ကမာၻ႕ပထမဆံုး ျမန္မာ၏ tablet (ေက်ာက္သင္ပုန္း)

ကမာၻ႕ပထမဆံုး ျမန္မာ၏ tablet (ေက်ာက္သင္ပုန္း) ၁၉၄၅ တြင္တည္ထြင္သည္။
ျမန္မာ့tablet သမိုင္းအစ
ေက်ာက္သင္ပုန္း(tablet)ႏွင့္ ေက်ာက္တံ(pen)မ်ား ျဖစ္ေပၚလာပံုမွာ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္တြင္ ဦးေအာင္သိန္း ဆိုသူသည္ မုဆိုးမေတာင္မွ စီးဆင္းေနေသာ စမ္းေခ်ာင္းရွိေက်ာက္ျပားမ်ားကို ေကာက္ယူၿပီး သံျပားႏွင့္ျခစ္ကာ ျမန္မာ့ tablet ေက်ာက္သင္ပုန္းကို စတင္ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္က စက္မေပၚေသး၍ လက္ျဖင့္သာ လုပ္ကိုင္ရသျဖင့္ တစ္ေန႔လွ်င္ ေက်ာက္သင္ပုန္း (tabet) ၅ခ်ပ္သာၿပီး၏။ တစ္ျဖည္းျဖည္းႏွင့္တစ္ျခားသူမ်ားလည္း ယင္းေက်ာက္မွ ေက်ာက္သင္ပုန္း(tablet) ျပဳလုပ္ၾကေၾကာင္း သိရွိလာၾကသျဖင့္ မည္သူမဆို မိမိၾကိဳက္သည့္ေနရာတြင္ ေက်ာက္မ်ားကို ခြာယူ၍ စမ္းသပ္ျပဳလုပ္ရာမွ ေက်ာက္သင္ပုန္း(tablet) ျဖစ္လာသည္။ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္မွစ၍ ေက်ာက္မ်ားကို ခြာမရေတာ့ဘဲတြင္းစတင္တူးေဖာ္ရာမွ ေက်ာက္တြင္းမ်ား ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ေရွးႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက မုဒြန္းရြာသည္မြန္တို႔၏လက္မႈပညာတစ္ရပ္အျဖစ္ ေက်ာက္သင္ပုန္း(tablet)လုပ္ငန္းသည္ ေက်ာ္ၾကားခဲ့သည္။
(စာရွည္မည္စိုးေသာေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းစာပိုဒ္မ်ားတြင္ ျမန္မာမႈဆန္ေစရန္ tablet အစား ေက်ာက္သင္ပုန္းဟုသာ သံုးစြဲသြားပါမည္။ စကားခ်ပ္ )

ထုတ္လုပ္ပံု
ေက်ာက္သင္ပုန္းေက်ာက္မ်ားကို မုဆိုးမေတာင္အနီးတစ္ဝိုက္ ေတာင္မ်ားမွ တူးယူရရွိသည္။ မနက္လင္းသည္ႏွင့္ ေက်ာက္တူးသမားမ်ားသည္ ေတာင္ေပၚကိုတက္ၿပီး၊ ေတာင္ေပၚကေန တစ္ဆင့္ ေက်ာက္တြင္းထဲကို တစ္ခါျပန္ဆင္းရသည္။ ေက်ာက္သင္ပုန္းေက်ာက္မ်ားသည္ အရင္က အေပၚယံကေန ခြာယူ၍ရေသာ္လည္း အခုဆိုလွ်င္ တြင္းအနက္ႀကီးတူးၿပီး ယူရသည္။ တြင္းမ်ားကို တည့္တည့္တူးလို႔မရေပ၊ ေစာင္းေစာင္းေလး တူးသြားရသည္။ ေအာက္ကိုဆင္းလွ်င္ ေလမဝင္၍ ဖေယာင္းတိုင္ထြန္းလို႔မရပါ၊ မီးေခ်ာင္းမ်ားထြန္းၿပီး ဆင္းရသည္။ တစ္ခ်ဳိ႕ုတူးေနေသာ တြင္းမ်ားသည္ ေပ ၂၀၀ အထိ နက္သည့္အတြက္ ေအာက္ေျခမွာ ေရမ်ား စိမ့္ဝင္သည္။ ထိုေရမ်ားကို ေမာ္တာမ်ားႏွင့္ စုပ္တင္ရသည္။ ေရကုန္လွ်င္ အေပၚယံမွာ တင္ေနေသာ ႏုန္းမ်ားကို ျခစ္ထုတ္ရသည္။ ျခစ္ထုတ္ၿပီး ေက်ာက္မ်ားကို စတူးရသည္။ ေက်ာက္မ်ားကို အတံုးလိုက္အလႊာလိုက္ တူးၿပီးလွ်င္ တြင္းအေပၚသို႔ တင္ရသည္။ တြင္းထိပ္ကိုေရာက္လွ်င္ ေက်ာက္မ်ားကို ခြဲရသည္။ အလႊာလိုက္္အခ်ပ္လိုက္ ခြဲၿပီးလွ်င္ ပံုစံသြင္းသည္။ အရြယ္အစားအလိုက္ ၈လကၼ၊ ၆လကၼ၊ ၇လကၼ စသျဖင့္ အၾကမ္းျဖတ္၍ ရြာသို႔ သယ္သြားၾကသည္။ ရြာေရာက္လွ်င္ ေက်ာက္အၾကမ္းမ်ားကို လာဝယ္ၾကသည္။ ဝယ္ၿပီးေက်ာက္ကို ေရြေဘာ္ထိုးရသည္။ ေရြေဘာ္ထိုးၿပီး ကတ္ေၾကးႏွင့္ ေလးဘက္ေလးတန္ညီေအာင္ ညႇိေပးရသည္။ ၿပီးလွ်င္ စက္နဲ႔တစ္ခါ ျပန္ေခ်ာေပးရသည္။ ထို႔ေနာက္ ေရႏွင့္ ေဆး၊ ေနပူလွန္း၊ ေဆးသုတ္၊ အေျခာက္ခံရသည္။ ၿပီးလွ်င္ ေဘာင္သြင္းရသည္။ ေဘာင္သြင္းၿပီး ေကာ္ပတ္နဲ႔ အေခ်ာျပန္ကိုင္ရသည္။ အေခ်ာကိုင္ၿပီးလွ်င္ ေလးဘက္ေလးတန္ သံ႐ိုက္ေပးရသည္။ (၀ါး သို႔မဟုတ္ သစ္မာသားျဖင့္ သစ္ပြသားေဘင္၏အဆက္ေထာင့္မ်ားတြင္ စို႔ရိုက္ထိန္းခ်ဳပ္ေပးရျခင္းျဖစ္ႏိုင္ပါသည္၊ သူ႔ဆိုက္နဲ႔သူ စည္းၿပီးေတာ့ ေမာ္လျမဳိင္ကို တင္ပို႔ကာ နယ္အသီးသီးသို႔ ျဖန္႔ၾကသည္။

ေက်ာက္သင္ပုန္း ျပဳလုပ္ပံု အဆင့္ဆင့္
ေက်ာက္သင္ပုန္း ျပဳလုပ္ပံုအဆင့္ဆင့္မွာ -
(၁) ေက်ာက္တြင္းမွ တူး၍ရေသာေက်ာက္တံုးမ်ားကုိ လုပ္သားမ်ားက တြင္းဝရွိ တဲငယ္ေအာက္သို႔ ပို႔ေဆာင္ေပးရသည္။
(၂) ၄င္းေက်ာက္တံုးမ်ားကို ကြ်မ္းက်င္သူ လုပ္သားပိုင္ရွင္တစ္ဦးက ေက်ာက္သြားခြဲရန္ ဓါးျဖင့္ ခြဲထုတ္ရသည္။
(၃) ခြဲထုတ္ၿပီး ေက်ာက္ျပားမ်ားကို လုပ္သားတစ္ဦးက ေက်ာက္ညႇပ္ကတ္ေၾကးျဖင့္ အရြယ္အစားအလိုက္ ညႇပ္ေပးရသည္။
(၄) ကိုက္ညႇပ္ရာ၌ ေက်ာက္သင္ပုန္းအငယ္ဆံုး အရြယ္အစားအထိ၊ ေရြးခ်ယ္ညႇပ္ၿပီး က်န္ေက်ာက္ျပားအားလံုးမွာ ေက်ာက္တံေက်ာက္ျဖစ္သြားသည္။
(၅) အရြယ္အစားအလိုက္ ညႇပ္ၿပီးေသာ ေက်ာက္သင္ပုန္းကို မည္သူမဆို ဝယ္လိုသူအိမ္အေရာက္ ေက်ာက္ခ်ပ္ ၁၅၀ ပါတစ္ထမ္းကို ၂က်ပ္ ၅၀ျပားႏႈန္းျဖင့္ ပို႔ေပးရသည္။
(၆) ေက်ာက္ျပားမ်ားကို လက္သမားကိုင္ ေရြေဘာ္ျဖင့္ ညီေအာင္ပါးေအာင္ ေဘာင္ႏွစ္ဖက္လံုးကို ထိုးေပးရသည္။ ထိုးခမွာ ေက်ာက္ျပား ၁၀၀ လၽွင္ ၁၀ က်ပ္ႏႈန္း ျဖစ္ပါသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ား အထိုးမ်ား၍ တစ္ေန႔လွ်င္ ၂၀၀ မွ ၃၀၀ အထိၿပီးသည္။
(၇) ထိုးၿပီး ေက်ာက္ျပားကို ေက်ာက္ညႇပ္ကတ္ေၾကးျဖင့္ စတုဂံပံုက်ေအာင္ ညီညာစြာ ညႇပ္ေပးရသည္။ ညႇပ္ခမွာ ၁၀၀ လၽွင္ ၁ က်ပ္ႏႈန္း ျဖစ္သည္။
(၈) ညႇပ္ၿပီးေက်ာက္မ်ားကို စက္လုပ္သားမ်ား လာေရာက္ထမ္းယူၿပီး စက္တြင္ ေခ်ာေမာေအာင္ ႏွစ္ဖက္ပြတ္လံုးျဖင့္ ပြတ္ေပးရသည္။` ေက်ာက္ပြတ္ခမွာ ၁၀၀ လွ်င္ ၁၂ က်ပ္ႏႈန္းျဖစ္သည္။ တစ္ေန႔ တစ္ဦးလွ်င္ ၆၀၀ အထိၿပီးသည္။ စက္ရွင္ ၉ က်ပ္ ၅၀ ျပားရ၍ လုပ္သားက ၂ က်ပ္ ၅၀ ျပားရသည္။
(၉) ပြတ္ၿပီးေက်ာက္မ်ားကို ကေလးမ်ားက ေဆးသုတ္ေပးရသည္။ ေဆးသုတ္ခမွာ ၁၀၀ လွ်င္ ၁ က်ပ္ႏႈန္းျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ ေဆးမသုတ္မီ ေရေဆး၍ လွမ္းေပးရပါသည္။
(၁၀) အလ်ား ၂ေပ၊ အနံ ၁ ေပရွိ လွ်င္ထိုးထားၿပီးသား သစ္သားေဘာင္မ်ားကို ေဘာင္ထိုးသစ္စက္မွ ေဘာင္တပ္သူမ်ားက ယူၿပီး ေဘာင္ ၂၀၀ လွ်င္ ေက်ာက္သင္ပုန္း ၁၀၀ ရသည္။ ေဘာင္တပ္ခမွာ ေက်ာက္သင္ပုန္း ၁၀၀ လွ်င္ ၁၅ က်ပ္ႏႈန္းျဖစ္၍ တစ္ေန႔လွ်င္ေဘာင္ ၂၅၀ ထိ ၿပီးႏိုင္သည္။

ေက်ာက္တံ (pen) ထုတ္လုပ္ပံု အဆင့္ဆင့္
ေက်ာက္တံကို ေက်ာက္သင္ပုန္းထုတ္ေသာ ေက်ာက္မွထုတ္ယူရ၏။ သို႔ေသာ္ ေက်ာက္တံထုတ္ေသာ ေက်ာက္ျပားသည္ သက္တန္းႏု၍ ေက်ာက္သားပြ ရသည္။ သို႔မွသာ ေက်ာက္သင္ပုန္းေပၚတြင္ ေရး၍ ေကာင္းသည္။ ေတာင္ေပၚက ေက်ာက္ျပားဆိုက္ အေသးမ်ားကို သယ္၍ မညီလွ်င္ ေရြေဘာ္ထိုးေပးရသည္။ ေရြေဘာ္ထိုးၿပီး ေရတစ္ညစိမ္ရသည္။ ၿပီးလွ်င္ ထိပ္ႏွစ္ဖက္ကို ေကာ္ပတ္နဲ႔ ျပန္ခၽြန္ေပးရတယ္။ အရင္က စက္နဲ႔ခၽြန္၍ အခုမွာ ေကာ္ပတ္ႏွင့္ အဆင္ေျပ၍ ေကာ္ပတ္ႏွင့္ ခၽြန္ၾကသည္။ ေကာ္ပတ္စားၿပီးလွ်င္ ၆လကၼ၊ ၈လကၼ အရြယ္ဆိုက္မ်ား ျဖတ္ရသည္။ ေဆးၿပီး အေျခာက္လွန္းကာ အမဲေရာင္ ေဆးဆိုးေပးရသည္။ မႏၲေလးကို တင္ပို႔လွ်င္ တစ္ဗူးကို အေခ်ာင္းႏွစ္ဆယ္စီ ထည့္ၿပီး၊ မြန္ျပည္နယ္မွာ တင္ေရာင္းလွ်င္ တစ္စည္းကို အေခ်ာင္းတစ္ရာစီ စည္း၍ ေဖာက္သည္သြင္းရသည္။

ေစ်းကြက္
ေစ်းကြက္မွာ ပံုမွန္ေစ်းကြက္ ျဖစ္သည္။ ေက်ာက္ျပားမ်ား အထြက္နည္းလာေသာေၾကာင့္၊ သံုးစြဲသူ နည္းသြား ေသာေၾကာင့္ ထုတ္ကုန္နဲ႔ ေရာင္းကုန္ မွ်တေနသည္။ ေက်းရြာမူလတန္းေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ ျမန္မာျပည္ အထက္ပိုင္းတြင္ တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ သံုးစြဲေနၾကေသးသည္။ အခုအခါ ေက်ာက္သင္ပုန္း သံုးစြဲသူ နည္းသြားေသာ္လည္း မြန္တို႔၏ လက္မႈပညာတစ္ခုျဖစ္သည့္ ေက်ာက္သင္ပုန္းလုပ္ငန္းသည္ တည္ရွိေနဦးမည္ ျဖစ္သည္။

(wikimyanmar မွ ျပန္လည္ကူးယူေဖာ္ျပကာ အနည္းငယ္ျပန္လည္ျပင္ဆင္ထားပါသည္)

ဘာသာကိုးကြယ္တာႏွင္႔ ဘာသာကာကြယ္တာမတူပါ။

ဘာသာကိုးကြယ္တာႏွင္႔ ဘာသာကာကြယ္တာမတူပါ။
by Bo K Nyein on Saturday, 6 April 2013

စာေရးသူ- ဘိုဘိုေက်ာ္ျငိမ္း

အပိုင္း(၁)

လက္ရွိဘာသာေရးပဋိပကၹေတြျဖစ္ေတာ႔၊နားမလည္တဲ႔သူအခ်ိဳ႔၊နားေယာင္လြယ္တဲ႔သူ
အခ်ဳိ႔နဲ႔ဆိုရွယ္ လစ္ဖရယ္၀ါဒကိုမ်က္စိမွိတ္အေကာင္းထင္ေနတဲ႔ အျဖဴအထင္ၾကီးသူေဒၚလာစား တခ်ိဳ႔က၊ရဟန္းတခ်ိဳ႔ ကိုပင္အၾကမ္း ဖက္သေယာင္ေယာင္၊ျမန္မာလူမ်ိဳးကိုပင္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားေယာင္ေယာင္၊ ဆိုရွယ္ မီဒီယာမ်ားတြင္ေရးသားလာသည္ကိုေတြ႔ျမင္ေနရေပသည္။လူမ်ိဴးမုန္းအစြန္းေရာက္ကုလား၀ါဒီသမား တစ္ ေယာက္က ဆိုလွ်င္ ျမန္မာေတြကို နာဇီႏွင္႔ လာႏႈိုင္းေနေပးေသးသည္။ရိုင္းလိုက္သည္႔သစၥာေဖါက္ ေတြပင္။

တခ်ိဳ႔ကလည္းရိုးရိုးသာသား၊နားမလည္သည္႔အတြက္၊ဗုဒၶဘာသာသည္ခြင္႔လႊတ္ျခင္း၊ေမတၱာေရွ႔ထားေသာဘာသာျဖစ္ပါလွ်က္၊အဘယ္ေၾကာင္႔ဘာသာေရးပဋိပကၡေတြျဖစ္ေနပါသလဲ၊ဘာအတြက္ေသေၾကပ်က္စီးမႈေတြျဖစ္ေနၾကပါသလဲဟုဗုဒၶဘာသာႏွင္႔ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႔ကိုသိမ္းၾံကံဳး၍အျပစ္တင္လာတာေတြကုိေတြ႔ျမင္လာရပါသည္။

ထိုေၾကာင္႔….ကိုးကြယ္ေသာဘာသာ ႏွင္႔ ဘာသာကာကြယ္တာျခင္း..မတူတာကို သိသာေအာင္… တင္ျပ လိုက္ရပါသည္။


ဗုဒၶဘာသာဆိုတာ …..

ဖန္ဆင္းသူတန္ခိုးရွင္ကိုကိုးကြယ္ေသာဘာသာမဟုတ္ရပါ။

ဘုရားသခင္အလိုက်ေနတိုင္က်င္႔ၾကံမွသာလွ်င္ထာ၀ရခ်မ္းသာမႈရွိသည္႔နိဗၺန္ကိုၾကြျမန္းရမည္မဟုတ္ပါ။

ဗုဒၶဘာသာသည္၊တျခားသူကိုအားကိုးသည္႔ဘာသာမဟုတ္ေပ။

ဗုဒၶဘာသာသည္သံသရာမွလြတ္ေျမာက္ရန္မိမိကိုယ္တိုင္က်င္႔ၾကံရေသာမိမိကိုယ္ကိုသာမိမိအားကိုးရေသာ..ဘာသာျဖစ္ေပသည္။
အဘယ္ေၾကာင္႔ဆိုေသာ္….စာေရးသူ၏..နားလည္မႈတြင္ …..ဗုဒၶဘာသာ၏ အႏွစ္သာရမွာ ..သစၥာ (၄)ပါး တည္းဟူေသာ သစၥာတရား ပင္ျဖစ္သည္။

ဤသစၥာတရားကိုပိုင္ပို္င္ႏုိင္ႏိုင္သိျမင္ႏုိင္မွသံသရာကလြတ္ေျမာက္ႏုိင္ေပမည္။

ေဂါတမဘုရားသခင္သည္ပင္..လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို ..နိဗၺန္ေရာက္ေၾကာင္းတရားကိုေဟာေျပာကူညီ..ႏုိင္သည္။နိဗၺန္ေရာက္ေစသတည္းဟု
အမိန္အာဏါျဖင္႔..မပို႔ေပးႏိုင္ပါ….

အဘယ္ေၾကာင္႔နည္း။

ဗုဒၶဘာသာ၌..ဘုရားသခင္ဆိုသည္မွာ..ဖန္ဆင္းရွင္..တန္ခိုးရွင္မဟုတ္ပါ။

ထို႔ျပင္..ဗုဒၶဘာသာဆိုသည္မွာ… universaltruth အျပင္..convincingtruth လည္းဟုတ္ေပသည္။

Universal truth ဆိုသည္မွာ သဘ၀..အမွန္တရားပင္ ျဖစ္သည္…

ဥပမာ..(ေန) ကဲ႔သို႔ေသာ (ၾကယ္) တို႔သည္ အရင္ၾကယ္မ်ားပ်က္စီးရာမွာတစစီက်န္ရစ္ေသာ..အခိုးအေငြ႔ .. မ်ားႏွင္႔..အၾကြင္းအက်န္ ျဒပ္သတၱုဳတို႔မွ…gravity ဆြဲေဆာင္မႈမွ ေပါင္းစပ္လာၾကျပီး…လုိအပ္ေသာ ပမာ ဏ သို႔ေရာက္ခဲ႔ပါလွ်င္ Fusion ေပါင္းစပ္မႈျဖစ္္၍…(ၾကယ္) တည္းဟုေသာ ..အရာျဖစ္ေပၚလာရေပသည္။

အကယ္၍..ေပါင္းစပ္ရာတြင္ Fusion ျဖစ္လာက္ေအာင္ ျဒပ္ထု (matter) မရွိခဲ႕ေသာ္ (ေန) ကဲ႔သို႕ေသာ (ၾကယ္) ဘ၀မေရာက္ပဲ Brown Dwarf ဟုေခၚေသာ အရာ အျဖစ္သာ တည္ရွိႏုိင္ေပသည္။(ၾကယ္) ျဖစ္စဥ္ တြင္ မပါခဲ႔ေသာအခိုးအေငြ႔ ႏွင္႔ ျဒပ္ထုတို႔သည္ တဖန္…အသီးသီး …စုေ၀းလာျပီး..ျဂိဳလ္မ်ား..ေပၚေပါက္လာ ၾကေပသည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ သိပၸံပညာ မတိုးတက္စဥ္က ..Fusion ေၾကာင္႔ အလင္းေရာင္ ထုတ္ႏုိင္စြမ္းရွိေသာ (ၾကယ္) မ်ားကိုသာျမင္ႏုိင္ၾကျပီး…ယၡဳမွ အလင္းေရာင္..မထုတ္ႏုိင္ေသာ ျဂိဳလ္ (Planets) မ်ားတည္ရွိမႈကို တြက္ခ်က္မႈမွ သိရွိႏုိင္လာၾကျပီး..တခ်ိဳ႔ကိုပင္..ျမင္..ႏုိင္စြမ္းရွိလာၾကရေပျပီ….

ဤသို႔..သဘာ၀ေလာကၾကီးတြင္… သဘာ၀တရား..အရ..ျဖစ္ပ်က္လွ်က္ရွိေသာ…သဘာ၀အမွန္တရား..ကို Universal Truth ဟုေခၚပါသည္။ ဤသို႔ သဘာ၀ေလာကၾကီးတြင္ ့ျဖစ္-ပ်က္-ေျပာင္းလဲမႈမ်ားသည္…law of Physics ဟုေခၚသည္႔ သဘာ၀ရူပေဗဒဥပေဒ မ်ားအရ..ျဖစ္-ပ်က္ လွ်က္ရွိသည္။ ဤသည္တို႕မွာ ရုပ္ပိုင္း ဆိုင္ရာ ျဖစ္ပ်က္မႈမ်ားသာ..ျဖစ္ေပသည္….ဤရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ….သဘာ၀ေလာကၾကီးအတြင္း..ေနထိုင္ ကုန္ေသာ..သတၱ၀ါအားလံုးတို႔သည္လည္း…သဘာ၀ေလာကၾကီး၏…သဘာ၀ေလာကတရားမ်ားအရၾကင္လည္ေနၾကရေပသည္။ဤျဖစ္စဥ္ကိုဗုဒၶဘာသာအရ(၃၁)ဘံုတြင္ သံသရာလည္သည္ဟုဆိုသည္။

ဤသဘာ၀..တရားသည္…ဘုရားပြင္႔သည္ျဖစ္ေစ..မပြင္႔သည္ျဖစ္ေစ ၊သဘာ၀တရားမ်ားအရ….ျဖစ္ပ်က္ျမဲ ..ျဖစ္ပ်က္လွ်က္ရွိသလို…. အဆံုးအစ..မရွိ..ျဖစ္ပ်က္လွ်က္ရွိေပသည္။ကံေကာင္း၍..ဘုရားပြင္႔သည္႔.. အခ်ိန္တြင္..(လူ) လာျဖစ္ရေသာ သူမ်ားသည္..အကၽြပ္တရားရ၍ …သဘာ၀ျဖစ္စဥ္..ဒုကၡမွ ကင္းျငိမ္းသြား ၾကရ..ေပသည္။ ထို႔နည္းတူ ဘုရားသာသနာ ထြန္းကားသည္႔အခ်ိန္မ်ားတြင္လူျဖစ္ရေသာသူမ်ားသည္လည္း၊ဘုရားေဟာၾကားခဲ႔သည္႔..(တရား) ကိုလိုက္နာက်င္႔ၾကံသူမ်ားသည္၊သစၥာ(၄)ပါးတည္းဟူေသာတရားကိုေတြျမင္ၾကရ၍..သဘာ၀တရားမွ လြပ္ျငိမ္းေသာ နိဗၺန္ကို ေရာက္ၾကရေပသည္။

သဘာ၀တရားအရ..(အခ်ိန္)၏တိုက္စားမႈေၾကာင္႔သာသနာေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္႔ကာလမ်ားတြင္..သဘာ၀တရားအရ..ၾကင္လည္ေနရေသာ သံသရာမွ မလြပ္ေျမာက္ႏုိင္ၾကေတာ႕ေပ။ေနာက္ဘုရားပြင္႔မွေနာက္ဘုရားက…ဤသဘာ၀တရားမ်ားကိုပင္သိျမင္လာကာ….ဤသစၥာ (၄) ပါးတည္းဟူေသာ တရား ကို ေဟာၾကားမွ ဗုဒၶဘာသာတည္းဟူေသာ သစၥ (၄) ပါးတရားေတာ္သည္ တဖန္ အသက္ရွင္ လာရေပ ေတာ႔သည္။

ထို႔ေၾကာင္႔ဗုဒၶဘာသာတြင္သစၥာ(၄)ပါးတည္းဟူေသာ တရားသည္ သံသရာမွ လြပ္ေျမာက္ရာလြပ္ေျမာက္ေၾကာင္းတြင္အဓိကက်ေပသည္။ဘုရားသခင္ဆိုသူမွတရားေတာ္ကိုျပသတရားျပသူဆရာသခင္သာျဖစ္ ေပသည္။ဒယ္အိုးဆရာေတာ္ေဟာၾကားေတာ္မူေသာတရားေခြတစ္ခုတြင္ေဂါတမျမတ္စြာဘုရားသခင္ ကိုကိုးကြယ္ၾကသည္မွာ ဘုရား၏ေက်းဇူးေတာ္တရားကိုသိရွိ၍ကိုးကြယ္ျခင္းသာျဖစ္ေပသည္ဟုေဟာ ခဲ႔သည္။ မွန္ေပသည္။ ေဂါတျမတ္စြာဘုရားကို ကိုးကြယ္ျခင္းသည္ ၊ ဖန္ဆင္းရွင္ကို ေၾကာက္ရြ႔ံသျဖင္႔ ကိုးကြယ္ျခင္းႏွင္႔ ကြာျခားလွေပသည္။

ဗုဒၶဘာာတြင္အေရးပါေသာအျခားတခ်က္မွာ.. သက္၀င္ယံုၾကည္မႈ

အမွန္မွာဗုဒၨဘာသာဆိုသည္မွာတကယ္ေလ႔လာလွ်င္အလြန္သိမ္ေမြ႔ေသာသဘာ၀တရားျဖစ္သည္။သို႔ေသာ္စာေရးသူ၏အျမင္အရဗုဒၶဘာသာအတြက္အေရးအၾကီးဆံုးေသာအပို္င္းအစ(component) တစ္ခု..မွာ လံုး၀ဥသံုသက္၀င္ယံုၾကည္မႈ ConvincingTruth ျဖစ္သည္။

ဥပမာဗုဒၶဘာသာ၀င္တိုင္းလိုလိုသည္ေမြးဖြားရာမွစ၍ၾကီးျပင္းလာရသည္႔ကာလတေလွ်ာက္လံုး…သူတပါးအသက္ကိုသတ္ျခင္းမွေရွာင္က်ဥ္ရန္(သတိ)စကားကိုအစဥ္ၾကားခဲ႔ၾကရသည္။
ထို႔ေၾကာင္႔ပါဏါတိပါတါကံထိုက္ေစေသာသူတပါးအသက္သတ္ျခင္းကိုေရွာင္က်ဥ္ရန္(အသိ)ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက(ရွိ)ခဲ႔ၾကသည္။(အသိ)သာရွိခဲ႔ၾကသည္။(သတိ)မရွိခဲ႔ၾက။

အဘယ္ေၾကာင္႔နည္း….

အေၾကာင္းမွာလံုး၀ဥသံုယံုၾကည္မႈ(Convinced) မျဖစ္ၾက၍ျဖစ္သည္…

စာေရးသူသည္တရားေၾကာင္႔..မဟုတ္ေသးမဲ႔..တိရစၦာန္ကေလးမ်ားကို (ခ်စ္) တဲ႔စိတ္..ကိုယ္ခ်င္းစာသည္႔ (စိတ္) သည္..convinced ျဖစ္သည္႔အဆင္႔တြင္ တည္ရွိလွ်က္ရွိပါသည္။ထို႔ေၾကာင္႔ယခင္ကတ၀ီ၀ီႏွင္႔(ျခင္)အသံၾကားလွ်င္လက္..ကအလိုလို ရိုက္..လိုက္မိျပီ။ ပုရြပ္စိပ္.မ်ားကိုေတြ႔လွ်င္..ေတြးမေနေတာ႔.. လက္ျဖင္ဖိႏွိပ္ …. သတ္..လိုက္မိျပီ….စာေရးသူ၏ စိတ္တြင္..(အသိ) မရွိ၍ ..(သတိ) ..မရွိခဲ႔ပါ။ ယၡဳ.. စာေရးသူတြင္..တိရိစၦာန္ကေလးမ်ားကို..ခ်စ္..ေသာ (အသိ) စိတ္ရွိပါျပီ..ထို႔ေၾကာင္႔ (သတိ) ..ရွိပါျပီ.. ထို႔ေၾကာင္..ယၡင္ကဲ႔သို႔ … လက္ကအရင္မေရာက္ေတာ႔ပါ… ေအာ္..သူတို႔လည္း..အစာရွာ.စားေနၾကပါလား ဟု ဂရုဏါသက္မိျပီး..မသတ္..ေတာ႔ပါ….

ဤသို႔ျဖစ္ရသည္မွာ….convincing(အသိ)ေၾကာင္႔သာျဖစ္ေပသည္…..

ဗုဒၶဘာသာတရားအရ..သူတပါးအသက္ကို သတ္ျခင္းသည္ (မေကာင္းမႈ) ဟု convinced ျဖစ္သြားေသာ သူေတာ္စဥ္သည္..(အသိ) စိတ္ေနာက္တြင္ (သတိ)..စိတ္..(ကပ္) ပါလာသည္႔အတြက္…သူတပါးအသက္ ကို ဘယ္လိုအေျခအေနပါပဲ..ျဖစ္ျဖစ္..မသတ္..ေတာ႔ပါ…..

ရိုးရိုး(အသိ)ႏွင္႔.. convinced (အသိ)မတူပါ….


စိတ္ ႏွင္႔ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာကြာျခားခ်က္….


သိပၸံပညာသည္ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာျဖစ္ပ်က္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကိုေလ႔လာတိုင္းထြာ..သံုးသပ္ျခင္းျဖင္႔ နားလည္ ႏုိင္ေပသည္။ သို႕ေသာ္..စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲမႈကို ယေန႔အထိတိုင္ခြဲျခားစိတ္ျဖာတိုင္းတာသိစြမ္းႏုိင္စြမ္း..မရွိေသးေျခ။ ဗုဒၶဘာသာ၏ အႏွစ္သာရတစ္ခုျဖစ္ေသာ (အဘိဓမၼာ) တရားေတာ္သည္စိတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာ အေၾကာင္းကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာေ၀ဖန္သံုးသပ္မႈျပဳထားေသာ..အလြန္တန္ဖိုးရွိေသာ(တရားေတာ္)ျဖစ္ေပသည္။(စိတ္)၏ျဖစ္ေပၚေျပာင္းလဲမႈသည္အလြန္ျမန္ေပရာ..၀ိပသနာ.. တရား ကို က်င္႔ၾကံအားထုတ္ျခင္းျဖင္႔သာ..(စိတ္)ကိုထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္၍..(သမာဓိ) အားေကာင္းလာေသာအခါမွ သာ… (တရား) ကို (သိျမင္) လာႏုိင္ေပသည္။


ဤသို႔..တရား..ကို..သိျမင္..သည္႔..အဆင္႔.. ေရာက္မွာသာ… လုံး၀ဥသံု..ယံုၾကည္သည္႔ Convincing State ေရာက္မွသာ..(အကုသိုလ္) (ကံ) ကိုဖန္ထီးေသာ (အကုသိုလ္) (အလုပ္) ..ကို မလုပ္ ေဆာင္ေတာ႔ပါ….ဤသို႔..အဆင္႔ဆင္႔..က်င္ၾကံအားထုတ္ရင္း… Convincing အဆင္႔ (ျမင္႔) လာေလ.. မေကာင္းမႈ ..အကိုသိုလ္..မျဖစ္ေလ..ႏွင္႔..ေနာက္ဆံုး…သစၥာ (၄) ပါးအားလံုးကို သိျမင္သြားသည္႔ အခါ …ေနာင္ဘ၀ကိုတြန္းပို႔ေနေသာ…(တဏွာ) (ျပတ္) သြားသည္႔ အခါ မွ…ေနာက္ဘ၀ဆက္ရန္..မရွိေတာ႔သည္႔ အေျခအေန (State) သို႔ေရာက္သြားသည္႔.. အခါမွသာလွ်င္ …(နိဗၺန္)သို႔ေရာက္ရွိရေပသည္။

စာေရးသူအသိဥါဏ္မွီသမွ်..နားလည္ရသည္မွာ…ဘ၀အဖံုဖံု..ၾကင္လည္ေနရေသာ…သံသရာ၀ဋ္ဆင္းရဲမွ..လြပ္ေျမာက္ရန္..ေနာင္ဘ၀မရွိေလာက္ေအာင္…Convincing truth ကို(သိ)ရွိ(နားလည္)..(ယံုၾကည္)ေသာ(အဆင္႔)(State) သို႔ေရာက္ခဲ႔သည္ရွိေသာ္…လံုး၀..(ေအးခ်မ္းမႈ) ကိုရရွိကာ…ဆက္ခါဆက္ခါ. .ဘ၀မ်ိဳးဆံု ျဖစ္ေပၚေနရေသာ (process) (ရပ္) သြားေသာ ..(State) ကိုေရာက္ျခင္း..တနည္းအားျဖင္႔ (တဏွာ) ျပတ္ႏုိင္သည္႔ ေနာက္ဆံုး State ကိုေရာက္သြားေသာသူ ၊ သံသရာ လည္ပတ္မႈ (process) (ရပ္) သြားေသာသူ ကိုမွု (နိဗၺန္) ေရာက္သူဟု ေခၚဆိုပါသည္….

ထို႔ေၾကာင္႔ဗုဒၶဘာသာ၏(နိဗၺန္)ဆိုသည္မွာ..ဖန္ဆင္းရွင္..တန္ခ္ိုးရွင္ ကို ယံုၾကည္ၾကေသာ ဘာသာမ်ား၏ (နိဗၺန္) (Heaven) ႏွင္႔ (ကြာျခား) သည္ဟုဆိုႏုိင္ေပသည္။ ထိုထိုေသာ ဘာသာတို႔တြင္ စာေရးသူနားလည္ သမွ် ဆိုပါလွ်င္ ၎တို႔၏ (နိဗၺန္)ဆိုသည္မွာထာ၀ရသာယာေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ေကာင္းေသာ(Eternal Paradise) ျဖစ္ေပသည္။

ဤသာယာေပ်ာ္ျမဴးဖြယ္ေကာင္းေသာ(နိဗၺန္)သို႔ေရာက္ရန္မွာထာ၀ရဘုရားသခင္၏(အလို)သာျဖစ္သည္။ထို႔ေၾကာင္႔ထိုထိုေသာဘာသာတို႔သည္(ငါ႔ဘုရား)..(ငါ႔ဘာသာ) ဟူေသာ (ငါ) ကို (အေျချပဳ) ေသာ (ငါ) ဘာသာမ်ားဟုဆိုခ်င္သည္။

ဗုဒၶဘာသာသည္… (တဏွာ)ေၾကာင္႔ျဖစ္ေသာ(ငါ)ကိုျဖတ္ပိုင္းေသာ.ဘာသာ..ျဖစ္သည္။ (ငါ) ျဖတ္မွ.. (ငါ) ကို (စြန္႔) ႏုိင္မွ..သစၥာ (၄) ပါးတည္းဟူေသာ..(တရား) ေတာ္ကို ျမင္ရႈ၍.. (ငါ)..ကင္းေသာ… ေအးခ်မ္းသည္႔ (နိဗၺန္) ကိုရရွွိကာ (Process) တည္းဟူေသာ သံသရာ၀ဋ္မွ ကၽြပ္ႏို္င္မည္ျဖစ္သည္။


(အျပင္) ခ်မ္းသာမႈ ႏွင္႔ (အတြင္း) ခ်မ္းသာမႈ ျခင္းကြာသည္။

အကယ္ေတာ႔…ဗုဒၶဘာသာသည္ ..တဦးခ်င္း (Individual) အေပၚ မူတည္ေသာဘာသာျဖစ္သည္…

ထို႔ေၾကာင္႔..ဗုဒၶဘာသာသည္ ကိုယ္ခ်င္းစာနာစိတ္ကိုအမွဴးျပဳေသာ..ၾကင္နာမႈကိုအေျခခံေသာ..ကုသိုလ္ တရား ကို (အားထား) ေသာ ဘာသာတရားျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ဗုဒၶဘာသာတရားတြင္..တုတ္-တုတ္ ခ်င္း..လွံ-လွံ ခ်င္းဟူေသာ an eye for an eye…atooth for a tooth အေတြးအေခၚကိုဦးစားမေပး..


ထို႔ေၾကာင္႔..ဗုဒၶဘာသာသည္ (အၾကမ္းဖက္မႈ) ကို အေရးေပးေသာဘာသာ..မဟုတ္ဆိုသည္မွာ..အမွန္ပင္

ဤသည္မွာဘာသာကို..နားလည္…ကိုးကြယ္ျခင္းျဖစ္သည္…….


-------------------------------------------------------------------------

အပိုင္း (၂)


ဗုဒၶဘာသာကိုကာကြယ္ျခင္း


စာေရးသူတို႔..အမ်ားစု မွာ ..သူေတာ္စဥ္..ဘ၀..မေရာက္ၾကေသးပါ….

စာေရးသူတို႔မွာ…(ငါ)ကိုမစြန္႔..ႏုိင္ေသးေသာ..(ပုထုဇဥ္) မ်ားသာျဖစ္ၾကပါသည္….

လူသားတို႔မည္သည္…တဦးတစ္ေယာက္ထဲ..မေနႏုိင္ၾကပါ….

အစုအေ၀း..ႏွင္႔..ေနထိုင္ၾကရပါသည္….


ထို႔ေၾကာင္႔..(ငါ႔) တိုင္းျပည္..(ငါ႔) ဘာသာ..ဆိုေသာ..(အစြဲ) ကို..(မခၽြတ္) ႏုိင္ၾကေသးပါ….

ထိုမွ..(ငါ႔) ယဥ္ေက်းမႈ..(ငါ႔) စကား ..ဆိုတာေတြ…ေပၚေပါက္ခဲ႔ရပါသည္….

ယဥ္ေက်းမႈ..သည္လည္း..ဘာသာ..အေပၚ..မူတည္ျပန္လာသည္….


ထို႔ေၾကာင္႔..လူမ်ိဴး..ဘာသာ..ယဥ္ေက်းမႈ..ဆိုသည္မ်ားမွာ…ဆက္ႏြယ္လွ်က္ရွိၾကပါသည္…

စစ္ၾကီးအျပီး..ဒီဖက္ေခတ္မွာ..လစ္ဖရယ္သမားမ်ားက .. Separation of Church and State ဟူေသာဘာသာေရး..ႏွင္႔..နုိင္ငံေရး..ခြဲျခားႏုိင္မႈကို..ေရွ႔တန္းတင္လာၾကသည္…အထုူးသျဖင္႔..အေမရိကားမွာပါ..

အေၾကာင္းကအေမရိကန္မွာFundamental Christians ဟုေခၚၾကေသာဘာသာေရးအယူသီးသူ၊ဘာသာေရးစိတ္ျပင္းထန္သူမ်ားကအားေကာင္းသည္႔အတြက္ျဖစ္သည္။ဥေရာပတြင္ေတာ႔Secularism ဟုေခၚေသာ ဘာသာေရးကိုဦးစားမေပးေသာအေတြးအေခၚကအားေကာင္းလွ်က္ရွိသည္။ဘာသာေရး သမားမ်ား..တပ္ဆုတ္ရေသာ အေျခအေနတြင္ရွိသည္။ အထူးသျဖင္႔ Organized Religion ဟုေခၚသည္႔ အထက္ ေအာက္အဖြဲ႔အစည္း ႏွင္႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ကက္သလစ္လာသာကဲ႔သို ႔ ဖြဲ႔စည္းမႈရွိေသာ ဘာသာမ်ား ကို ယံု ၾကည္မႈ (နည္း)လာၾကသည္။


အဓိကအေရးအၾကီးေသာအခ်က္မွာ…ဘာသာေရး..ႏွင္႔ ႏုိင္ငံေရးကို ခြဲျခားထားႏိုင္ေရးျဖစ္သည္။

အဘယ္ေၾကာင္႔ဆိုေသာ္…ဘာသာေရးကို..နုိင္ငံေရးတြင္..ဆြဲသြင္းလာလွ်င္..ရႈ႔ပ္ေထြး..ႏုိင္ေသာေၾကာင္႔ျဖစ္ ေပသည္။

ႏုိင္ငံေရးေရာေထြးလာေသာဘာသာေရးpoliticized religion မျဖစ္ေစေရးျဖစ္သည္။

ဘာသာေရး…အမ်ားစုမွာ ႏုိင္ငံေရး..ေရာယွက္ျခင္းကိုအားမေပးၾကပါ။


သို႔ေသာ္အစၥလမ္ဘာသာသည္ဘာသာျပန္႔ပြားျခင္း…ဘာသာစိုးမိုးျခင္းကို ..ဦးစားေပးေသာ.. ဘာသာျဖစ္ သျဖင္႔…နုိင္ငံေရးစိုးမိုးေသာ…တခုတည္းေသာ..ဘာသာ..ဟု..ဆိုႏုိင္ပါသည္….


ဘယ္ဘာသာမွ..ဘုနး္ေတာၾ္ကီးေတြ..တိုင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္ေနေသာဘာသာ..ရွိပါသလဲ…အီရန္ႏုိင္ငံနုိင္ငံမွာမြတ္စလင္ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားသည္….သက္ဦးဆံပိုင္အာဏာရွင္မ်ားျဖစ္၍… အာရာတိုလာရပ္ဆင္ဂ်ာနီဆိုလွ်င္သမၼတႏွစ္ခါလုပ္လိုက္ေသးသည္။ေဆာ္ဒီတြင္၀ဟာဗီ တရားေရးဆရာၾကီးမ်ားကေဆာ႔ဒ္မ်ိဳးဆက္ဘုရင္အဆက္ဆက္ကိုအားေပးေထာက္ခံရင္း..အလြန္တင္းၾကပ္အစြန္းေရာက္ေသာ၀ဟာဗီ(Wahhabi) ဘာသာေရးအယူ၀ါဒကိုဓါးမိုးကာထန္းသိမ္းႏုိင္ခဲ႔သည္။ထို႔ျပင္တကမၻာလံုးေရနံေဒၚလာသံုး၍၀ဟာဗီအေတြးအေခၚကိုျဖန႔္ႏုိင္ခဲ႔သည္။တကမၻာလံုးေဆာ္ဒီေရနံေဒၚလာမ်ားျဖင္႔..ပလီေတြ အႏွ႔ံေဆာက္လွ်က္ရွိ သည္။


အဆိုးဆံုးဥပမာမွာအာဖကန္မွာတာလီဖန္ေတြၾကီးဆိုးစဥ္ကမိုလာအိုမာသည္သက္ဦးဆံပိုင္အာဏါရွင္အျဖစ္အုပ္ခ်ဳပ္ရံုမက..၎၏အမိန္႔ႏွင္႔..ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀၀ ေက်ာ္တည္ရွိခဲ႔ေသာ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကိုမိုက္မိုက္ကန္းကန္း..ဒိုက္နမိုက္ျဖင္႔..ဖ်က္စီးခဲ႔ၾကသည္။ ဘာသာေရးပုလိပ္ မ်ားက မိန္းကေလးမ်ားကိုလိုက္ရိုက္ႏွိပ္ကြပ္ၾကသည္မွာလည္းအာဖကန္ကေဆာ္ဒီပံုစံပံုေဖၚျခင္းသာျဖစ္သည္။တကယ္ေတာ႔အစၥလမ္ဘာသာသည္အစၥလမ္ဘာသာေရးဆရာေတြေျပာတာနားေထာင္၊အာလံုးလိုက္နာ၊မလိုက္နာလွ်င္သတ္မည္ျဖတ္မည္လည္လွီးမည္ဆိုေသာ(အဓမၼ)ဘာသာျဖစ္သည္ဆိုသည္ကိုမည္သူမွမျငင္းႏိုင္ပါ။


ယေန႔အီဂ်စ္ႏုိင္ငံတြင္အာါဏါရရွိလွ်က္ရွိေသာMuslim Brotherhood ကိုစတည္တည္ေထာင္ခဲ႔သူသည္ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းက၀င္ရိုးတန္းႏုိင္ငံမ်ားႏွင္႔မဟာမိတ္ျပဳခဲ႔ရံုမကဟစ္တလာႏွင္႔အတူနာဇီယူနီ ေဖါင္း၀တ္၍၀င္႔ၾကြားခဲ႔ဖူးသည္။နာဇီေတြယံုတာကအာဏါရွင္စနစ္၊အစၥလမ္ဘာသာက်င္႔သံုးတာကလည္းအာဏါရွင္စနစ္..သူေတာ္ခ်င္းခ်င္းသတင္းေလြ႔ေလြ႔၊လာေပါင္းမိေနၾကသည္။


မိမိအခ်င္းခ်င္းေတာင္ႏွိပ္ကြပ္သည္႔ဘာသာ

အစၥလမ္ဘာသာသည္တျခားဘာသာျခားမ်ားကိုမေျပာႏွင္႔၊မိမိတို႔ဘာသာအခ်င္းခ်င္းတြင္ပင္ ၊စူနီမ်ားကရွီရာမ်ားကိုသူရဲေကာင္းကိုးကြယ္သူေတြ၊အစၥလမ္စစ္စစ္မဟုတ္ဟု၊အသိမွတ္မျပဳရံုတြင္မက၊ယေန႔ပါကစၥတန္တိုင္းျပည္တြင္စူနီလူမ်ားစုမ်ားကရွီရာလူနဲစုကိုသတ္ျဖတ္လွ်က္ရွိျပီး၊အစိုးရကလ်စ္လ်ဴရွဳလွ်က္ရွိသည္။လူနဲစုခရိယန္ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းမ်ားကိုဗံုးျဖင္႔ပစ္၊စက္ေသနတ္ျဖင္႔ပစ္ရစရာမရွိေအာင္ေဆာ္ကားအဓမၼျပဳက်င္႔လွ်က္ရွိသည္။ယုတ္မာပက္စက္သူမ်ားမွာISI ဟုေခၚေသာပါကစၥတန္စစ္ေထာက္လွမ္းေရးမွေမြးထားသူမ်ားျဖစ္သျဖင္႔လြပ္လြပ္လပ္လပ္လူမ်ားစုကလူနဲစုကိုအႏို္င္က်င္႔ႏုိင္ခြင္႔ရွိၾကသည္။


ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံတြင္းကိုမဆိုထားဘိ၊အိျႏၵိယႏုိင္ငံ ထြန္းထြန္းေပါက္ေပါက္တိုးတက္လွ်က္ရွိသည္ကို မနာလို၀န္တိုစိတ္ျဖင္႔မြပ္စလင္ဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္ဂိုဏ္းကအိျႏၵိယႏုိင္ငံမြန္ဘိုင္ျမိဳ႔သို႔ အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားေစလႊတ္၍အျပစ္မဲ႔သူျပည္သူမ်ားကိုသတ္ျဖတ္ခဲ႔ၾကသည္။ ဂ်ဴးရာဘိုင္လင္မယားကိုတမင္ရွာကာသတ္ျဖတ္ခ႔ဲၾကသည္။ဤမွ်ယုတ္မာေသာဘာသာေရးအၾကမ္းဖက္သူမ်ား၊ မြတ္စလင္ ဘာသာ၀င္မ်ား မွလြဲ၍ မည္သည္႔ဘာသာတြင္ရိွပါသနည္း။

စူနီမ်ားသာမဟုတ္။ရွီရားမ်ားကလည္း၎တို႔လူမ်ားစုရွိရာႏိုင္ငံမ်ားတြင္၎၊လူနဲစုပင္ျဖစ္လင္႔ကစားအာဏါရထားေသာႏိုင္ငံမ်ားတြင္စူနီမ်ားႏွင္႔အျခားအစၥလမ္ဂိုဏ္းခြဲမ်ားကိုရက္ရက္စက္စက္ႏွိပ္ကြပ္လွ်က္ရွိသည္။ရွီရာအၾကီးဆံုးႏုိင္ငံျဖစ္ေသာအီရန္ႏုိင္ငံတြင္..စူလဖီမ်ားကို ရက္ရက္စက္စက္ ႏွိပ္ကြပ္ လွ်က္ ရွိဆဲ။ယေန႔ ဆီရီးယားတြင္ ရွီရာအႏြယ္၀င္ အာလ၀ိုက္ (Alawites) မ်ားကအာဏါသိမ္းထားရာ ပုန္ ကန္ ေနေသာ စူနီမ်ားကို လူမဆန္စြာႏွိပ္ကြပ္လွ်က္ရွိသည္။အဘယ္ေၾကာင္႔နည္း။အကယ္၍အာလ၀ိုက္မ်ားရႈံးခဲ႔သည္ရွိေသာ၎တို႔လည္းရက္ရက္စက္စက္အသုတ္သင္ခံရမည္ကိုအစၥလမ္ဘာသာ၀င္အခ်င္းခ်င္းသိေသာေၾကာင္႔ျဖစ္သည္။ဆီးရီးယားျပႆနာသည္တကယ္ေတာ႔စူနီ-ရွီးရာ ပဋိပကၡ ပင္ျဖစ္သည္။


ဆူဒန္ႏုိင္ငံတြင္ေျမာက္ဖက္မွအာရပ္မ်ားသည္ေတာင္ဖက္ပိုင္းမွခရိယန္မ်ားကိုမတရားသတ္ျဖတ္ရံုမက၊ကၽြန္အျဖစ္ပါခိုင္းစား၊ေရာင္စားလိုက္ၾကေသးသည္။ႏုိင္ဂ်ီးရီးယား(Nigeria) တြင္အစၥလမ္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားသည္ခရိယန္ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းမ်ားအတြင္းသို႔လက္ပစ္ဗံုးမ်ားပစ္၊စက္ေသနပ္မ်ားျဖင္႔ပစ္ျခင္းမ်ားျပဳလုပ္ေနသည္မွာမၾကာခဏပင္။ဤသို႔ကိစၥမ်ားတြင္ OIC မွ၀င္အေျပာ။


အစၥလမ္ဘာသာ အေမွာင္က်ခ်ိန္….Dark Age of Islam

တခိ်န္ကခရိယန္ဘာသာသည္လည္း…အေမွာင္ထုအတြင္းသို႔..က်ေရာက္ခဲ႔ဖူးသည္။ ခရိယန္ဘုန္းၾကီးမ်ား သည္ ဘာသာေရးအေၾကာင္းျပလွ်က္ဘာသာမတူသူမ်ားကိုရက္ရက္စက္စက္သတ္ျဖတ္အတင္းအဓမၼဓါးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ဖူးခဲ႔ၾကသည္။မိန္းမတခ်ိဳ႔ကိုစုန္းမဟုစြပ္စြဲကာအရွင္လတ္လတ္မီးတင္ရႈိ႕ခဲ႔ၾကသည္။ထို႔ေၾကာင္႔အဂၤလိပ္စကားမွာ(witch hunt) ဆိုသည္ပင္ေပၚေပါက္ခဲ႔ရသည္။Dark Age ကာလက ဘာသာေရးက အဓမၼ ဓါးမိုးဖံုလႊမ္းထားသျဖင္႔စာေပကအစဘာမွမရွင္သန္ႏိုင္ခဲ႔ၾက။ျပန္လည္ပြင္႔လင္းရွင္သန္လာေသာRenaissance ေခတ္ေရာက္မွ အားလံုးျပန္လည္ပြင္႔ဖူးခဲ႔ၾကရသည္။

ဥေရာပမွခရိယန္မ်ားကဘာသာေရးလႊမ္းမိုးမႈ၏အစြန္းေရာက္အႏၱရာယ္ကိုၾကံဖူးခဲ႔ၾက၍ေရွာင္ႏုိင္ၾကျပီ

အစၥလမ္ဘာသာ၀င္မ်ားကသေဘာမေပါက္ၾကေသး……..

စာေရးသူ၏အျမင္အရ..ယေန႔ ..အစၥလမ္..သည္ ေဆာ္ဒီေရနံေဒၚလာေၾကာင္႔မာနေထာင္လွ်က္ရွိသည္။


ယေန႔အစၥလမ္ကိုတေန႔..ရာဇ၀င္ဆရာမ်ားက (၀ဟာဖီ) အစၥလမ္ဟု သတ္မွတ္ၾကလိမ္႔မည္ထင္သည္။

စာေရးသူကေတာ႔ယေန႔၀ဟာဖီအစၥလမ္ကိုအစၥလမ္ဘာသာ၏အေမွာင္က်ခ်ိန္..(DarkAge of Islam) ဟုဆိုင္းဘုတ္တပ္ခ်င္သည္.


တခ်ိန္က ခရိယန္ဘုန္းၾကီးေတြ ေသာင္က်န္း ခဲ႔သလို..ယေန႔အစၥလမ္ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္အမ်ားစုသည္၀ဟာဖီတို႔၏ဦးေဆာင္မႈေနာက္လိုက္ကာအဓမၼနည္းျဖင္႔အစၥလမ္ဘာသာျပန္႔ပြားေရးကိုအၾကမ္း ဖက္နည္းျဖင္႔ေဖၚေဆာင္ခ်င္ၾကသည္။

ယေန႔..ကမၻာကိုၾကည္႔လိုက္ပါ….ယေန႔ကမၻာၾကီးသည္ ..အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကို ေၾကာေပး၍ တိုးတက္မႈကို တည္ေဆာက္လွ်က္ရွိသည္။တကမၻာလံုးအရွိန္အဟုန္ျပင္းစြာႏွင္႔တည္ေဆာက္ေနခ်ိန္မွာ…အစၥလမ္ၾကီး စိုးေသာ ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ၊ အၾကမ္းဖက္မႈ ၊ အာဏါလုမႈ ၊ မတရားသတ္ျဖတ္မႈ စသည္႔ အနိဋာရံုမ်ား ႏွင္႔ေတြ႔ ၾကံေနရသည္။ လူအမ်ားေမွ်ာ္လင္႔ခဲ႔ၾကေသာအာရပ္ေႏြဦးသည္၊အာရပ္ငရဲအျဖစ္ပူေလာင္လွ်က္ရွိျပီ။္ဆီးရီးယား၊ရီမင္၊အီဂ်စ္၊ဘာရီန္း။အစၥလမ္စတင္ရာအေရွ႔အလယ္ပိုင္းသည္မီးဟုန္းဟုန္း ေတာက္လွ်က္ရွိသည္။


အစၥလမ္ဘာသာရွိေသာႏုိင္ငံမ်ားတြင္အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားကိုေရွာင္၍မရ။ရုရွား၊ တရုတ္၊ဥေရာပ၊ထိုင္း၊ျမန္မာ၊ ဖိလစ္ပိုင္ ၊ ဆုိမာလီးယား၊ မာလီ ၊ ႏုိင္ဂ်ီးရီးယား ၊ အစၥလမ္ဘာသာ၀င္ရွိလွ်င္အၾကမ္းဖက္မႈရွိသည္ ။အေမရိကန္ႏုိင္ငံလည္းအစၥလမ္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၏လုပ္ၾကံမႈကိုအျမဲေစာင္႔ၾကည္႔ေနရသည္။အစၥလမ္ ဆိုတာနဲ႔..အေနာက္က..အၾကမ္းဖက္မႈ..က ကပ္ပါလာသည္။


၀ဟာဖီ ႏွင္႔ ဘင္လာဒင္၏ၾသဇာသက္ေရာက္မႈ

၀ဟာဖီႏွင္႔ဘင္လာဒင္၏ၾသဇာသက္ေရာက္မႈသည္မေသးပါ။တကမၻာလံုးရွိအစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အမ်ားစုသည္ေျဗာင္က်က်တဖံု၊တိုးတိုးတိတ္တိတ္တသြယ္၊တခ်ိဳ႔ကက်ိပ္၍စိတ္ထဲတြင္အစၥလမ္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကိုေထာက္ခံၾကသည္ဟုစာေရးသူကခံစားမိသည္။ထို႔ေၾကာင္႔အစၥလမ္ဘာသာသည္ျငိမ္းခ်မ္းပါသည္ဟုအစဥ္ဟစ္ေကၽြးေနၾကေသာအစၥလမ္ပညာရွင္ဘယ္ႏွစ္ေယာက္အစၥလမ္အၾကမ္းဖက္မႈကိုေပါက္ေပါက္ေရာက္ေရာက္ကန္႔ကြက္ခဲ႔ၾကပါသလဲ။ကိုရန္က်မ္းဂန္သည္တကယ္ျငိမ္းခ်မ္းမႈကိုေဖၚညႊန္းသည္မွန္လွ်င္။အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကိုရန္ကိုဘာသာျပန္ဆိုမႈေသာ္၎၊နားလည္မႈေသာ္၎မွားပါသည္ဟုကိုရန္က်မ္းကိုရည္ညႊန္း၍အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကိုတကမၻာလံုးကအစၥလမ္ဘာသာ၀င္မ်ားႏွင္႔ပညာရွင္မ်ားမရႈံ႔ခ်၊မကန္႔ကြက္ဖူးလား။အဘယ္ေၾကာင္႔ဆိုေသာ္၊ယေန႔အစၥလမ္ဆိုသည္ႏွင္႔တကမၻာလံုးကအၾကမ္းဖက္သမားမ်ားဟုျမင္ေနၾကျပီ။အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားေၾကာင္႔အစၥလမ္ဘာသာနံမည္ပ်က္ရျပီ။

စာေရးသူ၏သံုးသပ္ခ်က္အရ၊ျငိမ္းခ်မ္းပါသည္ဆိုေသာအစၥလမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္၊ဒို႔ဘာသာဟူေသာအဆြဲႏွင္႔ၾကိပ္အားေပးေန၍ေသာ္၎၊ကိုရန္တြင္အတိအလင္းေဖၚျပထားေသာ(ဂ်ီဟပ္)ဆိုသည္႔ အဓိပၸါယ္ တြင္ (အၾကမ္းဖက္မႈ) ပါ၍ မျငင္းသာ သည္မို႔ျဖစ္ေပမည္။


အစၥလမ္သည္ ႏုိင္ငံေရးေရာေနသည္႔ဘာသာေရးလား

ယေန႔၂၁ရာစုေခတ္၊ဒီမိုကေရစီထြန္းကားတိုးတက္ေနသည္႔ေခတ္ၾကီးတြင္တျခားဘာာမ်ားသည္ႏုိင္ငံေရးႏွင္႔ဘာသာေရးခြဲျခားေနခ်ိန္တြင္အစၥလမ္ဘာသာတခုထဲသာႏုိင္ငံေရးႏွင္႔ဘာသာေရးကိုေရာေထြးလွ်က္ရိွသည္ဟုဆိုႏုိင္ပါသည္။အစၥလမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္သူတို႔လူနဲစုျဖစ္ေသာႏုိင္ငံမ်ားတြင္မိမိတို႔အစၥလမ္ဘာသာ၀င္တို႔၏ယဥ္ေက်းမႈကိုအတင္းအဓမၼထူေထာင္ၾကသည္။ဥပမာမိန္းမမ်ားလံုး၀ဥသံုေခါငး္ပူးျခံဳေစ၍ေယက်္ားမ်ားမွာမုဆိတ္ေမႊး၊ပသိုင္းေမႊးအရွည္ၾကီးမ်ားထားကာမြတ္စလင္၀တ္ဆံုမ်ားကို၀တ္၍အစၥလမ္ယဥ္ေက်းမႈကိုေဖၚေဆာင္ၾကသည္။အစၥလမ္အမ်ားစုၾကီးစိုးေသာႏိုင္ငံမ်ားတြင္မူလူနဲစုဘာသာႏွင္႔ယဥ္ေက်းမႈကိုလံုး၀သည္းညည္းခံျခင္းမရွိရံုမကဘာသာေရးဖိႏွိပ္မႈကုိက်ဴးလြန္လွ်က္ရွိၾကပါသည္။ဥပမာအီဂ်စ္မွာေကာတစ္ခရိယန္မ်ားကိုMuslim Brotherhood အစိုးရတက္လာသည္ႏွင္႔ဖိႏွိပ္မႈမ်ား၊မ်ားျပားလာသည္႔အတြက္ေကာတစ္ခရိယန္၀င္မ်ားအီဂ်စ္မွထြက္းေျပးတိမ္းေရွာင္ေနၾကရသည္မွာယေန႔အထင္အရွားျဖစ္သည္။ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံတြင္လူနဲစုခရိယန္ဘုရားရွိခိုးေက်ာင္းမ်ားအတြင္း၀င္၍ေသနပ္ျဖင္႔ျပစ္ခ်င္း၊ဗံုးေဖါက္ျခင္းမ်ားမွာမၾကာခဏပင္ျဖစ္သည္။ႏိုင္ဂ်ီးရီးယားႏုိင္ငံတြင္လည္းထို႔နည္း၎ပင္အစၥလမ္ဘာသာ၀င္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားကခရိယန္မ်ားကိုသတ္ျဖတ္လွ်က္ရွိသည္။


အစၥလမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္တျခားဘာသာ၀င္မ်ားႏွင္႔အတူျငိမ္းခ်မ္းစြာေနထိုင္ၾကဖို႔တျခားဘာသာမ်ား၀င္မ်ားႏွင္႔တျခားဘာသာယဥ္ေက်းမႈမ်ားကိုေလးစားတတ္ဖို႔လိုသည္။

အစၥလမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္တျခားဘာသာ၀င္မ်ားကိုေလးစားဖို႔ေနေနသာသာ၊စူနီရွီရာျပိဳင္ဆိုင္မႈပဋိကၡတြင္၊အီရတ္စူနီမ်ားသည္ရွီရာတို႔တျမတ္တႏုိးထားရာပလီေက်ာင္းမ်ားကိုဗံုးခြဲပ်က္စီးခဲ႔ၾကသည္။အာဖရိကမွမာလီႏိုင္ငံကိုအစၥလမ္သူပုန္မ်ားသိမ္းပိုင္ထားစဥ္၊တင္ပတ္တူဟူေသာျမိဳ႔ရွိအစၥလမ္ဂိုဏ္းခြဲစူလဖီတို႔၏အျမတ္တႏိုးထားရာေရွးေဟာင္းအေဆာက္အဦမ်ားကိုဗံုးခြဲပ်က္စီးခဲ႔ၾကသည္။


ဤျဖစ္ရပ္မွာေလာေလာလပ္လပ္ျဖစ္ရပ္ျဖစ္သည္။ေနာက္ဆံုးျပင္သစ္မွဦးစီး၍၀င္တိုက္မွအစၥလမ္သူပုန္မ်ားေခြးေျပး၀က္ေျပး၊ေျပးခဲ႔ၾကရသည္။အာဖကန္တြင္တာလဖန္ေတြစိုးမိုးစဥ္ကမိုလာအိုမာ၏အမိန္႔ျဖင္႔ႏွစ္၂၀၀၀ေက်ာ္ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္မ်ားကိုဖ်က္စီးခဲ႔ၾကသည္။ဤသာဓကျဖစ္ရပ္မ်ားကအစၥလမ္ဘာသာ၀င္တို႔သည္မိမိအယူသည္းမႈႏွင္႔မတူေသာတျခားဘာသာမ်ားကိုေလးစားရမွန္းပင္မသိၾကဆိုတာကိုျပသေနသည္။

အစၥလမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္ယံုၾကည္မႈ၊ယဥ္ေက်းမႈသာမကဥပေဒတြင္လည္းရွရီယာ(Shria) ဥပေဒပါလာျပန္သည္။အစၥလမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္လူနဲနဲစုမိၾကသည္ႏွင္႔ရွရီယာဥပေဒက်င္႔သံုးခြင္႔ျပဳရမည္ဟုေတာင္းဆိုလာတတ္ၾကျပန္သည္။ဥေရာပႏုိင္ငံအခ်ိဳ႔တြင္၎၊အေမရိကန္ဖေရာ္လီဒါျပည္နယ္တြင္၎၊အစၥလမ္ဘာသာ၀င္မ်ားကရွရီယာဥပေဒက်င္႔သံုးခြင္႔ျပဳရမည္ဟုေတာင္းဆိုေနၾကေပျပီ။


အစၥလမ္သာသနာၾကီးစိုးေသာႏုိင္ငံမ်ားတြင္ဘာသာကိုေစာ္ကားသူအား ေသဒဏ္အထိ အျပစ္ေပးႏိုင္ေသာ Blasphemy Lawဆိုတာရွိသည္။ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံတြင္ အစၥလမ္ဘာသာေရးဆရာတဦးက ၊ ၾကပ္မျပည္႔ ေသာ အရြယ္ မေရာက္ေသးေသာ ခရိယန္ေရာဂါ သည္ကေလးကို လုပ္ၾကံ၍တိုင္တည္္္ေသာေၾကာင္႔ပုလိပ္ကဖမ္း ကာ အေရးယူသျဖင္႔ ကမၻေက်ာ္ခဲ႔သည္။ ေနာက္ဆံုး လည္ဆည္တိုင္တည္တာေပၚသြား၍ သူငယ္မကေလး မွာ လြပ္ေျမာက္သြားေသာ္လည္း ၊ လိမ္လည္တိုင္းတန္းသူ ဘာသာေရးဆရာကို အေရး ယူသည္ဟု မၾကား မိ။ ယေန႔ ၂၁ရာစုေခတ္ၾကီးတြင္ ဤသို႔အေရးယူေသာ ဘာသာ အစၥလမ္မွလြဲ၍ရွိပါေတာ႔သနည္း။ ဥပေဒရွိရံုမက ၊ လိုက္နာက်င္႔သံုးမႈ ကိုဆိုလိုပါသည္။


ဤစံထံုးအရ ဆိုလွ်င္ဘုရားသားေတာ္ မ်ားကို ေစာ္ကားေမာ္ကားေရးသူမ်ားကိုဖမ္း၍ အေရးယူစရာပင္ရွိ ေတာ႔သည္။

စာေရးသူ၏အျမင္တြင္၊အစၥလမ္ဘာသာသည္(ငါ)တည္းဟူေသာ(အတၱ)အလြန္ၾကီးေသာ၊(တရားမွ်တမႈ)ကိုအေလးမထားေသာဘာသာျဖစ္ေၾကာင္း ျဖစ္စဥ္မ်ားကရည္ညႊန္းလွ်က္ရိွသည္။


ဤသို႔(ငါ႔)ဘာသာ၊(ငါ႔)ယဥ္ေက်းမႈ၊(ငါ႔)တရားစီရင္ေရးေတြ အသာစီးရရွိေရးအတြက္အၾကမ္းဖက္မႈကိုုျပဳက်င္႔ရန္၀န္မေလးၾက။မိမိဘာသာလူမ်ားစုျဖစ္ေသာအခါလူနဲစုတျခားဘာသာ၀င္မ်ားကိုညွာတာရမွန္းမသိေသာအစၥလမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္၊တျခားဘာသာ၀င္မ်ားႏွင္႔မတဲ႔ပဲ၊တကမၻာလံုး၊တျခားဘာသာမ်ားႏွင္႔ရန္လိုအၾကမ္းဖက္မႈျဖစ္ေနသည္မွာမဆန္းလွေပ။အိျႏၵိယတြင္ဟိႏၵဴမ်ား၊အေမရိက၊ဥေရာပႏွင္႔ဖိလစ္ပိုင္တို႔တြင္ခရိယန္မ်ား၊ျမန္မာႏုိင္ငံ၊ထိုင္းႏုိ္င္ငံတို႔တြင္ဗုဒၶဘာသာမ်ား၊အေရွ႔အလယ္ပိုင္းတြင္ဂ်ဴးမ်ား၊ဘာသာၾကီးအားလံုးႏွင္႔လွည္႔ပတ္ရန္ေဆာင္ေနေသာဘာသာမွာအစၥလမ္ဘာသာတခုထဲသာရွိေပသည္။ထို႔ျပင္ရုရွား၊တရုတ္မက်န္လွည္႕ရန္ေဆာင္လိုက္ေသးသည္။


အစၥလမ္ဘာသာႏွင္႔ဂ်ဴးေတြပဲ…ေယာက်္ားမိန္းမလက္ထပ္လိုလွ်င္အတင္းအဓမၼအတင္းအၾကပ္ ဘာသာေျပာင္းခိုင္းတတ္ၾကသည္။


ထို႔ေၾကာင္႔အစၥလမ္ဘာသာသည္ဘာသာေရးက်ဴးေက်ာ္ေသာဘာသာ၊aggressive politicized religion ဟုဆိုခ်င္သည္။ ထို႔ေၾကာင္႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘာသာေရးပဋိပကၡတြင္ ဘဂၤါလီအစၥလမ္ ဘာသာ၀င္ မ်ားသည္က်ဴးေက်ာ္နယ္ခ်ဲ႔ကာဘာသာေရးလူမ်ိဳးေရးလႊမ္းမိုးဖို႔ၾကိဳးစားလွ်က္ရွိသည္၊အစီအစဥ္ ရွိသည္ကိုေမ႔ထား၍မရပါ။


ထို႔ေၾကာင္႔ …….


အစၥလမ္ဘာသာသည္offensive ဘာသာ

ဗုဒၶဘာသာသည္… Defensive ဘာသာဆိုသည္မွာ ထင္ရွားေနပါျပီ…..

အစၥလမ္ဘာသာသည္ကိုးကြယ္မႈမွဘာသာျပန္ပြားေရးကိုဦးတည္လာသည္

ဗုဓၵဘာသာသည္ကိုးကြယ္မႈမွ… ဘာသာမေပ်ာက္ေရးအတြက္ကာကြယ္ေနရသည္


အစၥလမ္ဘာသာသည္ေခတ္သစ္ဘာသာေရးကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႔ျဖစ္သည္။

အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႔ကိုလိုနီသမားေတြ၀င္လာေတာ႔

တိုင္းရင္းသားညီအကိုေတြခရိယန္ျဖစ္ကုန္ၾကသည္

အစၥလမ္ဘာသာ၏ နယ္ခ်ဲ႔မႈကို လ်စ္လ်ဴ ရႈိခဲ႔လွ်င္ ဗမာေတြ မြတ္စလင္ျဖစ္ကုန္ေပလိမ္႔မည္။

ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ၾကီးမိုင္းအခြဲခံရတာကို ဗုဒၶဘာသာျမန္မာေတြ ခံႏုိင္မွာလား။


အစၥလမ္ဘာသာကိုမမုန္း ၊ မတရားမႈကိုေတာ႔ လက္မခံႏိုင္ပါ။


ဒီမိုကကေရစီကိုယံုၾကည္သူ၊တရားမွ်တမႈကိုလက္ခံေလးစားေသာသူတစ္ေယာက္အေနႏွင္႔အၾကမ္းဖက္မႈကိုေသာ္၎၊ႏုိင္ထက္စီးနင္းသတ္ျဖတ္မႈမ်ားကိုေသာ္၎၊စာေရးသူသည္ဘယ္လိုမွအားမေပးႏိုင္ပါ။ဗုဒၶဘာသာကလည္းဘယ္ေနရာမွာမွသတ္ျဖတ္မႈကိုအားမေပးပါေခ်။ဗုဒၶဘာသာသည္မိမိကိုယ္အတြက္မိမိဆံုးျဖတ္ရေသာဘာသာျဖစ္ေသာေၾကာင္႔ဘာသာကိုကာကြယ္သူမ်ားသည္ဗုဒၶဘာသာအရဤဘ၀တြင္နိဗၺန္ရဖို႔အခြင္႔အလန္းကိုစြန္႔၍ခုခံကာကြယ္ၾကရသည္ပါ။မိမိဘာသာကိုမကာကြယ္ျပန္လွ်င္လည္းမိမိတို႔ေရွ႔တြင္ဗုဒၶဘာသာႏုိင္ငံျဖစ္ေသာအာဖကန္ႏွင္႔အင္ဒိုနီးရွားတို႔အစၥလမ္ဘာသာေအာက္ေရာက္သြားရသည္႔သာဓကမ်ားလည္းေရွ႔တြင္ရွိေနပါသည္။ထို႔ေၾကာင္႔မိမိဘာသာကိုမကာကြယ္၍လည္းမရႏုိင္ပါ။


ထို႔ေၾကာင္႔ျမန္မာႏို္ငံသားဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကိုနာဇီမ်ားနွင္႔ႏႈိင္းလာေသာအသားထဲကေလာက္ထြက္သည္႔သစၥာေဖါက္မ်ား၏စြပ္စြဲခ်က္မ်ားကိုၾကားရေတာ႔စိတ္မေကာင္းျဖစ္မိသည္။


စိတ္လြန္ကိုယ္လြန္ျဖစ္မိသူမ်ားလည္းရွိေပမေပါ႔။သမၼတဦးသိန္းစိန္ကိုယ္ႏိႈိက္ကအၾကမ္းဖက္မႈကိုလက္မခံ၊ျဖစ္ခဲ႔သည္ရွိေသာ္၊အေရးယူမည္ဟုေရဒီယိုက ေၾကညာျပီးပါျပီ။ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြသမာသမတ္က်တာကမၻာကိုသိေစခဲ႔တာပါ။

ျမန္မာျပည္ရွိဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ားကလြန္က်ဴးမႈမရွိေအာင္ထိန္းသိမ္းသင္႔ေသာ္လည္းမိမိဘာသာ(ကာကြယ္ေရး)ကိုေတာ႔မ်က္ေခ်မျပတ္သင္႔ပါ။


ဤမွ်ဆိုလွ်င္ ဗုဒၶဘာသာကို ကိုးကြယ္မႈ ႏွင္႔ဘာသာကာကြယ္တာကို ခြဲျခားသိျမင္ေလာက္ပါျပီ။

ျမန္မာႏုိင္ငံေအးခ်မ္းသာယာ၍တိုးတက္ပါေစသား


ဘိုဘိုေက်ာ္ျငိမ္း

ဧျပီလ (၄)ရက္ ၂၀၁၃ခု

ရန္ကုန္

ဦးဘိုဘိုေက်ာ္ျငိမ္း facebook

ဗုဒၶဘာသာဝင္တုိင္း သိထားသင့္သည့္ ဘုရားဟူသည္

ဘုရားဟူသည္ လူစင္စစ္ကသာျဖစ္ရပါသည္။ လူမဟုတ္ေသာ ၊ လူႏွင့္မထိေတြ႕နုိင္ေသာ လူတုိ႔မျမင္ခဲ့ရေသာ ေကာင္းကင္ဘုံက ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားဟူေသာ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ ေျပာစကားျဖင့္ မွန္းဆရေသာ (Imaginary)၊အရာသည္ ဘုရားမဟုတ္ေပ။ (Unscientific)က်နေသခ်ာမႈမရွိေသာ သိပၸံနည္းမက်ေသာ လက္ေတြ႕မက်ေသာ လူေျပာသူေျပာျဖင့္ ဘုရားဟူ၍ မွန္းဆရျခင္းသည္လည္း ဘုရားမဟုတ္ေခ်။ နတ္၊ ျဗဟၼာ တုိ႔သည္လည္း ဘုရားမဟုတ္။ နဂါး စသည့္တိရစၦာန္တုိ႔သည္လည္း ဘုရားမျဖစ္နုိင္ေခ်။

ဘုရားျဖစ္လာရသည့္ လူသည္လည္း ျမတ္ေသာအမ်ဳိးေကာင္း၊ ေဆြေကာင္းက ျဖစ္ရ၏။ ထင္ရွားေက်ာ္ၾကား ေသာ မ်ဳိးရုိးမွ လူအမ်ားတုိ႔ေလးစားျခင္းခံရေသာ အမ်ဳိးျမတ္ေသာ မိဘမွျဖစ္ရ၏။ မထင္ရွားေသာလူ၊ ယုတ္နိမ့္ ေသာ လူတုိ႔က ျမတ္ေသာဘုရားျဖစ္ရုိးမရွိေခ်။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဘုရားစစ္ ဘုရားမွန္ဟူသည္ သဘာဝက်က်လက္ခံ ထုိက္ေသာ ဤအေၾကာင္းအရာ လကၡဏာတုိ႔ႏွင့္ ျပည့္စုံရေပသည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ (ဖန္းဆင္းရွင္)ဟု ယူဆၾကေသာ မေသခ်ာသည့္ ဘုရားမဟုတ္။ ျမတ္ဗုဒၶ၏ ေရာင္ျခည္ေတာ္ (၆)သြယ္ ၊ ဘုန္းေတာ္(၆)ပါးကုိ လက္ေတြ႕ ကုိယ္တုိင္က်က်ဖူးျမင္ၾကရျပီး ျမတ္ဗုဒၶ၏အဆုံးအမကုိ လက္ေတြ႕ က်င့္ၾကံအားထုတ္ၾကျခင္းျဖင့္(ေသာတာပန္၊ သကဒါဂမ္၊ အနာဂါမ္၊ ရဟႏၱာ)ျဖစ္ၾကျခင္း၊ (နိဗၺာန္)ခ်မ္းသာကုိ ရရွိၾကျခင္း၊ ကုိယ္၏ခ်မ္းသာမႈ၊ စိတ္၏ခ်မ္းသာမႈတုိ႔ကုိ လက္ေတြ႕ရၾကေသာေၾကာင့္ ျမတ္ဗုဒၶကုိ (ဘုရား)အျဖစ္ ဗုဒၶဘာသာတုိ႔ ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ လူသားတစ္ဦးအေနျဖင့္ အလြန္ထူးျခားေသာ ဘုန္းတန္ခုိးေတာ္ရွိ၏။ ဥာဏ္ေတာ္(အနႏၱ)ႏွင့္ ျပည့္စုံေတာ္မူေသာ(ျမတ္ဗုဒၶ)သည္ ဂုဏ္ေတာ္ကုိးပါးႏွင့္လည္း ျပည့္စုံေတာ္မူေသာေၾကာင့္ ဘုရားစင္စစ္ ဧကန္ အမွန္ ျဖစ္ေတာ္မူ၏။ ျမတ္ဗုဒၶသည္ ဝင္းဝါစုိေျပေသာ အသားေတာ္၊ ေယာက်္ားပီသေသာ ကုိယ္လုံးေတာ္၊ အရပ္ အေမာင္းေတာ္ႏွင့္ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းသာ အသြင္ရွိျခင္း၊ က်က္သေရရွိေသာ ဝင္းလက္ၾကည္လင္ေသာ မ်က္ႏွာေတာ္ႏွင့္ ထူးျခားေသာ အသံေတာ္ရွိသျဖင့္ (ျမတ္ဗုဒၶ)အား ဖူးျမင္ေတြ႕ရသူတုိင္း ၾကည္ညိဳျမတ္နုိးမွဳ စြဲျမဲသြားေစျပီး စိတ္ႏွလုံးေအးခ်မ္းမႈကုိ ရေစပါသည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ မက်န္းမမာ၍ ျပစ္ပယ္ထားျခင္းခံရေနရသူမ်ားအား ကုိယ္ေတာ္တုိင္ လုပ္ေက်ြးျပဳစုေတာ္မူ၏။ လ်စ္လ်ွဴ႐ႈထားျခင္း ခံရေသာ ဆင္းရဲသားမ်ားအား ကူညီေဆာင္ရြတ္ေပးေတာ္မူခဲ့၏။ အျမင္မွားေနသူမ်ားအား အျမင္မွန္ရေအာင္ ေဟာျပနုိင္ခဲ့ပါ၏။ လူဆုိး၊ လူမုိက္တုိ႔၏ ပ်က္စီးေနေသာ ဘဝမ်ားကုိ ျဖဴစင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ ေပးေတာ္မူခဲ့ပါ၏။ ကြဲျပားေနသူမ်ားကုိ ညီညြတ္ေအာင္ ျပဳျပင္ေတာ္မူခဲ့၏။ အသိဥာဏ္မဲ့ေနသူမ်ားကုိ အသိဥာဏ္ဖြင့္ေပးခဲ့၏။ လူအမ်ား ဥာဏ္မမီွ၍ မေျဖရွင္းနုိင္ေသာ အရႈပ္အေထြးမ်ားကုိလည္း ေျဖရွင္းေပးေတာ္ မူ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူခ်မ္းသာႏွင့္ လူဆင္းရဲ၊ လူေကာင္းႏွင့္လူဆုိးမ်ားအားလုံးတုိ႔သည္ (ျမတ္ဗုဒၶ)ကုိ ထပ္တူ ထပ္မ်ွ ရုိေသျမတ္နုိးရွိခုိးပူေဇာ္၍ ကုိးကြယ္ၾကကုန္၏။

(ျမတ္ဗုဒၶ) သည္ လူတုိ႔၏ (တဏွာ၊ မာန၊ ဒိ႒ိ) အျမင္ျဖင့္ ျပဳလုပ္ခဲ့ၾကေသာလူ အဆင့္အတန္းခြဲျခားမႈကုိ လက္မခံေပ။ လူအဆင့္အတန္းကုိ အက်င့္စာရိတၱေကာင္းမႈ၊ မေကာင္းမႈ၊ လူလိမၼာ(လူေကာင္း)ႏွင့္ လူမုိက္ ဟူ၍သာ ခြဲျခားရမည္ဟု ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ လူသားအားလုံးကုိ ကုိယ္လုပ္သမ်ွ ကုိယ္ခံစားၾကရမည့္ တန္းတူအခြင့္အေရးမ်ဳိး ၊တန္းတူေမတၱာ၊ ကရုဏာမ်ဳိး ရရွိနုိင္ျခင္းသာ ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါသည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ လူသားတုိ႔၏ ကုိယ္က်င့္တရားကုိ ေကာင္းမြန္ေစျပီး လူသားတုိ႔ ၾကဳံေတြ႕ေနရေသာ ဒုကၡဆင္းရဲျခင္းအေပါင္းတုိ႔မွ လြတ္ကင္းရာ ဒုကၡမရွိရာ (နိဗၺာန္)သုိ႔ ပုိ႔ေဆာင္ေပးေတာ္မူပါေပ၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ လူသားတုိ႔၏ ေကာင္းက်ဳိးျပဳဘုရားရွင္သည္ ျမတ္ဗုဒၶမွတပါး အျခားမရွိဟူ၍သာ သိရေပမည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ သဘာဝမက်ေသာ အေျခအျမစ္မရွိေသာ အေၾကာင္းအက်ဳိး မညီညြတ္ေသာ တရားမ်ားကုိ မေဟာေပ။(ဥပမာ) သူ႔အေၾကာင္းအက်ဳိးေၾကာင့္ ေပၚေပါက္ျဖစ္ထြန္းေနေသာ စၾကာဝဠာႏွင့္ ရာသီဥတုေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚေနေသာ ကမၻာေပၚရွိ သစ္ပင္၊ ေတာ၊ေတာင္၊ သဲကႏၱာရ၊ ေရ၊ ေျမ၊ လူ၊ တိရစၦာန္တုိ႔ကုိ ထာဝရဘုရား သခင္ တန္ခုိးရွင္ ဖန္ဆင္းရွင္က ဖန္ဆင္းေပးသည္။ အရွင္ျမတ္၏ အလုိေတာ္အတုိင္း ျဖစ္သည္ဟု မေဟာခဲ့ေပ။

ဗုဒၶဘာသာသည္ အခ်ဳိ႕ေသာ ဘာသာမ်ားကဲ့သုိ႔ အမိန္႔ကုိ နာခံရသည့္ ေၾကာက္လန္႔ရသည့္ ၊ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရား မရွိေပ။လူသားတုိ႔ေသေသာအခါ ဘုရားသခင္၏ အဆုံးအျဖတ္အတုိင္း ငရဲႏွင့္ ေကာင္းကင္ဘုံသုိ႔ ေရာက္ရမည္ ဟူ၍ လူသားတုိ႔၏ ကံၾကမၼာကုိ ထိန္းခ်ဳပ္ၾကိဳးကုိင္ကာ တဖက္သတ္အျပစ္ဒဏ္ခတ္ျခင္း၊ ဆုလာဘ္ေပးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ေနသည္ဆုိေသာ ေကာင္းကင္ဘုံမွ တန္ခုိးရွင္ ဘုရားရွင္ဟူ၍ မွန္းဆရေသာ တကယ္မရွိေသာ ဖန္ဆင္းရွင္ဘုရားဆုိသူအား ခယက်ဳိးႏြံမႈမ်ဳိးကုိလည္း မျပဳလုပ္ရေပ။ ဗုဒၶဘာသာသည္ မိမိျပဳသမ်ွေကာင္းက်ဳိး ဆုိးက်ဳိးကုိ မိမိသာ စံစားခံစားရသည့္ ကံ၊ ကံ၏တရားသာျဖစ္၏။ ကုိယ့္အသိဥာဏ္ႏွင့္ ခ်င့္ခ်ိန္၍ ယုံၾကည္ ကုိးကြယ္ေစရပါသည္။

သဘာဝမက်ေသာ ၊ အေျခအျမစ္မရွိေသာ စကားျဖင့္ ငါဘုရားက လူသားအားလုိံးကုိ ေကာင္းကင္ဘုံသုိ႔ ကယ္တင္မည္။ ငါဘုရားမၾကိဳက္လ်ွင္ အရွင္ျမတ္၏ အလုိေတာ္အတုိင္း အပါယ္ငရဲခ်မည္ဟူ၍လည္း ျမတ္ဗုဒၶက မေဟာေပ။ အေျခအျမစ္မရွိေသာ သဘာဝမက်ေသာ ေကာင္းကင္ဘုံက ထာဝရဘုရား၊ဖန္ဆင္းရွင္တန္ခုိးရွင္ ဘုရားကုိမွန္းျပီး ကုိးကြယ္ရမည္ဟူလည္း ျမတ္ဗုဒၶက မေဟာေပ။ မဟာျဗဟၼဟူေသာ ေကာင္းကင္ဘုံမွ နတ္ကုိ ကုိးကြယ္ ရမည္ဟူလည္း ျမတ္ဗုဒၶက မေဟာေပ။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ မိမိကုိယ္တုိင္ ကယ္တင္ျခင္းခံရသူဟူ၍ မေဟာေပ။ အျခားသူမ်ားကုိလည္း ကယ္တင္ျခင္းခံရ မည္ဟူ၍လည္း မေဟာေပ။ ျမတ္ဗုဒၶက တပည့္ရဟန္းမ်ားႏွင့္ လူပုဂၢဳိလ္တုိ႔အား သံသရာဝဋ္ဆင္းရဲျခင္း(ဒုကၡ) အေပါင္းတုိ႔မွ လြတ္ေျမာက္ေစျခင္းအက်ဳိးငွာ သူတစ္ပါးကုိ အားထားဘုိ႔မသင့္၊ မိမိကုိယ္သာ အားကုိးၾက။ ေကာင္းေအာင္ျပဳၾကရန္ ညႊန္ျပေပးေတာ္မူပါသည္။ ကိုယ့္ကုိကုိယ္ ယုံၾကည္အားကုိးမႈႏွင့္ ကုိင္တုိင္ၾကိဳးစား အားထုတ္ၾကရန္ကုိသာ ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။

ျမတ္ဗုဒၶကုိ ကုိးကြယ္သူမ်ားသည္ မိမိအား(ဗုဒၶ)က ကယ္တင္ေပးလိမ့္မည္ဟူေသာ ေမ်ွာ္လင့္ခ်က္ႏွင့္ ကုိးကြယ္ ၾကျခင္းမဟုတ္ေပ။ ျမတ္ဗုဒၶကလည္း ကယ္တင္မည္ဟု အာမခံခ်က္မေပးေပ။ ျမတ္ဗုဒၶအား မ်က္ေစ့မွိတ္ ယုံၾကည္ ကုိးကြယ္ၾကရန္ကုိလည္း ျမတ္ဗုဒၶက မေတာင္းဆုိေပ။ ျမတ္ဗုဒၶက ညႊန္ျပသည္မွာ မိမိေကာင္းမႈ အေၾကာင္းျပဳျဖင့္ ကုိယ့္ကုိကုိယ္ ကင္တင္ရမည္။ ကမၻာေလာကၾကီး၌ အေၾကာင္းအက်ဳိး(Cause and Effect) သာရွိေသာ သေဘာတရားကုိ သိနားလည္ျပီးဆင္ျခင္တတ္ၾကရန္၊ အေၾကာင္းအက်ဳိးျဖစ္ေသာ (ကံ-ကံ)၏ တရားကုိ နားလည္ၾကျခင္းျဖင့္ အမွန္တရားကုိ သိနားလည္ၾကေစရန္ အမွန္ျမင္တရား(သမၼာဒိ႒ိ) ကုိသာ ေဟာျပခဲ့ေတာ္မူပါသည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ လူသတၱဝါတုိ႔ ယူဆေနၾကေသာ ကုိယ့္ကုိကုိယ္ျမဲသည္(နိစၥ)၊
 ကုိယ့္ကုိကုိယ္ခ်မ္းသာသည္ဟု ယူဆေနၾကေသာ (သုခ)၊
ကုိယ့္ကုိကုိယ္(အတၱ)ေကာင္၊ (ငါ)ေကာင္ဟူ၍ ယူဆျပီး ၾကီးနုိင္ငယ္ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ မႈျဖင့္ လူလူခ်င္းသတ္ျဖတ္ေနၾကသည့္ အျမင္မွား(ဒိ႒ိ)ကုိပယ္ေစျပီး၊ အတၱ(ငါ) ေကာင္မဟုတ္၊ (ငါ)ေကာင္ဟု ယူဆေနၾကေသာ ကုိယ္ခႏၶာသည္ အျမဲေဖာက္ျပန္၍ မတည္ျမဲျခင္း၊(အနိစၥ)၊ ဆင္းရဲျခင္း(ဒုကၡ)၊ကုိယ့္ကုိကုိယ္ မပုိင္ေသာ၊ ကုိယ့္အလုိမျဖစ္ေသာ(အနတၱ) တရားတုိ႔ကုိ ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။

ျမတ္ဗုဒၶ၏တရားေတာ္မ်ားသည္ စိတ္စင္ၾကယ္စြာ ေနထုိင္ျခင္းျဖင့္ ကုိယ္စိတ္ႏွစ္ပါးျငိမ္းေအးျခင္းကုိ ရနုိင္ေၾကာင္း၊ ကမၻာေပၚရွိ လူသတၱဝါတုိ႔ ခံစားေနၾကရေသာ ဒုကၡဆင္းရဲအေပါင္းတုိ႔သည္(အတၱ)လြန္ကဲသည့္ တစ္ကုိယ္ေကာင္းဆန္မႈ(ေလာဘ)၊ မေက်နပ္မႈ(ေဒါသ)၊ မသိမႈ(ေမာဟ)တုိ႔မွျဖစ္ရေၾကာင္း၊ ထုိအတၱဆန္မႈ (ေလာဘ)ႏွင့္ မေက်နပ္မႈ(ေဒါသ) ၊ အေၾကာင္းအက်ဳိးမသိမႈ(ေမာဟ)ကုိ ရပ္တန္႔ေအာင္ၾကိဳးစားပါက ၾကီးျမတ္ေသာသူ၊

ကုိယ္စိတ္(၂)ပါးခ်မ္းသာေသာသူျဖစ္နုိင္ေၾကာင္း၊
 မိမိတုိ႔၏ ခႏၶာကုိယ္ၾကီးသည္ (ရုပ္)အစု၊ နာမ္-အစုတုိ႔ျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားရာ၊ ကုိယ့္ကုိကုိယ္ၾကည့္၊ ကုိယ့္အေၾကာင္းကုိယ္သိေအာင္ ခႏၶာကုိယ္၌ရွိေသာ (ရုပ္နာမ္)တုိ႔၏(ျဖစ္ပ်က္)ေနမႈ (အသိဥာဏ္)ကုိရရွိေအာင္ ၾကိဳးစားၾကျခင္းျဖင့္ မေကာင္းမႈ(အကုသုိလ္)တုိ႔မွ လြတ္ေျမာက္ျပီးေကာင္းျမတ္ေသာ ေအးျငိမ္းေသာ (နိဗၺာန္) ခ်မ္းသာၾကီးကုိ ရနုိင္ေၾကာင္း ေဟာၾကားခဲ့ပါသည္။

ဗုဒၶဝါဒသည္ ျမတ္ဗုဒၶေဟာၾကားသည့္(ကမၼဝါဒ)ဟုဆုိအပ္ေသာ ကံကံ၏ တရားကုိယုံၾကည္ၾကရပါသည္။ မေကာင္းေသာ ျပဳလုပ္မႈကုိ (ကုိယ္)ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ (ႏွဳတ္)ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ (စိတ္)ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ မျပစ္မွားမိၾကေစရေအာင္ ေရွာင္ၾကဥ္ၾကရေပသည္။ မိမိတုိ႔၏လုပ္ေဆာင္ေသာ အေကာင္းအဆုိးကံတရား အတုိင္း မိမိတုိ႔သည္ အေကာင္းလုပ္မိလ်ွင္ စံစားၾကရျပီး၊ အဆုိးလုပ္မိလ်ွင္ မေကာင္းမႈဒဏ္ကုိ ခံၾကရသည္ကုိ ယုံၾကည္ၾကပါသည္။
(ဝီရိယဝါဒ)ဟူေသာ ေလာကီေကာင္းစားေရး၊ ေလာကုတၱရာေကာင္းစားေရး(နိဗၺာန္) ခ်မ္းသာမႈရရန္(ဝီရိယ)ကုိ အေဖာ္ျပဳၾကပါသည္။


စာဖတ္သူအားလုံး သက္ရွည္က်န္းမာစိတ္ခ်မ္းသာ၍ 
လုိရာဆႏၵမ်ား တစ္လုံးတစ္ဝတည္းျပည့္ဝၾကပါေစ။

အရွင္ဝိမလဝံသ(နာလႏၵာတကၠသုိလ္

ေ႐ွးဦးျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးပညာက်မ္း းမ်ား

ေ႐ွးဦးျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးပညာက်မ္း

းမ်ား
By သန္း၀င္းလႈိင္

လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၃၀၀ ေက်ာ္ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀ ခန္႔က အိႏိၵယႏိုင္ငံတြင္ စိုးစံခဲ့ေသာ ေမာရိယမင္းဆက္၏ ပထမေျမာက္မင္းျဖစ္သည့္ အေသာကဘုရင့္ ဘိုးေတာ္ စႏၵဂုတ္မင္းအတြက္ ရည္႐ြယ္လ်က္ စာဏက် ေခၚ ေကာဋိလ်အမတ္ႀကီးသည္ “အတၱသွ်တၱရ” အမည္႐ွိ က်မ္းတစ္ေစာင္ကို ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။ ယင္းက်မ္းသည္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရးပညာသမိုင္း၌ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ ေ႐ွးအက်ဆံုး ႏိုင္ငံေရးပညာက်မ္းတစ္ခုအျဖစ္ ေက်ာ္ၾကားေနေလသည္။

အဆိုပါက်မ္းကို “စာဏက်နီတိ” ဟုလည္း ေခၚၾကသည္။ နီတိဆိုေသာ စကားမွာ “လမ္းညႊန္” အနက္ေဟာသည္ အက်ိဳးစီးပြားကို ေဆာင္သည္ဟူ၍လည္း ဆိုႏိုင္သည္။ “ေလာက ႆဟိတံေန တီတိနီတိ” ဆိုသည့္အတုိင္း “ေလာကႆ၊ ေလာကႀကီး၏ (၀ါ) လူအမ်ား၏ ဟိတံအက်ိဳးစီးပြားကို ေနတိ ႐ြက္ေဆာင္တတ္ေသာ ဣတိတသၼာ၊ ထို႔ေၾကာင့္ နီတိ-နီတိမည္၏” ဟု ၀ိၿဂိဳဟ္ျပဳၾကသည္။

စာဏက် ေခၚ ေကာဋိက်အမတ္ႀကီးသည္ ပဋိကက်မ္းဂန္ တို႔၌လာေသာ ဇာနကၠပုဏၰား ဆရာႀကီးပင္ျဖစ္သည္ဟု ေက်းဇူး႐ွင္မဟာ၀ိသုဒၶါရာမ ဆရာေတာ္ဘုရားႀကီးက မိန္႔ေတာ္မူဖူးသည္။ သကၠတ ဘာသာျဖင့္ “စာဏက်” ဟု ေခၚ၍ ပါဠိက်မ္းဂန္တို႔၌ “ဇာနကၠ” ဟု ေခၚသည္။ အဆိုပါ စာဏက် ဆရာႀကီးသည္ သာကီ၀င္ အႏြယ္အဆက္မွ ဆင္းသက္လာေသာ စႏၵဂုတ္ မင္းသားအား သင္ၾကားရန္ ေရးသားခဲ့ေသာ ဆံုးမျခင္း လမ္းညႊန္၊ နီတိက်မ္းပင္ျဖစ္သည္ဟု ေက်းဇူး႐ွင္မဟာ၀ိသုဒၶါရာမ ဆရာေတာ္ႀကီးကပင္ မိန္႔ေတာ္မူဖူးသည္။

စာဏက်နီတိက်မ္း၌ ပါ႐ွိေသာ ဂါထာအေရအတြက္မွာ ၁၀၀ မွ်သာ႐ွိေသာ္လည္း ထိုနီတိဂါထာတို႔၏ အဓိပၸါယ္ကို အက်ယ္ခ်ဲ႕၍ ဖြင့္ဆိုပါလွ်င္ လြန္စြာက်ယ္၀န္း၍ အႏွစ္သာရႏွင့္ျပည့္စံုေသာ မွတ္သားဖြယ္အမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔ျဖင့္ မဆံုးႏုိင္ေအာင္ပင္ ႐ွိေလရာ “စာဏက်သတက” ဟူ၍လည္း ေခၚဆိုၾကသည္။

ဤဆိုပါ စာဏက်ပုဏၰား ဆရာႀကီးေရးသားခဲ့သည့္ မူရင္း သကၠတဘာသာျဖင့္ ႐ွိေသာ နီတိက်မ္းမ်ားကိုမူတည္ ကာ ဆရာႀကီး လယ္တီပ႑ိတဦးေမာင္ႀကီးက ပါဠိ႐ွစ္လံုးဘြဲ႕ဂါထာသို႔ ျပန္ဆိုခဲ့သည္။ ထို႔အျပင္ အနက္အဓိပၸါယ္ျမန္မာျပန္ ႏွင့္ ေဆာင္ပုဒ္လကၤာအဓိပၸါယ္တို႔ကို ဖြင့္ဆိုတာ “စာဏက်နီတိက်မ္း” အမည္ျဖင့္ပင္ ပညာအလင္းျပ သတင္းစာပံုႏွိပ္တုိက္မွ ၁၉၂၉ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္ေ၀ခဲ့ေလသည္။

အီတလီႏိုင္ငံသမိုင္း၌ ခရစ္ႏွစ္ ၁၅၁၃ ခုႏွစ္ေလာက္တြင္ နီကိုလိုမကၡယာေဗလီ (Niccolo Machiavelli) (ခရစ္ – ၁၄၆၉-၁၅၂၇) အမည္ရွိ ႏုိင္ငံေရးသုခမိန္တစ္ဦးသည္ ဘုရင့္သားေတာ္ “ဂုအိလီယာႏိုေမဒီစီ” အား ရည္ညႊန္းလွ်က္ “ရာဇကုမၼာ” (The Prince) အမည္႐ွိ က်မ္းတစ္ေစာင္ကို ေရးသားျပဳစုခဲ့သည္။ ယင္းက်မ္းသည္ ကမၻာ့ႏုိင္ငံေရးစာေပသမုိင္း ၌ အေတာ္ဂယက္႐ိုက္ခဲ့ေသာ က်မ္းတစ္က်မ္းျဖစ္သည္။

အဆိုပါစာအုပ္တြင္တုိင္းျပည္အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္ေနသူသည္ရည္မွန္းခ်က္တစ္ခုၿပီးေျမာက္ေအာင္ျမင္ရန္ ေဆာင္ရြက္ရမည့္ နည္းလမ္းမ်ားအတြက္ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾကေနစရာ မလိုေသာ သေဘာတရားကို လိမၼာကၽြမ္းက်င္စြာ ေဖာ္ျပထားသည္။ ရန္သူကို ႏွိမ္နင္းရန္ ႏွင့္ မိမိအမိန္႔ကို နာခံရန္ မည္သည့္နည္းလမ္း မဆို အသံုးျပဳရမည္ဟု ေခၚသည္။ မကၡယာေဗလီသည္ “ဖေလာရင္း့သမုိင္း” History of Florence၊ “စစ္အတတ္” (The Art of War)၊ “လီဗီ၏ ပထမ ၁၀ အုပ္ကို ေဆြးေႏြးျခင္း” (Discourses on the first Ten Book of Livy) ေရးသားခဲ့ေသးသည္။

ျမန္မာစာေပသမိုင္း၌လည္း ပေဒသရာဇ္ေခတ္ ျမန္မာမင္းမ်ားလက္ထက္က ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သူမ်ားအတြက္ ရည္ရြယ္လွ်က္ ေရးသားျပဳစုခဲ့သည့္ က်မ္းေျမာက္မ်ားစြာ ႐ွိသည္။ ယင္းအုပ္ခ်ဳပ္သူ ဧကရာဇ္အေနျဖင့္ လုိက္နာက်င့္သံုးသင့္ေသာ နည္းလမ္း၊ စည္းကမ္း ဥပေဒတို႔ကို ေရးသားေဖာ္ျပထားေလသည္။ အဆိုပါ က်မ္းမ်ားကို ျမန္မာ ႏုိင္ငံေရးပညာက်မ္းမ်ားဟု ေခၚၾကသည္။

ျမန္မာႏိုင္ငံေရးပညာက်မ္းမ်ား၌ မံုေ႐ြးဆရာေတာ္ သကၠရာဇ္ ၁၁၉၄ ခုႏွစ္တြင္ ျပဳစုခဲ့ေသာ မံုေ႐ြးေဇတ၀န္ ေမတၱာစာ ၏ အဖြင့္ျဖစ္သည့္ “ရာေဇာ၀ါဒက်မ္း” သည္ ထင္႐ွားေလသည္။ ထို႔အျပင္ ဆရာေတာ္သည္ “မဟာသီလ၀ံသပ်ိဳ႕” ႏွင့္ “ပၪၥာ၀ုဓပ်ိဳ႕” တို႔တြင္လည္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္သည့္အေၾကာင္းအရာ မ်ားကို ေရးသားေဖာ္ျပထားေလသည္။

ဂရိအေတြးအေခၚပညာ႐ွင္ႀကီး အရစၥတိုတယ္ (Aristotle) (၃၈၄-၃၂၂ ဘီစီ) သည္ “ႏိုင္ငံေရး” (Politics) အမည္႐ွိ က်မ္းတစ္ေစာင္ကို ေရးကာ သူ၏ ႏုိင္ငံေရးအယူအဆကို တင္ျပထားေလသည္။ ယင္းသို႔တင္ျပရာ၌ မိမိ၏ အယူအဆကို ခုိင္မာေစရန္ ဂရိသမိုင္းမွ ျပယုဂ္ပံုစံမ်ားကို ထုတ္ျပထားေလသည္။ ျပင္သစ္အေတြးအေခၚပညာ႐ွင္ “ဘိုဒင္” (Jean Bodin) (ခရစ္ ၁၅၃၀ – ၁၅၉၆) သည္ ေ႐ွးေခတ္၊ အလယ္ေခတ္၊ မ်က္ေမွာက္ေခတ္ သမုိင္းကိုေလ့လာလ်က္ ယင္းေလ့လာခ်က္မ်ားကို အေျခခံၿပီးလွ်င္ မိမိ၏ နိုင္ငံေရးအယူအဆမ်ားကို ဖန္တီးထားသည့္ Les Dix Lives de la republique က်မ္းကို ၁၅၇၆ ခုႏွစ္တြင္ ေရးသားခဲ့ေလသည္။

ထို႔နည္းတူစြာ မံုေ႐ြးေဇတ၀န္ဆရာေတာ္သည္လည္း ရာဇ၀င္ႏွင့္ ဂႏၱ၀င္ထဲမွ သာဓကမ်ားကို ကိုးကားၿပီးလွ်င္ သူ၏ ႏိုင္ငံေရးအယူအဆမ်ားကို တင္ျပထားသည္။

မိမိတင္ျပေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးအယူအဆမ်ားကို ေဒါက္ေထာက္ေပးရန္အတြက္ မံုေ႐ြးေဇတ၀န္ဆရာ ေတာ္သည္ ဇာတ္နိပါတ္ထဲမွ ၀တၳဳေၾကာင္းမ်ားကို ထုတ္ႏုတ္သည္။ အိႏိၵယဂႏၱ၀င္ ျမန္မာ့ဂႏၱ၀င္ထဲမွ အကိုးအကားမ်ားကို မွီးထားသည္။ ျမန္မာ့သမုိင္းထဲမွ အျဖစ္အပ်က္မ်ားကို စံနမူနာျပဳသည္။ ထိုမွ်ႏွင့္အားမရေသး၍ သီဟိုဠ္သမုိင္းႏွင့္ မဇၥ်ိမေဒသ သမိုင္းထဲမွ အတၳဳပတၱိမ်ားကို လွမ္းယူလိုက္ေသးသည္။

အုပ္ခ်ဳပ္သူမင္းတို႔မည္သည္ မေလ်ာ့မတင္းေစာင္းႀကိဳးညင္းဟူသကဲ့သို႔ မဇၥ်ိမပဋိပဒါနည္းက်က် အုပ္ခ်ဳပ္သင့္သည္ ဟု မံုေ႐ြးဆရာေတာ္က ယူဆသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ “ေနမင္းကို ပံုျပဳလည္း အမႈေတာ္ကင္းလြန္း႐ွာေလသည္။ လမင္းကိုပံုျပဳ လည္း အမႈေတာ္ကင္းလြန္း႐ွာေလသည္။ ေနသို႔လည္းမက်။ လသို႔လည္း မေရာက္။ သတိေထာက္၍ ေစာင့္ေ႐ွာက္ေတာ္မူပါ” ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ “တင္းလြန္းလည္းမသင့္ပါ။ ေလ်ာ့လြန္းလည္း မတင့္ရာ” ဟူ၍လည္းေကာင္း အုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သူတို႔အား အလယ္အလတ္လမ္း လုိက္ရန္ “ရာေဇာ၀ါဒက်မ္း” ၌ ညႊန္ျပထားသည္။

အ႐ွိန္အ၀ါျပလြန္းေသာေၾကာင့္ ေနမင္းကို လူတို႔မႏွစ္သက္ေပ။ အာဏာျပလြန္းေသာ မင္းကိုလည္း တုိင္းသူျပည္သားတို႔ ႐ြံမုန္း၏။ လကိုမူ အ႐ွိန္အ၀ါအျပနည္းေသာေၾကာင့္ လူတို႔အ႐ိုအေသတန္၏။ အာဏာအျပနည္းၿပီး ေလ်ာ့ရဲဲေလ်ာ့ရဲ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ တိုင္းျပည္၌လည္း တုိင္းသူျပည္သားတို႔မွာ ေရာင့္တက္တတ္၏။ နည္းလမ္းအမွန္မွာ ယင္းႏွစ္ဖက္စြန္းေပၚၾကားတြင္႐ွိသည္။ ဆရာေတာ္သည္ တင္းလြန္းေသာ၊ အာဏာျပလြန္းေသာ တစ္ဖက္စြန္းအတြက္ ပုဂံရာဇ၀င္မွ “နရသူမင္း” ကို ဥပမာေပးထားၿပီး ေလ်ာ့လြန္းေသာ အာဏာအျပနည္းလြန္းေသာ တစ္ဖက္စြန္းအတြက္မူ “က်စြာမင္း” ကို သာဓက ျပထားသည္။

ထို႔အျပင္ ဤသည္ကို ရည္၍ မဟာသီလ၀ပ်ိဳ႕၌လည္း -

“ၿမိဳ႕႐ြာစိုးယူမင္းတည္းဟူေသာ္ ေရတူက်င့္လည္း အခြင့္မၿပီး မီးတူက်င့္လည္း ရခြင့္ယြင္းေသြ၊ မီးေရေရာကာ မက်င့္ပါေသာ္ ေတဇာမပြား၊ ထိုမင္းအားသည္ ေခ်ာက္ခ်ားျပည္ေက်း႐ြာ ဘုရား” ဟူေသာ စကားသည္လည္း မင္းလုပ္သူသည္ မီးကဲ့သို႔လည္း မက်င့္ရာ၊ ေရကဲ့သို႔လည္း မက်င့္ရ၊ မီးေရေရာထားသည့္ အလယ္အလတ္ မဇၥ်ိမပဋိပဒါလမ္းစဥ္အရ က်င့္ရမည္ဟု ဆိုထားသည္။

မုံေ႐ြးဆရာေတာ္သည္ ႐ွိရင္းစြဲအေဟာင္းကို ဖ်က္ဆီး၍ အသစ္ျပဳလုပ္သည္ကို မလိုလားေပ။ အေဟာင္းကို ဖ်က္ဆီးမပစ္ဘဲ အေဟာင္းအေပၚတြင္ အသစ္ထပ္မံမြမ္းမံသည္ကိုသာ လိုလား၏။ “ဌာန” ႏွင့္ “ဌာနီ” ႏွစ္ခု႐ွိရာတြင္ ဌာနီကိုသာ ဖ်က္လိုက ဖ်က္ရမည္။ ဌာနီကိုမလုိ၍ ဌာနကိုပါ ဖ်က္ဆီးပစ္ျခင္းသည္ မလုပ္သင့္မလုပ္အပ္သည့္ အလုပ္ျဖစ္သည္ဟု ဆရာေတာ္က ယူဆသည္။ ဌာနီျဖစ္သည့္ “ၾကြက္” ကိုမုန္း၍ ဌာနျဖစ္သည့္ “က်ီ” ကို မီးတုိက္ပစ္ျခင္း သည္ လူမိုက္၏အလုပ္ျဖစ္၏ ဟု ညႊန္ျပထားသည္။

မင္းတုိ႔မည္သည္ ရန္သူကို မိတ္ေဆြဖြဲ႕ပါက မိမိသာပ်က္စီးျခင္းအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရပံုကိုလည္း အဇာတသတ္မင္း သည္ အကယ္၍သာ အမွီမေစာင္းဘဲ ေဒ၀ဒတ္ႏွင့္ မေပါင္းေဖာ္မိပါက အဇာတသတ္မင္းမျဖစ္ဘဲ ဗုဒၶျမတ္စြာ ေဟာၾကားေသာ သာမညဖလသုတ္ကို နာရာအရပ္၌ပင္ “ေသာတာပတၱိမဂ္” ကို ရႏုိင္သည္ဟု ဥပမာျပထားသည္။

ေၾကးမံုျပင္သည္ ၾကည္လင္ေနေသာ္လည္း ပြတ္တုိက္ျခင္းမ႐ွိဘဲ သူ႔အတုိင္းပစ္ထားပါက အေရာင္ညစ္ႏြမ္းသြား တတ္၏။ ထိုနည္းတူစြာ ျပည္႐ြာအေရာင္ကိုလည္း ညစ္ႏြမ္းမသြားေအာင္ ေတာက္ေျပာင္လာေအာင္ ပြတ္တုိက္ေပးအပ္၏။ ၀ေျပာစည္ပင္မွ ေရာင္းေရး၀ယ္တာ ေကာင္းမွ ေတာင္သူအလုပ္သမားမ်ား မညႇိဳးငယ္မွ လူဆိုးသူခိုးတို႔ကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္မွ တုိင္းျပည္ေျပာင္ေျပာင္လက္လက္ ႐ွိသည္။ ယင္းသို႔လည္း မံုေ႐ြးေဇတ၀န္ဆရာေတာ္သည္ “မဟာသီလ၀ပ်ိဳ႕” ၌ မိန္႔ဆိုထားသည္။

ထို႔အျပင္ ႏုိင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သူတို႔သည္ မင္းက်င့္တရားဆယ္ပါး၊ သဂၤဟတရားေလးပါး၊ နာယကဂုဏ္ေျခာက္ ပါး၊ အပရိဟာနိယခုနစ္ပါး ဤတရားတို႔ကို မေမ့မေလ်ာ့က်င့္ႀကံရမည္ဟု ဆိုထားျပန္သည္။

သဂၤဟတရားေလးပါးတို႔မွာ (၁) အခြန္အတုတ္ကို ဆယ္ဖို႔တစ္ဖို႔ခံျခင္းလည္းတစ္ပါး၊ (၂) သူရဲသူခက္တို႔အား (၆)လတစ္ႀကိမ္ မ်ိဳးရိကၡာေပးျခင္းလည္း တစ္ပါး၊ (၃) ဆင္းရဲသားတို႔အား အရင္းဥစၥာေပး၍ သံုးႏွစ္လည္မွ အရင္းအတိုင္း သာ ယူျခင္းလည္းတစ္ပါး၊ (၄) အဘ၊ ဦးရီးအစ႐ွိသျဖင့္ ခ်စ္ဖြယ္ေသာစကားကိုဆိုျခင္းလည္းတစ္ပါး ဤေလးပါးတည္း။ ဤတရားတို႔ကား စတုတၳနိပါတ္၊ အဂၤုတၱိဳရ္၊ ေကာသလသံယုတ္ အ႒ကထာတို႔တြင္လာသည္။

နာယကဂုဏ္ေျခာက္ပါးကား (၁) ေျမႀကီးႏွလံုးသံုး၍ သည္းခံျခင္း (ေခမာ)၊ (၂) တစ္ညဥ့္သံုးႀကိမ္ႏုိးၾကားျခင္း (ဇာဂရိယ)၊ (၃) ထၾကြလံု႔လ႐ွိျခင္း (ဥ႒ာန)၊ (၄) ႐ွိသည့္ရသည့္ လာဘ္လာဘပစၥည္းတို႔ကို ေ၀ဖန္ခြဲျခမ္း၍ သံုးေဆာင္ျခင္း (သံ၀ါဘာဂ)၊ (၅) ေဘးဘိုး၊ ဘတို႔လက္ထက္က လူေဟာင္း၊ ကိုယ့္လက္ထက္မွ ထမ္း႐ြက္ေသာ အမႈထမ္းတို႔ကို မျခားမနား၊ ႏွလံုးမျခား၊ သနားခ်စ္ခင္ျခင္းညီမွ်သည့္ (ဒယာ)၊ (၆) မမွားမၿငိရေအာင္ ေဆြးေႏြးစံုစမ္းျခင္း (ဣကၡဏ) ဟူေသာ အႀကီးအကဲျပဳသူတို႔က်င့္ရေသာ ဂုဏ္ေျခာက္ပါးဟူ၍ ေလာကနီတိ ဓမၼနီတိတို႔ လာ႐ွိသည္။

အပရိဟာနိယ (၇) ပါးကား (၁) တစ္ေန႔သံုးခါညီလာခံ၍ စည္းေ၀းတုိင္ပင္ေလ့႐ွိျခင္း (သႏၷိပါတ)၊ (၂) အမႈေရးရာ ႐ွိေသာ အခါ၌ အညီအညြတ္လုပ္ေဆာင္ထမ္း႐ြက္ျခင္း (သမဂၢ)၊ (၃) အစဥ္တစိုက္လာေသာ ထံုတမ္းစဥ္လာကို မပစ္မပယ္ အသစ္လည္းမဆန္းမပြား၊ အစဥ္႐ွိရာျပဳစုက်င့္ေဆာင္ျခင္း (ပညတၱိပဋိပဇၨန)၊ (၄) ပညာဂုဏ္ႀကီးျမတ္သူတို႔ ေျပာဆိုဆံုးမရာ ႐ိုေသစြာနာခံျခင္း (သု၀စ)၊ (၅) ျပည္သူ႔သမီး၊ ျပည္သူ႔သားမယားကို ႏိုင္ထက္မူ၍ မသိမ္းမယူျခင္း (အပသယွ)၊ (၆) အတြင္းအပ ၿမိဳ႕႐ြာျပည္႐ြာေစာင့္ေသာနတ္တို႔အား ပသပူေဇာ္ကိုးကြယ္ျခင္း၊ ေကာင္းမႈကိုသိုလ္ကို နတ္တို႔အား အမွ်ေပးေ၀ျခင္း (ဗလီ) (၇) ရလာၿပီးေသာ ရေသ့ရဟန္းတို႔ကို ေမြ႕ေလ်ာ္ေအာင္၊ မလာေသးေသာ ရေသ့ရဟန္းတို႔ကို လာခ်င္ေအာင္ တရားျဖင့္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ျခင္း (ဂုတၱ) တို႔ျဖစ္ၿပီး သတၱနိပါတ္ အဂၤဂုတၱိဳရ္၊ ဒီဃနိကာယ္မဟာ ၀ဂၢက်မ္းစတို႔၌ လာ႐ွိသည္။

မံုေ႐ြးဆရာေတာ္သည္ မင္းတုိ႔သည္ “သတိကိုလက္ယာ၊ ပညာကိုလက္၀ဲ၊ တံကဲလက္သံုး၊ ႏွလံုးလံုေလာက္ ၀ီရိယေလွ်ာက္၍ ေမွ်ာ္ေထာက္ေတာ္မူသင့္သည္” ဟုလည္း တင္ျပထားေပသည္။

သို႔ကလို ႏိုင္ငံအုပ္ခ်ဳပ္မင္းလုပ္သူတုိင္း လက္စြဲျပဳရမည့္ ေ႐ွးဦးျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရးပညာက်မ္းျဖစ္သည့္ “ရာေဇာ၀ါဒက်မ္း” ကို ျပဳစုခဲ့ေသာ မံုေ႐ြးေဇတ၀န္ဆရာေတာ္ အရိယာ၀ံသအာဒိစၥရံသီကို သကၠရာဇ္ ၁၁၂၈ နယုန္လဆန္း (၄) ရက္ (ခရစ္ ၁၇၆၆ ေမ ၁၁ ရက္) တနဂၤေႏြေန႔ မြန္းလြဲ ၆ ဖ၀ါး၊ ၃ ခ်က္တီးေက်ာ္ ၂၄ နာရီ ၂ ပါဒ ၃ ဗီဇနာတြင္ အဖေၾကးမံု သူႀကီး ဦးၾကာျဖဴ၊ သူႀကီးကေတာ္ ေဒၚၿငိမ္းျမ (အခ်ိဳ႕က ဦးေဇယ်၊ ေဒၚမင္းလွဟု ေဖာ္ျပၾကသည္။ ယင္းတို႔မွာ ေမြးစားမိဘမ်ားသာ ျဖစ္သည္။ စာေရးသူ) တို႔မွ သလႅ၀တီ ျမစ္ေခၚ ခ်င္းတြင္းျမစ္ အေ႐ွ႕ဘက္ကမ္း႐ွိ မံုေ႐ြး႐ြာအနီး ေၾကးမံု႐ြာဗနီပင္ရပ္၌ ဖြားျမင္ခဲ့သည္။ ဆရာေတာ္ေလာင္းလ်ာ၏ ငယ္မည္မွာ ေမာင္ေအာင္ျမျဖစ္သည္။

ဆရာေတာ္၏ မိဘအစဥ္အဆက္မွာ ျမင္းစီး၊ ျမင္းေခါင္း၊ ျမင္းစု သူႀကီးမ်ိဳးသာ ျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။

ဆရာေတာ္ ၆ ႏွစ္သား အ႐ြယ္တြင္ မံုေ႐ြး႐ြာ ေ႐ႊေရး ေဇတ၀န္တုိက္ “႐ွင္မဟာ၀ိစိတၱဘိရာမပ၀ရသေမၺာဓိ” ဆရာေတာ္ထံတြင္ စတင္၍ စာေပမ်ားသင္ယူခဲ့သည္။ ၁၅ ႏွစ္သားအ႐ြယ္တြင္ ႐ွင္သာမေဏျပဳသည္။ သာမေဏဘြဲ႕ကား အရိယာ၀ံသျဖစ္သည္။ သာမေဏဘ၀ႏွင့္ပင္ အာဒါသမုခပ်ိဳ႕သစ္ကို စီကံုးသည္။ ရဟန္းျဖစ္ေသာအခါ ရဟန္း ဘြဲ႕အမည္ကား အာဒိစၥရံသီျဖစ္သည္။ ထို႔ေနာက္ မဟာ၀ိစိတၱရာမဆရာေတာ္က တပည့္ျဖစ္သူ၏ ဉာဏ္ပဋိဘာန္ ထက္သန္ပံု ေျပာင္႐ႊန္းေတာက္ထြန္းသည့္ ဗ်ဴပၸတၱိနိမိတ္ကို စြဲ၍ လည္းေကာင္း၊ ေမြးနံ တနဂၤေႏြျဖစ္၍လည္းေကာင္း ႐ွင္ဘြဲ႕ အရိယာ၀ံသတြင္ အာဒိစၥရံသီဟူေသာဘြဲ႕ကို ခ်ီေတာ္မူ၍ “အရိယာ၀ံသအာဒိစၥရံသီ” ျဖစ္လာသည္။

ထို႔ေနာက္ အရပ္ရပ္တြင္ လွည့္လည္ပညာသင္ၾကားၿပီးေနာက္ မံုေ႐ြးေဇတ၀န္ေက်ာင္းတုိက္တြင္ ျပန္လည္သီတင္း သံုးသည္။ ဘိုးေတာ္မင္းတရားႀကီး (ဗဒံုမင္း) သည္ မံုေ႐ြးေဇတ၀န္ဆရာေတာ္အား ငါးထပ္ေက်ာင္း ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္း သည္။ ေျမးေတာ္ဘႀကီးေတာ္မင္းတရား (စစ္ကိုင္းမင္း) နန္းတက္ေသာအခါ မံုေ႐ြးေဇတ၀န္ ဆရာေတာ္အား အ၀ (အင္း၀) ၿမိဳ႕ေတာ္သို႔ ပင့္ေဆာင္၍ မဂၤလာဘံုသာအုတ္ေက်ာင္းကို ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းၿပီး “ဣႏၵ၀ဇီရာဘိလကၤာရသီရိဓဇမဟာ ဓမၼရာဇဓိရာဇာဂု႐ု” ဘြဲ႕တံဆိပ္ေတာ္ကို ကပ္လွဴေလသည္။ ထိုအခါကာလမွစ၍ ဆရာေတာ္သည္ ဧကရာဇ္မင္းျမတ္၏ ကုသိုလ္ေတာ္ကိစၥ၊ ျပည္ထဲေရးကိစၥမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ တုိင္ပင္ေလွ်ာက္ထားျခင္းတုိ႔ကို ရၿမဲခံယူေတာ္မူရ၏။

သကၠရာဇ္ ၁၁၈၇ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ျဖစ္ပြားရာ ဆရာေတာ္သည္ ၀င္ေရာက္ေျဖ႐ွင္းေျပာဆိုခဲ့သျဖင့္ ၿပီးေျပေလသည္။ မံုေ႐ြးဆရာေတာ္သည္ “မွန္နန္းရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး” ကို ေရးသားရာ၌လည္း ပါ၀င္ေဆာင္႐ြက္ေတာ္မူေလ သည္။ ထို႔ေနာက္ “ဣႏၵ၀ဇီရာဘိလကၤာရ သီရိဓဇမဟာရာဇဓိရာဇဂု႐ု တံဆိပ္ေတာ္ကို ကပ္လွဴခံေတာ္မူရျပန္ေလသည္။ ဆရာေတာ္သည္ ျမန္မာ့ဂႏၱ၀င္စာေပ၌ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားေသာ က်မ္းေပါင္း ၄၅ က်မ္းကို ျပဳစုခဲ့သူျဖစ္သည္။ ထို႔ေနာက္ သကၠရာဇ္ ၁၁၉၆ ခု ၀ါဆိုလ (ခရစ္ ၁၈၃၄ ခု ဇြန္လ) တြင္ သက္ေတာ္ ၆၉ ႏွစ္၊ ၀ါေတာ္ ၄၉ ၀ါ၌ အ၀ (အင္း၀) ေနျပည္ေတာ္ မဂၤလာဘံုသာ မည္ေသာ အုတ္ေက်ာင္းေတာ္၌ ပ်ံလြန္ေတာ္မူေလသည္။

မံုေ႐ြးေဇတ၀န္ဆရာေတာ္နည္းတူ ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္၏ ေနာက္ဆုံးမင္းျဖစ္သည့္ သီေပါမင္းတရားအား ရည္႐ြယ္ေရးသားခဲ့ေသာ “ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္း” ကို ေယာအတြင္း၀န္ဦးဘိုးလႈိင္က ျပဳစုခဲ့ေလသည္။ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းျပဳ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး သုခမိန္ႀကီးဦးဘိုးလႈိင္ကို ျမန္မာ့သမိုင္း၌ ေ႐ႊျပည္၀န္ ဟူ၍လည္းေကာင္း ၀က္မစြတ္ၿမိဳ႕စား ဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ မေကြးၿမိဳ႕စား၀န္႐ွင္ေတာ္မင္းႀကီး ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ေယာမင္းႀကီးဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ေယာအတြင္း၀န္ ဟူ၍လည္းေကာင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကသည္။

၀က္မစြတ္ၿမိဳ႕စား၀န္ႀကီးဦးဘိုးလႈိင္သည္ သီေပါမင္းလက္ထက္၌ ေ၀ပံုက် ၁၄ ဌာနကို ခြဲေ၀ၿပီးေနာက္ ၇-ရက္ေျမာက္ျဖစ္ေသာ ၁၂၄၀ ျပည့္ႏွစ္ နတ္ေတာ္လဆန္း ၇-ရက္ (ခရစ္ ၁၈၇၈ ခု ႏို၀င္ဘာလ ၃၀ ရက္) စေနေန႔တြင္ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းကို ေရးသားစီရင္၍ သီေပါမင္းတရားအား ဆက္သေလသည္။ အဆိုပါက်မ္းကို “မင္းအစ႐ွိေသာ အစိုးရ လူႀကီးတို႔ က်င့္အပ္ေသာက်မ္း” ျဖစ္သည္ဟု က်မ္းျပဳပုဂၢိဳလ္က နာခံသာေအာင္ဆိုထားသည္။

ပုဂံ၀န္ေထာက္မင္း ဦးတင္ကမူ “သီေပါမင္းကို ဆံုးမေသာက်မ္း” ျဖစ္သည္ဟု အမွန္အတိုင္းေျဖာင့္ဆိုေလသည္။ ထိုက်မ္းတြင္ ၀က္မစြတ္ၿမိဳ႕စား၀န္ႀကီးသည္ မင္းတုန္းမင္းေခတ္မွစ၍ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျပဳျပင္ျခင္းတရားတို႔ကို ႀကံဆခဲ့သည့္ အတုိင္း မွတ္တမ္းတင္သည္။ ထိုက်မ္းကိုေရးရေသာ အာသီသမွာ ေ႐ွး၌ျဖစ္ကုန္ေသာ ဘုရားေလာင္းမင္းေကာင္းမင္းျမတ္ တို႔သည္ သတၱ၀ါအေပါင္းကို ေစာင့္ေ႐ွာက္ကုန္သကဲ့သို႔ ထို႔အတူသာလွ်င္ ငါတို႔ အ႐ွင္ဆဒၵန္ဆင္မင္းသခင္ မင္းတရားႀကီး သည္ သတၱ၀ါအေပါင္းကို မိမိ၏ ေ႐ႊရင္ေတာ္ႏွစ္သားေတာ္စစ္ကဲ့သို႔ တရားျဖင့္ေစာင့္ေ႐ွာက္မူပါေစ” ဟူေသာ အာသီသ ျဖစ္၏။

ထိုအာသီသသည္ အဓိပၸါယ္အလြန္႐ွိသည္။ သက္ဦးဆံပိုင္စနစ္အရ ဘုရင္မင္းျမတ္၏ အလိုတစ္ခုတည္းျဖင့္သာ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းသည္ သတၱ၀ါအမ်ားကို ရင္၀ယ္သားကဲ့သို႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ နည္းမ်ိဳးျဖစ္သည္ဟု ျပည့္ျပည့္၀၀မဆိုသာေသး။ သတၱ၀ါအမ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြး၍ အုပ္ခ်ဳပ္ႏုိင္ေသာအျဖစ္သို႔ေရာက္မွ သတၱ၀ါမ်ားကို ရင္၀ယ္သားကဲ့သို႔ သေဘာထား သည္ဟု ဆိုႏုိင္လိမ့္မည္။ ထိုသို႔ေဆြးေႏြးတုိင္ပင္သည္မွန္ေစ၊ တရားဥပေဒမ႐ွိလွ်င္ ေစာင့္ေ႐ွာက္ျခင္းမမည္ႏုိင္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၀က္မစြတ္ၿမို႕စား၀န္ႀကီးသည္ တရားသျဖင့္ေစာင့္ေ႐ွာက္ျခင္းကို အာသီသထားခဲ့သည္။

၀က္မစြတ္ၿမိဳ႕စား၀န္ႀကီးသည္ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းကို ေရးသားရာ၌ အေနာက္ႏိုင္ငံတို႔၏ နုိင္ငံေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အေတြးအေခၚတို႔ကို ႏွလံုးပိုက္၍ ေရးသည္။ ဤသို႔ဆိုေသာေၾကာင့္ ဤက်မ္းသည္ အေနာက္တုိင္းအေတြး အေခၚတို႔ကို ပံုတူကူးခ်ထားေသာ က်မ္းျဖစ္သည္ဟု မဆိုသာ။ ဤက်မ္း၌ ေခတ္ႏွင့္ယွဥ္၍ ေပၚေပါက္လာေသာ အေတြးေခၚ တို႔ကို ဘုရားေဟာ က်မ္းဂန္ပါဠိေတာ္ႏွင့္လည္းေကာင္း၊ အ႒ကထာတို႔ႏွင့္လည္းေကာင္း ျမန္မာ့႐ိုးရာယဥ္ေက်းမႈအရ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ကာမႏၱလီက်မ္း၊ အလိဓာန္ဋီကာ၊ မိလိႏၵိပဉႇာ၊ အမရေကာသက်မ္း၊ ဟိေတာပေဒသက်မ္း၊ ရာဇနီတိက်မ္း တို႔ႏွင့္လည္းေကာင္းညႇိႏႈိင္းထားသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းသည္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေတြးအေခၚေဟာင္း တို႔ကို ေတာ္လွန္ေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ အေဟာင္းကိုေျမလွန္၍ အသစ္ကိုသာ လက္ခံခဲ့သည္မဟုတ္။ တရား ဟူသည္ အေဟာင္း အသစ္မဆိုသာ သေဘာအမွန္အကန္က်၍ ေကာင္းသည္သာ ပဓာနျဖစ္သည္ဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံမွာ ေကာင္းရာေကာင္းေၾကာင္း နည္းဥပေဒသစ္ျပဳလုပ္မည္ဆိုလွ်င္ အပရိဟာနိယတရားပ်က္လိမ့္မည္ ထင္မွတ္ေျပာဆိုေနၾကသည္။ ဤစကားကို အလွ်င္းမမွတ္အပ္” ဟူ၍ လည္းေကာင္း ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းတြင္ ေရးသား ထားသည္ကို ေထာက္႐ႈလွ်င္ ေဟာင္းေသာ္လည္း ပယ္သင့္မွပယ္သည္။ သစ္ေသာ္လည္း လုိက္သင့္မွလုိက္သည္ ကို ေတြ႕ရေလသည္။

သေဘာတရားကို လက္ေတြ႕ႏွင့္ယွဥ္၍ သံုးသပ္သည့္အရာ၌ သစၥာ၊ ဓမၼ၊ စိတ္၊ စာဂတည္းဟူေသာ တရားေလးပါး ကို အေနာက္ႏုိင္ငံသားတို႔ က်င့္သံုး၍ တိုးတက္လာေၾကာင္းျဖင့္ ျပဆိုခ်က္ကို ေထာက္႐ႈသိႏုိင္သည္။ စာဂတရားႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ “ေလာက၌ အလုပ္အေဆာင္ မႈခင္းျပဳဖြယ္ ကိစၥ႐ွိသမွ်ကို အစုိးရပင္ ျဖစ္ေစကာမူ တန္ေလာက္ေအာင္ေပး၍ မခိုင္းလွ်င္ မည္သည့္အရာကိုမွ် ေနရာက်ေအာင္ လုပ္ေဆာင္မည့္သူမ႐ွိ။ အကယ္၍ အစိုးရဂုဏ္ႏွင့္ ႏွိပ္စက္၍ ခိုင္းလွ်င္ လွန္ျပန္နိုင္လွ်င္ လွန္ျပန္လိမ့္မည္။ မလွန္ႏိုင္လွ်င္ ထြက္ေျပးတိမ္းေ႐ွာင္လိမ့္မည္။” ဟူ၍ ေယာမင္းႀကီးက မွတ္ခ်က္ထား သည္မွာ ဘုရင္မင္းျမတ္အား လက္ေတြ႕ႏုိင္ငံေရးသေဘာတရားကို သံုးသပ္ႏုိင္ေအာင္ တုိက္တြန္းထားျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းတြင္ ၀က္မစြတ္ၿမိဳ႕စား၀န္ႀကီးသည္ က်မ္းအဦးအစ၌ပင္ သုတ္မဟာပါဠိေတာ္ မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္၌ ျမတ္စြာဘုရားသည္ လိစၦ၀ီမင္းသားတို႔အား အေၾကာင္းျပဳ၍ ေဟာၾကားခဲ့ေသာ အပရိဟာနိယတရား ၃၄ ပါး ကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပထားသည္။ ယင္း အပရိဟာနိယတရားတို႔ကား…


(၁) စည္းေ၀းတုိင္ပင္ျခင္း

(၂) အညီအညြတ္ေဆာင္႐ြက္ျခင္း

(၃) ဥပေဒအတုိင္းက်င့္ျခင္း

(၄) လူႀကီးသူမတို႔၏ အဆံုးအမ၌တည္ျခင္း

(၅) အမ်ိဳးသမီးအား မႏွိပ္စက္ျခင္း

(၆) ၿမိဳ႕ေစာင့္႐ြာေစာင့္နတ္တို႔အား ပူေဇာ္ျခင္း

(၇) ရဟႏၱာတို႔အား ေစာင့္ေ႐ွာက္ျခင္းဟူ၍ ျဖစ္ေလသည္။

အပရိဟာနိယသည္ မဆုတ္မယုတ္ မပ်က္မစီးႏုိင္ျခင္းဟူ၍ အဓိပၸါယ္႐ွိသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အပရိယနိယတရားကို တုိးတက္ေရးတရားဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။ ထိုတိုးတက္ေရးတရားတို႔တြင္ သႏၷိပါတတည္းဟူေသာ စည္းေ၀းျခင္း၊ သမဂၢတည္းဟူေသာ အညီအညြတ္ေဆာင္႐ြက္ျခင္း၊ ပညတၱတည္းဟူေသာ ဥပေဒပညတ္၍ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္းတို႔သည္ ယခုေခတ္၌ ဒီမိုကေရစီဟုေခၚေသာ တရားတို႔၏ အႏွစ္သာရမ်ားပင္ျဖစ္သည္။ တိုင္းျပည္ႏိုင္ငံကို တစ္ေယာက္ ႏွစ္ေယာက္ ေသာ ၾသဇာႏွင့္သာ အုပ္စိုးလွ်င္ ပုထုဇဥ္ျဖစ္၍ အမွားအယြင္းမ်ားရန္ ႐ွိေသာေၾကာင့္ တစ္ေယာက္ႏွစ္ေယာက္၏ ၾသဇာႏွင့္ မျပဳလုပ္၊ မင္းမွဴးမတ္တို႔စည္းေ၀းျပဳလုပ္လွ်င္ အမွားအယြင္း႐ွိရန္ မ႐ွိဟူေသာ ေစာဒကသည္ အမ်ားဆႏၵႏွင့္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ စနစ္သို႔ ေ႐ွး႐ႈရန္အလို႔ငွာ က်ိဳးေၾကာင္းေဖာ္ျပျခင္းပင္ျဖစ္၏။ အမ်ားဆႏၵႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သည့္အေရးတြင္ ဥပေဒသည္ ပဓာန ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ၀က္မစြတ္ၿမိဳ႕စား၀န္ႀကီးသည္ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းတြင္ အေနာက္ႏိုင္ငံ နည္းစနစ္တို႔ကို ထုတ္ေဖာ္၍ ဥပေဒျပဳပံုနည္းကို သညာေပးထားသည္။

ယင္းေနာက္ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္း၌ မင္း၊ မွဴးမတ္ အစ႐ွိေသာ သူတို႔ပစၥဳပၸန္ေလာက၊ တမလြန္ေလာက၌ ေကာင္းေအာင္ သိေကာင္းက်င့္ေကာင္းသည့္ နည္းတူ လူတို႔၏ ၀ိနည္းျဖစ္ေသာ မဂၤလသုတ္၊ ပရာဘ၀သုတ္၊ သိဂၤါလသုတ္၊ ေလာက၀ိစာရဏသုတ္၊ ၀သလသုတ္စသည္တို႔ကိုလည္း အႀကီးအအုပ္ျပဳလုပ္သည့္ သူတို႔သည္ ေန႔ညမျပတ္ ၾကည့္႐ႈမွတ္သားအပ္ကုန္သည္ဟူ၍ က်မ္းနိဂံုး၌ တင္ျပထားေလသည္။

သတုိးမင္းႀကီးမဟာမင္းေခါင္သီဟသူဘြဲ႕ခံ ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္းကို စီရင္ေရးသားခဲ့ေသာ ၀က္မစြတ္ၿမိဳ႕စား၀န္ႀကီး ကို ျမင္းၿခံၿမိဳ႕အထက္ တလုပ္ၿမိဳ႕ပုလဲ႐ြာ (ယခုစစ္ကိုင္းတုိင္း၊ ေျမာင္ၿမိဳ႕နယ္ ေတာင္ဘက္ ေရစႀကိဳၿမိဳ႕အနားတြင္႐ွိ၍ အိမ္ေျခသံုးရာေက်ာ္ လူဦးေရ ၂၀၀၀ ခန္႔႐ွိသည္) ၌ ခရစ္ ၁၈၃၀ ျပည့္ႏွစ္ ဧၿပီ ၂ ရက္ေသာၾကာေန႔တြင္ အဖ ေရနံေခ်ာင္း ၿမိဳ႕စား ယင္းေတာ၀န္ႀကီးမင္းသတိုးမင္းလွေက်ာ္ထင္ႏွင့္ အမိ ေဒၚၿငိမ္းတို႔မွ ဖြားျမင္သည္။ ငယ္မည္မွာ ေမာင္လႈိင္ျဖစ္သည္။ အေဖဘက္မွ အဖိုးျဖစ္သူမွာ လႊတ္ေတာ္စာေရးႀကီး ေမာင္ပိုးျဖစ္သည္။

ငယ္စဥ္က တလုပ္ၿမိဳ႕နယ္ က်ပို႔႐ြာမဟာေထရ္ထံ၌ ႐ွင္သာမေဏ၀တ္၍ ပညာသင္သည္။ ၁၆ ႏွစ္သားအ႐ြယ္တြင္ မင္းတုန္းမင္းသားႏွင့္ ေျမာက္ေဆာင္ေတာ္မိဖုရားတို႔က ေမြးဖြားသည္။ ႐ွင္၀တ္ျဖင့္ ပင္းဆရာေတာ္၊ ျပည္ဆရာေတာ္၊ ပညာေဇာတာဘိ၀ံသသီရိပ၀ရ၀ိဇယလကၤာရဓမၼေသနာပတိမဟာဓမၼရာဇာဓိရာဇဂု႐ုဘြဲ႕တံဆိပ္ေတာ္ရ ဗားကရာသာသနာ ပိုင္ ဆရာေတာ္တို႔ထံ၌ ဆက္လက္ပညာသင္သည္။

မင္းတုန္းမင္းသည္ ၁၂၁၄ ခု တြင္ ပုဂံမင္းကို ပုန္ကန္ေသာအခါ ေမာင္ဘိုးလႈိင္ကို လူထြက္ေစၿပီး အတူလုိက္ပါ ေဆာင္႐ြက္ေစ၏။ မင္းတုန္းမင္းအထြတ္အျမတ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူေသာအခါ ေယာၿမိဳ႕ကိုစားရ၏။ သို႔ျဖင့္ ေယာအတြင္း၀န္ ဦးဖိုးလႈိင္ဟု တြင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ျမင္းတင္အခြန္စား ကုလား၀န္ဟူေသာ ရာထူးကို ထပ္မံေပးသနားျခင္း ခံရသည္။ မၾကာမီမွာပင္ မေကြးမင္းႀကီး၏ သမီးငယ္ ခင္ျဖဴႏွင့္ လက္ဆက္ခဲ့သည္။ ၁၈၅၀ တြင္ မင္းႀကီး မဟာစည္သူဘြဲ႕ႏွင့္ အတြင္းမဟာေသနာပတိ ၏ အတြင္း၀န္ရာထူးကိုပါ တိုးျမႇင့္ခံရသည္။ ပိဋကတ္သံုးပံု ေက်ာက္ထက္အကၡရာ တင္ရာတြင္ ႀကီးၾကပ္ရသည္။

၁၈၆၅ တြင္း မင္းအမ်က္႐ွ၍ ရာထူးမွ အပယ္ခံရ၏။ ၁၈၆၆ ျမင္းကြန္းျမင္းခံုတုိင္ အေရးအၿပီးတြင္ ေယာၿမိဳ႕စား ရာထူးကို ျပန္ေပးသည္။ ၁၈၆၉ တြင္ အတြင္း၀န္ရာထူးကို ျပန္ေပးသည္။ က်ီ၀န္ရာထူးကိုလည္း ရ၏။ ႏိုင္ငံျခားဆက္သြယ္ ေရးတြင္ အေရးပါသူျဖစ္လာ၏။ ဘုရင့္အား ျပန္လွန္ေခ်ပ ေျပာဆိုသျဖင့္ ရာထူးမွ မၾကာခဏ ႐ုတ္သိမ္းခံရသည္။ အခ်ဳပ္ အေႏွာင္လည္းခံရ၏။ ထို႔ေနာက္ မင္းအမ်က္ေျပေသာအခါ ၀က္မစြတ္ၿမိဳ႕ကိုလည္း စားရသည္။ ေ႐ႊျပည္၀န္ရာထူးကိုလည္း ရ၏။ ေ႐ႊျပည္၀န္၀က္မစြတ္ၿမိဳ႕စားအျဖစ္ ထင္႐ွားခဲ့၏။ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး၏ နန္းစံေနာက္ႏွစ္ျဖစ္ေသာ ၁၈၇၈ တြင္ သတိုးငယ္ဘြဲ႕တပ္ဆင္၍ သတိုးမင္းႀကီး မင္းလွမဟာမင္းေခါင္သီဟသူ ဘြဲ႕ေပးသနားေတာ္မူျခင္းခံရသည္။

သီေပါမင္းလက္ထက္တြင္လည္း မင္းျပစ္သင့္ခံရ၏။ ထို႔ေနာက္ မေကြးၿမိဳ႕ကိုလည္း စားရ၏။ ထို႔ေနာက္ မင္းမႈထမ္း မွ အနားယူသည္။ က်မ္းေပါင္းမ်ားစြာကို ျပဳစုခဲ့သည္။

၀ိဇၨာသိပၸံဘာသာရပ္မ်ိဳးစံု ႏွံ႕စပ္ခဲ့ေသာ ေ႐ွးဦးေခတ္ေျပာင္း ေတာ္လွန္ေရးသမားႀကီးႏွင့္ ျမန္မာဂႏၱ၀င္ ပညာ႐ွင္ႀကီး ေယာမင္းႀကီး ဦးဘိုးလႈိင္ (၅၃) ႏွစ္သည္ ခရစ္ ၁၈၈၃ ၾသဂုတ္ ၁၈ စေနေန႔တြင္ ႐ြာပုလဲေျမာင္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ကြယ္လြန္အနိစၥေရာက္ခဲ့ေလသည္။ ၾကြင္းက်န္ေသာ ႐ုပ္ကလာပ္ကို မႏၱေလးၿမိဳ႕ အကြက္ ၁၀၉ မင္းတဲအီကင္း၊ ေပါကၠ႐ုရပ္ ၌ အုတ္ဂူသြင္း၍ ဂူသြင္းသၿဂႋဳဟ္ထားေလသည္။