ေပခန႔္) နဲ႔ေရးထားတယ္။ 'ဥပေဒကို သင္ကမသိဟုဆိုကာမၽွနဲ႔ ဥပေဒကသင့္အားခြင့္လႊတ္လိမ့္မည္ မဟုတ္' လို႔ေရးထားတယ္။ အဲဒါဥပေဒရဲ့သေဘာပဲ။ ခင္ဗ်ားအတြက္ ေျပာတာ ခင္ဗ်ားဟာခင္ဗ်ား ဒီမွတ္ပုံတင္ကတ္ျပားကို နိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ျပားနဲ႔ လဲခ်င္လဲ မလဲခ်င္လည္းေနလို႔ ေျပာပစ္လိုက္ တယ္။ လူေတြကကိုယ္နဲ႔ တိုက္ရိုက္ပတ္သက္တဲ့ ဥပေဒေလာက္ကိုပဲ စိတ္ဝင္စားတယ္။ တစ္မ်ိဳးသားလုံးႏွင့္ဆိုင္တဲ့ကိစၥေတြကို စိတ္မဝင္ စားဘူး။ နိဂုံးခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဝန္ေထာက္ဦးျမဲရဲ့ 'ေျမမ်ိဳ၍ လူမ်ိဳးမျပဳတ္ လူမ်ိဳမွ လူမ်ိဳးျပဳတ္မည္' ဆိုတဲ့ေဆာင္ပုဒ္ႏွင့္ ဝန္ထမ္းေတြကို သတိေပးထားသလို ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ ေမာင္ေတာ၊ ဘူးသီးေတာင္ သာမက နယ္စပ္ေတြမွာရွိတဲ့ တာဝန္ရွိတဲ့သူေတြအားလုံး ဝန္ထမ္း အားလုံးကို အမ်ိဳးေပ်ာက္မွာ စိုး ေၾကာက္လွပါတယ္ လို႔ပဲ စိုးရိမ္စိတ္နဲ႔ ေျပာၾကားရင္း နိဂုံးခ်ဳပ္ပါရေစေတာ့ဗ်ာ။